احکام وطن‏

سؤال 682. من متولد شهر تهران هستم و پدر و مادرم در اصل از اهالى شهر «مهدى شهر» هستند، لذا چندين بار در طول سال به آن جا سفر مى کنند و من هم همراه آنان مى روم، با توجه به اين که من قصد بازگشت به «مهدى شهر» را براى سکونت ندارم، بلکه قصد دارم در تهران بمانم، نماز و روزه ام چه حکمى دارند؟

  جواب: در فرض مذکور، نماز و روزه شما در وطن اصلى پدر و مادرتان، حکم نماز و روزه ساير مسافرين را دارد.

سؤال 683. من شش ماه از سال را در شهرى و شش ماه را در شهر ديگرى که محل تولدم و محل سکونت من و خانواده ام است، زندگى مى کنم، ولى در شهر اول به طور متوالى و مستمر ساکن نيستم، مثلاً دو هفته يا ده روز و يا کمتر در آن مى مانم و سپس به محل تولد و سکونت خانواده ام بر مى گردم، سؤال من اين است که اگر قصد ماندن کمتر از ده روز را در شهر اول داشته باشم، آيا حکم مسافر را دارم يا خير؟

  جواب: اگر آن شهر وطن اصلى شما نباشد و قصد توطّن در آن جا را هم نداشته باشيد، در صورتى که قصد اقامت کمتر از ده روز را داشته باشيد، حکم ساير مسافرين را داريد، مگر آن که آن جا محل کار شما باشد و حداقل هر ده روز يکبار جهت کار به آن جا رفت و آمد داشته باشيد که در اين صورت نماز شما تمام و روزه تان صحيح است.

سؤال 684. کسى که مى خواهد ساليانى در مکانى بماند، تا چه مدتى بناى ماندن آن جا را داشته باشد، حکم وطن را دارد، و آيا بين ماندن در آن جا صرفاً به قصد زندگى يا براى کار يا هر دو، تفاوتى وجود دارد؟

  جواب: اگر بناى زندگى در آن جا را به مدّت هفت، هشت سال داشته باشد براى ترتّب حکم وطن کافى است.

سؤال 685. وطن شخصى تهران است و در حال حاضر قصد دارد در يکى از شهرهاى نزديک تهران ساکن شده و آن را وطن خود قرار دهد، ولى چون محل کسب و کار روزانه اش در تهران است، نمى تواند ده روز در آن جا بماند، چه رسد به شش ماه، بلکه هر روز به محل کارش مى رود و شب به آن جا برمى گردد، نماز و روزه او در آن شهر چه حکمى دارد؟

  جواب: شرط تحقق عنوان وطن جديد اين نيست که انسان بعد از قصد توطّن و سکونت در شهرى، شش ماه به طور مستمر در آن جا بماند، بلکه بعد از اين که آن جا را به عنوان وطن جديد انتخاب نمود و با اين قصد، مدتى (اگرچه فقط شب ها) آن جا سکونت نمود، وطن او محسوب مى شود.

سؤال 686. محل تولد من و همسرم شهر کاشمر است، ولى بعد از استخدام در يکى از ادارات دولتى، به نيشابور منتقل شدم، پدر و مادر ما هنوز در زادگاهمان زندگى مى کنند، در ابتداى رفتن به نيشابور، از وطن اصلى خود اعراض کرديم، ولى اکنون بعد از پانزده سال از اين امر منصرف شده ايم، خواهشمندم به سؤالات زير پاسخ فرماييد:

1. هنگامى که به خانه پدر و مادرمان مى رويم و چند روز نزد آن ها مى مانيم، وظيفه من و همسرم راجع به نماز چيست؟

2. فرزندان ما که در محل سکونت فعلى ما (نيشابور) متولد شده و در حال حاضر به سن بلوغ رسيده اند، هنگامى که به شهر پدرى مان (کاشمر) رفته و چند روز نزد آن ها مى مانيم، چه وظيفه اى دارند؟

  جواب: بعد از آن که از وطن اصلى تان(کاشمر) اعراض کرديد، ديگر حکم وطن در آن جا بر شما جارى نمى شود، مگر آن که دوباره براى زندگى به آن جا برگشته وبا قصد زندگى دائم مدتى در آن جا اقامت کنيد و اين شهر نسبت به فرزندان شما هم حکم وطن را ندارد و همه شما در آن جا حکم مسافر را داريد.

سؤال 687. شخصى داراى دو وطن است، در نتيجه نماز خود را در هر دو مکان تمام مى خواند و روزه هم مى گيرد، آيا واجب است که همسر و فرزندان تحت تکفل وى در اين مسأله از سرپرست خود تبعيت نمايند يا اين که مى توانند مستقل از او عمل کنند؟

  جواب: زن مى تواند وطن جديد شوهرش را وطن خود قرار ندهد، ولى فرزندان اگر صغير باشند و در تصميم گيرى و کسب درآمد مستقل نباشند و يا در اين مسأله تابع اراده پدر باشند، وطن جديد پدر، وطن آن ها هم محسوب مى شود.

