حکم دانشجویان و روحانیون‏

سؤال 652. دانشجويانى که هر هفته حداقل دو روز براى تحصيل مسافرت مى کنند و يا کارمندانى که هر هفته براى کارشان سفر مى کنند، چه حکمى دارند؟

با توجه به اين که آن ها هر هفته مسافرت مى نمايند، ولى امکان دارد به خاطر تعطيلى دانشگاه يا کارشان به مدت يک ماه در وطن اصلى خود بمانند و در خلال آن مدت مسافرتى نمى کنند، آيا بعد از گذشت يک ماه که سفر خود را دوباره آغاز مى کنند، نمازشان در سفر اول طبق قاعده شکسته و بعد از آن تمام است؟

  جواب: در سفر براى تحصيل علم، حكم نماز و روزه مبنى بر احتياط است [1] اعم از اين که سفرشان هفتگى باشد يا روزانه. ولى کسى که براى کار آزاد يا ادارى، مسافرت مى کند، اگر بين وطن يا محل سکونت و محل کارش هر ده روز حداقل يک مرتبه رفت و آمد نمايد، بايد از سفر سوم به بعد نماز خود را تمام بخواند و روزه او هم صحيح است، و اگر بين دو سفرى که براى کار کردن مى رود، ده روز در وطن يا جاى ديگرى بماند، در سفر اولى که بعد از اقامت ده روزه براى کار کردن مى رود، نمازش شکسته است و نمى تواند روزه بگيرد.

سؤال 653. دبير شاغل در شهرستان رفسنجان مى باشم با توجه به پذيرفته شدن در مرکز عالى ضمن خدمت و مأموريت به تحصيلى آموزش و پرورش، سه روز ابتداى هفته را در شهرستان کرمان اشتغال به تحصيل دارم و بقيه ايّام هفته را در شهرستان خود به خدمت مشغولم، نظر حضرت عالى در مورد احکام نماز و روزه اينجانب چه مى باشد، آيا حکم دانشجو بودن بر ما جارى است يا خير؟

  جواب: اگر مأمور به تحصيل هستيد، نماز شما تمام و روزه صحيح است.

سؤال 654. اگر يکى از طلاب علوم دينى قصد داشته باشد تبليغ را شغل خود قرار دهد، آيا با اين فرض مى تواند در سفر نماز خود را تمام بخواند و روزه هم بگيرد؟ اگر شخصى براى کارى غير از تبليغ و ارشاد يا امر به معروف و نهى از منکر مسافرت نمايد، نماز و روزه اش چه حکمى دارد؟

  جواب: اگر عرفاً تبليغ و ارشاد يا امر به معروف و نهى از منکر شغل و کار او محسوب شود، در سفر براى انجام آن کارها حکم مسافرى را دارد که به خاطر شغل و کارش سفر مى کند، و اگر زمانى براى کارى غير از ارشاد و تبليغ مسافرت کرد، در آن سفر مانند ساير مسافران نمازش شکسته است و روزه او صحيح نيست.

سؤال 655. کسانى که مدت غير معيّنى مسافرت مى کنند مانند طلاب علوم دينى که براى درس خواندن به حوزه علميه مى روند و يا کارمندان دولت که براى کار به مدت غير معيّنى به شهرى اعزام مى شوند، نماز و روزه اين افراد چه حکمى دارد؟

  جواب: بر محل تحصيل يا کار حکم وطن مترتّب نيست، مگر آن که آن قدر آن جا بمانند که عرفاً وطن آن ها محسوب شود.

سؤال 656. طلبه علوم دينى در شهرى که وطن او نيست زندگى مى کند، اگر قبل از قصد اقامه ده روز مى دانسته و يا قصد داشته که به طور هفتگى به مسجدى که بيرون شهر واقع است برود، آيا مى تواند قصد اقامت ده روز کند يا خير؟

  جواب: هنگام قصد اقامت، قصد رفتن به کمتر از مسافت شرعى به مدت شش، هفت ساعت در مجموع ايام اقامت ضرر به صحّت قصد اقامت نمى زند و تشخيص اين که مقصدى که قصد رفتن به آن جا را دارد، آيا داخل در محل اقامت هست يا خير، موکول به نظر عرف است.

[1] افرادى که چنين وضعيتى دارند، مى‌توانند با مراعات شرايط به فتواى مجتهد ديگر رجوع کنند و در صورت عدم رجوع، مقتضاى احتياط جمع است.