سؤال 914- مسجدی است در شهرستان یزد به طول و عرض 5* 5 مسجد قدیمی بوده و در زیر زمین واقع شده بطوری که سقف قسمتی از آن با کف کوچه همسان است. به دلیل اینکه بد مسیر بوده و انصافاً موجبات محرومیت اهالی شده و مورد بی‌توجهی کامل قرار گرفته بود و نزدیک به 15 سال متروکه و محل ارتکاب انواع کارهای خلاف شرع و اخلاق (از قبیل اعتیاد، مسائل اخلاقی مفسده‌دار و مخفیگاه دزدان) گشته بود در سال 1370 با همّت 4 نفر از جوانان محل تعمیر جزئی و افتتاح گردید که تا کنون نماز جماعت و دعای ندبه و جلسات قرآن در آن برپاست لکن چون مسجد تقریباً به صورت مخروبه درآمده است و ترکهای متعدد دارد و از طرفی فاقد دستشویی و توالت و فضای مناسب میباشد با تلاش پیگیر، زمینی در حدود 400 متر مربع چسبیده به محل مسجد تهیه شده است اکنون می‌خواهیم چنانچه شرع مقدس اجازه دهد قسمتی از مسجد را به کوچه بیفزائیم تا هم برای مسجد بهتر شود و هم برای اهالی رفع مشکل شود. و در مقابل چند برابر به وسعت مسجد افزوده و با یاری خداوند متعال یک مجموعه فرهنگی جامع که مورد رضای حضرت مهدی (ع) باشد ایجاد نمائیم بدیهی است ضمن مساعدت همه جانبه حضرت عالی در این زمینه، ما نیز در مقابل شرع مقدس خاضع و فرمانبرداریم.
جواب:خداوند به شما در مقابل خدماتی که کرده‌اید پاداش مضاعف عنایت فرموده و شما را همیشه به امور خیر موفق بدارد و البته کار خیر کاری است که در نظر شرع مقدس خیر محسوب شود ترمیم بعض نواقص مسجد مذکور، و ضمیمه نمودن زمین مجاور به آن همه خیر است ولی مسجد تا ابد مسجد است و قابل تبدیل نیست حتی نسبت بمقدار بسیار مختصر بنابراین جایز نیست چیزی از آن به کوچه افزوده شود ان شاء اللَّه همیشه موفق باشید.
سؤال 915- شخصی زمینی جهت مسجد واگذار نموده و صیغه عربی جاری نشد و به اندازه دو متر دیوار مسجد ساخته شد امّا هنوز مسجدیت بر آن ثابت نشد اتفاقاً جایش بسیار ناهموار است حتی جائی واقع شد که زباله‌های همسایگان در آن ریخته میشود آیا میشود این مسجد را بفروشند و جای مناسبی دیگر برای آن مسجد مشخص کند لطفاً جواب را مرقوم فرمائید تا اینکه اهالی محله بدون مسجد نمانند.
جواب:در فرض سؤال، که زمین را جهت مسجد در اختیار مؤمنین قرار داده و مقداری هم از دیوار مسجد بنا شده فروش و تبدیل آن محلّ اشکال است و لو اینکه هنوز نمازی بعنوان مسجد در آن محلّ خوانده نشده باشد.
سؤال 916- مسجدی چندین سال میباشد که ساخته شده فعلًا می‌خواهند مقداری از مسجد به حیاط و مقداری را هم به کوچه بدهند آیا صحیح است یا اشکال دارد؟
جواب:آنچه بعنوان مسجد ساخته شده و در اختیار مردم بوده و در آن نماز خوانده‌اند واگذاری آن به کوچه و یا حیاط مسجد جائز نیست.
سؤال 917- مسجدی در این محل بوده قدیمی و با خشت و گل ساخته شده بود و در حال حاضر بکلّی خراب شده و مسجدی نیز در محل وجود ندارد و در ضمن مسجد محل کوچک بوده و از طرفی اشخاص خیّری زمین خوب برای ساختمان مسجد واگذار کرده‌اند که برای ساختمان مسجد خیلی مناسب‌تر از جای قبلی است.