سؤال 688. اگر زايشگاه خارج از وطن پدر باشد و مادر ناچار باشد که چند روزى براى وضع حمل به زايشگاه منتقل شود و بعد از تولد فرزند برگردد، وطن اين طفل کجاست؟

  جواب: اگر زايشگاه در وطن پدر و مادر که در آن زندگى مى کنند قرار داشته باشد، همان جا وطن اصلى کودک هم خواهد بود، در غير اين صورت مجرد تولد در شهرى باعث نمى شود که آن جا وطن او شود، بلکه وطن وى همان وطن پدر و مادر است که بعد از تولد به آن جا برده شده و با آن ها زندگى مى کند.

سؤال 689. چند سال است که شخصى در شهر اهواز سکونت دارد ولى آن جا را به عنوان وطن دوم خود قرار نداده است، اگر از آن شهر به مقدار بيشتر يا کمتر از مسافت شرعى خارج شود، هنگام بازگشت مجدد به آن جا، نماز و روزه او چه حکمى دارد؟

  جواب: بعد از آن که قصد اقامت در اهواز کرد و حکم تمام خواندن نماز با به جا آوردن حداقل يک نماز چهار رکعتى بر او مستقر شد، تا از آن جا به مقدار مسافت شرعى و يا بيشتر خارج نشده، نمازش تمام و روزه او صحيح است. ولى اگر به آن مقدار از آن جا خارج شود، حکم ساير مسافرين را خواهد داشت.

سؤال 690. من فردى عراقى هستم که قصد اعراض از وطنم عراق را دارم، آيا همه ايران را وطن خود قرار دهم يا منطقه اى را که در آن ساکن هستم و يابراى انتخاب وطن حتماً بايد خانه اى بخرم؟

  جواب: در وطن جديد، قصد توطّن در شهر خاص و معيّن و سکونت در آن به مدتى که انسان عرفاً اهل آن جا محسوب شود، شرط است، ولى تملک خانه يا غير آن شرط نيست.

سؤال 691. کسى که قبل از بلوغ از محل تولد خود به شهر ديگرى مهاجرت نمايد و به مسأله اعراض از وطن آگاه نباشد، الآن که به سن تکليف رسيده، نسبت به نماز و روزه اش در آن جا چه وظيفه اى دارد؟

  جواب: اگر از محل تولد به تبعيت از پدرش مهاجرت کند و پدر وى قصد عدم بازگشت به آن جا را براى زندگى داشته باشد، آن مکان براى او هم حکم وطن را ندارد.

سؤال 692. اگر شخصى وطنى داشته باشد که در حال حاضر در آن سکونت نمى کند، ولى گاهى با همسرش به آن جا مى رود، آيا همسر او در آن جا بايد مانند وى نمازش را تمام بخواند يا خير؟ و اگر همسرش تنها به آن جا برود نمازش چه حکمى دارد؟

  جواب: مجرد اين که آن مکان وطن شوهر اوست باعث نمى شود که وطن وى هم باشد و بر او در آن جا احکام وطن جارى شود.

سؤال 693. آيا محل کار حکم وطن را دارد؟

  جواب: اشتغال به کارى در مکانى موجب نمى شود که آن مکان وطن گردد، ولى اگر از محل سکونت تا محل کار که به مقدار مسافت شرعى با هم فاصله دارند، در هر ده روز حداقل يک مرتبه رفت و آمد نمايد، نماز وى در آن جا تمام و روزه اش صحيح است.

سؤال 694. مراد از اعراض از وطن چيست؟ آيا مجرد ازدواج زن و رفتن وى همراه شوهر به هر جايى که او مى خواهد، اعراض محسوب مى شود يا خير؟

  جواب: مراد از اعراض، خروج از وطن با تصميم بر عدم بازگشت به آن براى سکونت است. و مجرد رفتن زن به خانه شوهر در شهر ديگر، مستلزم اعراض از وطن اصلى اش نيست.

سؤال 695. خواهشمنديم نظر خود را درباره وطن اصلى و وطن دوم بيان فرماييد.

  جواب: وطن اصلى جايى است که انسان در آن متولد شده و مدتى در آن بوده و رشد و نمو پيدا کرده است. وطن دوم هم جايى است که مکلّف آن را براى سکونت دائم، ولو براى چند ماه در هر سال، برگزيده است و يا بناى زندگى در آن جا به مدت هفت، هشت سال داشته باشد.