سؤال از محضر مبارک این است که آیا اجازه میفرمائید که مسجد در زمین مناسب تر ساخته شود و چون هزینه ساختمان تقریباً سنگین است لااقل در زمین مناسب‌تر ساخته شود؟
جواب:مسجد قبلی و لو خراب شده باشد از مسجد بودن خارج نمیشود سزاوار است اهالی محترم همان مسجد قبلی را تعمیرکنند البته بزرگ نمودن آن مسجد اگر محل دارد و همچنین ساختمان مسجد دیگر مانعی ندارد.
سؤال 918- روستای ما بیش از سه هزار جمعیت دارد و فعلًا شش مسجد وجود دارد، شخصی زمینی را وقف مسجد کرده و الآن هم به آن مسجد نیازی نیست و اطراف آن زمین مذکور هم دیواری کشیده نشد و نمازی هم در آن خوانده نشد و فعلًا محل رفت و آمد و ریختن زباله شده و در ضمن آن شخصی که این زمین را وقف کرده از دنیا رفته، سؤال ما این است. آیا اجازه میدهید آن زمین رابفروشیم؟ و اگر اجازه فروش دادید آیا پولش را می‌توانیم خرج عمران روستا از جمله آسفالت کنیم؟
جواب:در مورد سؤال، چنانچه در زمین مذکور بعنوان مسجدیّت آن محلّ نمازی خوانده شده و یا اگر نماز خوانده نشده مسلمین آن زمین را از واقف بعنوان زمین مسجد تحویل گرفته و دور زمین دیوار مختصری و یا علامت دیگری قرار داده باشند فروش و تبدیل آن جائز نیست ولی اگر نمازی در آن محلّ بعنوان مسجد خوانده نشده و مسلمین هم بنحو مذکور آن را تحویل نگرفته‌اند قبض محقق نشده و وقف باطل است و زمین متعلّق بورثه واقف زمین است میتوانند بفروشند و پول آن را در هر موردی که خواستند مصرف کنند.
سؤال 919- زمینی را صیغه وقف خوانده‌اند برای مسجد و فعلًا بصورت مسجد میباشد و تقریباً شانزده متر از آن زمین بَرِ خیابان میباشد و مناسب یک باب مغازه میباشد از جهتی هم این مسجد موقوفه ندارد آیا برای هزینه حقوق خادم و آب و برق و گاز اجازه میفرمائید این زمین مغازه شود و مال الاجاره آن را برای تأمین هزینه مسجد بمصرف برسانند؟
جواب:در فرض مذکور تبدیل زمین مسجد به مغازه جائز نیست.
سؤال 920- در روستائی ارامنه زندگی میکردند زمانی که از آنجا رفتند مسلمانان آنجا را خریدند و ساکن شدند و کلیسای آنها را به مسجد تبدیل کردند حالا شخصی حاضر شده آن مسجد را خریداری کند و جای آن را منزل مسکونی بسازد برای خودش و با پول آن در جای دیگری مسجد بسازند و مردم هم کمک می‌کنند حالا بفرمائید:
1- زندگی کردن در آن منزلی که در جای مسجد ساخته شده است آیا جایز و صحیح است یا خیر؟
2- نماز خواندن در آن مسجدی که با پول آن مسجد اولی ساخته شده است صحیح میباشد یا خیر؟
ج1 و 2- در فرض سؤال که کلیسا را قبلًا خریداری و تبدیل به مسجد نموده‌اند دیگر خرید و فروش و تبدیل آن بخانه و غیره جائز نیست یعنی کلیسای قبلی فعلًا مسجد است و احکام مسجد بر آن مرتّب است مثلًا تنجیس آن و توقف جنب در آن حرام است و منزل کردن آنجا غصب و حرام است و نماز خواندن در محلی که با پول مسجد قبلی خریدار شده و مسجد ساخته شده اگر معامله بصورت عین به عین بوده معامله باطل و نماز خواندن در آنجا اشکال دارد ولی اگر معامله بذمّه بوده نماز اشکال ندارد.
سؤال 921- چنانچه چند نفر به علت عدم توجه به مسأله شرعی مسجدی را به بهانه تعریض خیابان بکلّی خراب کرده باشند و حال آنکه بودن مسجد ضرری به خیابان نداشته اکنون وظیفه آن چند نفر و سایر مسلمانان نسبت به زمین و مصالح آن مسجد چیست؟
جواب:حکم مسأله واضح است تخریب مسجد مذکور جایز نبوده، کسانی که مسجد را تخریب نموده‌اند باید دوباره مسجد را بسازند و زمین آن هم و لو ساختمان آن تخریب شده باشد حکم مسجد را دارد و تنجیس آن حرام است و همچنین سایر احکام مسجد بر آن مرتب میشود. و اللّه العالم
سؤال 922- تخریب بعضی از مساجد به علت واقع شدن آنها در عقب‌نشینی خیابان به نظر حضرتعالی جایز است؟
جواب:تخریب مسجد جایز نیست. و اللّه العالم
سؤال 923- مسجدی وقف در زمین وقف است آیا میشود آن را به حسینیّه تبدیل کرد و اگر قابل تبدیل باشد آیا احکام مسجدیّت از بین می‌رود یا خیر؟
جواب:تبدیل مسجد به حسینیّه جائز نیست و احکام مسجد باقی است.
سؤال 924- عکس مسأله بالا چطور است حسینیّه موقوفه در زمین موقوفه را به مسجد تبدیل کرد؟
جواب:تبدیل حسینیّه نیز به مسجد جائز نیست.
سؤال 925- اطاق مخروبه‌ای است کنار نهر آب که آنجا غسّالخانه بوده و برای رفع سرما و گرما اطاقی ساخته بودند بعد از مدتی در لسان بعضی‌ها گفته شده مسجد بابائی و مدتی داخل آن کوزه‌گری میکردند و گاهی هم محل بلیطفروشی شده و استفاده مسجدیّت نداشته با این سابقه آیا میشود این اطاق
مخروبه را فروخت و بمصرف مسجد دیگری درآورد یا خیر؟
جواب:از وضع اطاق مذکور اطلاعی نداریم بطور کلّی اگر مسجد باشد قابل فروش نیست و همچنین اگر وقف باشد و مجوّز شرعی برای فروش آن نباشد و شهرت محلی برای اثبات وقفیّت کافی است.
انجام کارهای متفرقه در مسجد
سؤال 926- آیا در اطاقهای مربوط به مسجد، دائر کردن کلاسهای آموزشی علوم جدید توسط معلمین و مربیان مسلمان و مؤمن با رعایت شئونات مسجد جایز است یا نه؟
جواب:اطاقهایی که از مرافق مسجد است و برای جهات و نیازهای مربوط به مسجد وقف شده باید برای همان جهات استفاده شود الوقوف حسب ما یوقفها اهلها. و اللّه العالم
سؤال 927- تعدادی دست به کار شدند و با جمع‌آوری اعانه از مردم محل و مؤمنین مسجدی را بنا نموده‌اند الحال مسجد تکمیل است و نماز جماعت همیشه در طول سال اقامه میگردد و در کنار نماز جماعت فعالیتهای فرهنگی اجتماعی و دینی نیز انجام میشود به سرپرستی امام جماعت مسجد محل، و حالا آن افرادی که در بنا مسجد شرکت کرده بودند مانع فعالیتهای فرهنگی دینی در مسجد هستند افرادی خاص میباشند که ادعا می‌کنند مسئولیّت مسجد متعلّق به آنها میباشد از حضرتعالی تمنّا دارم بفرمائید آیا صحیح است نماز خواندن در آن مسجد یا خیر؟ و آیا امام جماعت میتواند در امر هیئت امنا و تعیین یا برکناری آنها دخالت نماید؟
جواب:در فرض سؤال، چنانچه فعالیتهای مذکور بر خلاف شرع نباشد و مزاحمت با اقامه نماز و شئون کلّی مسجد نداشته باشد مانع ندارد و در هر حال نماز در آنجا بی‌اشکال است و نسبت به تعیین یا برکناری امناء، موارد مختلف است و بطور کلّی امور مسجد قابل اختصاص به اشخاص معیّن نیست.