سؤال 696. پدر و مادر من از اهالى شهر ساوه هستند و هر دو در کودکى به تهران آمده و در آن سکونت کرده اند. بعد از ازدواج به شهر چالوس رفته و در آن ساکن شده اند، زيرا محل کار پدرم آن جا بوده است. بنا بر اين من در تهران به دنيا آمده، ولى هرگز در آن اقامت نکرده ام، در تهران و ساوه چگونه نماز بخوانم؟

  جواب: اگر بعد از تولد در تهران، در آن جا رشد و نمو نکرده باشيد، تهران وطن اصلى شما محسوب نمى شود، بنا بر اين اگر تهران و ساوه را به عنوان وطن اتخاذ نکرده باشيد، در آن جا حکم وطن بر شما جارى نمى شود.

سؤال 697. شخصى از وطنش اعراض نکرده است و در حال حاضر حدود شش سال است که در شهر ديگرى اقامت دارد، در صورتى که به وطن خود برگردد، با توجه به اين که بر تقليد امام راحل(قدّس سرّه) باقى مانده، آيا نماز خود را بايد تمام بخواند يا شکسته؟

  جواب: تا از وطن سابق خود اعراض نکرده، حکم وطن نسبت به او باقى است و نماز وى در آن جا تمام و روزه اش صحيح است.

سؤال 698. دانشجويى خانه اى را در شهر تبريز براى تحصيل در دانشگاه آن به مدت چهار سال اجاره کرده است، همچنين وى در صورت امکان، قصد ماندن دائمى در تبريز را دارد، در حال حاضر در ايام ماه مبارک رمضان گاهى به وطن اصلى اش رفت و آمد مى کند، آيا آن دو مکان، براى او دو وطن محسوب مى شوند؟

  جواب: اگر در حال حاضر قصد قطعى بر توطّن در محل تحصيل نداشته باشد، آن جا حکم وطن را براى او نخواهد داشت. ولى حکم وطن بودن وطن اصلى او تا زمانى که از آن اعراض نکرده، نسبت به وى باقى است.

سؤال 699. من در شهر کرمانشاه به دنيا آمده ام و شش سال است که در تهران ساکن هستم و بدون اين که از وطن اصلى خود اعراض کرده باشم، قصد توطّن در تهران کرده ام. اگر در هر يک يا دو سال از منطقه اى به منطقه ديگرى از مناطق تهران منتقل شوم، نماز و روزه ام در آن جا چه حکمى دارد؟ و چون بيشتر از شش ماه است که در منطقه جديدى از تهران ساکن هستيم، آيا آن جا براى ما حکم وطن را دارد يا خير؟ هنگامى که در طول روز به مناطق مختلف تهران رفت و آمد مى کنيم، نماز و روزه ما چه حکمى دارد؟

  جواب: اگر در تهران فعلى و يا محله اى از آن قصد توطّن نموده ايد، سراسر آن جا وطن شما محسوب مى شود، و در تمامى محله هاى تهران حکم وطن بر شما جارى است و نمازتان تمام و روزه شما صحيح است و تردد شما در تهران فعلى حکم سفر را ندارد.

سؤال 700. محل کار و سکونت فعلى شخصى از اهالى روستا در تهران است و پدر و مادر او در روستا زندگى مى کنند و در آن ملک و آب دارند، اين شخص براى ديدار و کمک به آن جا مى رود، ولى تمايلى به بازگشت به آن جا براى سکونت ندارد، با توجه به اين که آن جا زادگاه وى است، نماز و روزه اش در آن جا چه حکمى دارد؟

  جواب: اگر قصد مراجعت به آن روستا براى سکونت و زندگى ندارد، بلکه تصميم به عدم مراجعت دارد، حکم وطن بر او در آن جا جارى نمى شود.

سؤال 701. آيا محل تولد شخص هرچند در آن جا ساکن نباشد، وطن محسوب مى شود؟

  جواب: اگر در آن جا مدتى مانده و رشد و نمو کرده باشد، تا از آن اعراض نکرده است، حکم وطن را دارد و در غير اين صورت حکم وطن ندارد.

سؤال 702. نماز و روزه کسى که سال هاى زيادى (نه سال) در سرزمينى که وطن او نيست، زندگى مى کند، و در حال حاضر ممنوع الورود به وطن خود است، ولى يقين دارد که روزى به آن باز خواهد گشت، چه حکمى دارد؟

  جواب: نماز و روزه او در کشورى که فعلاً در آن ساکن است، حکم نماز و روزه ساير مسافرين را دارد.

سؤال 703. شش سال از عمرم را در روستايى و هشت سال را در شهرى گذرانده و در حال حاضر براى تحصيل به مشهد آمده ام، نماز و روزه ام در هر يک از اين مکان ها چه حکمى دارد؟

  جواب: تا از روستاى محل تولد اعراض نکرده ايد، براى شما نسبت به نماز و روزه، حکم وطن را دارد و در مشهد تا قصد توطّن در آن نکرده ايد، حکم مسافر را داريد، و شهرى هم که چندين سال در آن ساکن بوده ايد، اگر آن را به عنوان وطن انتخاب کرده باشيد، تا از آن اعراض نکرده ايد، حکم وطن را براى شما دارد و در غير اين صورت در آن حکم مسافر را خواهيد داشت.