سؤال 928- نظر مبارک شما پیرامون نمایش فیلم و برگزاری کلاسهای آموزش ورزشهای رزمی و کاراته جهت جذب نوجوانان به سمت مساجد علاوه بر تدریس قرآن و احکام چیست؟
جواب:اگر معرض ایذاء و یا مجروح نمودن دیگری و یا آنچه دیه دارد مانند سیاه شدن یا سرخ یا کبود شدن عضو نباشد فی حد نفسه اشکال ندارد ولی اجرای این برنامه‌ها در مساجد اگر موجب گریز مردم از مسجد نشود سبب جذب واقعی اشخاص به مسجد نمیشود. و اللّه العالم
سؤال 929- مسجد جامع جهرم دارای شبستانی قدیمی است که از 13 آن بعنوان انبار مسجد استفاده میشود و دو قسمت دیگر آن استفاده مؤثری نمیشود و درب آن بسته است در این مسجد پایگاه مقاومتی دارای یکصد نفر جوان فعال بسیجی وجود دارد که به سبب نبودن جا اجرای برنامه‌های پایگاه (شامل برنامه‌های فرهنگی، عقیدتی، سیاسی، مذهبی، نظامی، فوق برنامه و تقویتی) و کلاسهای مربوطه با مشکل مواجه است. حال با توجه به مراتب فوق این سؤال مطرح است که:
1- آیا امکان اینکه دو قسمت دیگر شبستان مسجد در اختیار پایگاه مسجد قرار بگیرد، هست یا خیر؟
2- از شبستان مسجد میتوان بعنوان اجرای برنامه‌های فرهنگی، مذهبی، عقیدتی سیاسی و نظامی و فوق برنامه استفاده کرد یا خیر؟
3- در صورت مثبت بودن جواب‌های فوق آیا امکان دارد بمنظور استفاده بهینه از شبستان آنجا را با تیغه‌های آجری به قسمت‌های مختلف جهت کلاسهای یاد شده تقسیم نمود یا خیر؟
جواب:مسجد پایگاه عموم مسلمانان برای عبادت و خداپرستی و معبد عام و مرکز و محلّ حضور و اجتماع همگان برای نماز و اداء جمعه و جماعات و تبلیغ اسلام و بیان معارف و احکام و تکالیف آنان است تعلیم و تعلّم فرهنگ و عقیده و اصول و فروع دین و مذهب و هدایتهای اخلاقی و سیاسی و اجتماعی و اقتصادی همه در پرتو تعالیم اسلامی از صدر اسلام و بوسیله شخص پیغمبر اسلام (ص) در مسجد برقرار گردیده و تشکیل حلقات و حوزه‌های درس تا امروز هم در مساجد ادامه دارد، ولی در بنیاد مساجد آنچه اصل و جامع تمام این فوائد است نماز و اقامه جمعه و جماعات است باید اجراء برنامه‌های دیگر مزاحم با این برنامه و سبب کم رنگی آن نشود تدریس و تعلیم قرآن مجید و معارف اسلام و رسیدگی بامور مسلمانان و جمع‌آوری اعانات و تعظیم شعائر و جلسات خیریه و همکاری‌های بسیجی و امر بمعروف و نهی از نمکر و کارهای دیگر از این قبیل مربوط به شئون اسلام و اصلاح امور مسلمین همه در مسجد بشرط عدم مزاحمت با اقامه نماز و عدم تغییر عنوان مسجد و عدم اختصاص کل یا بعض آن بگروه معیّن، یا اقدام خاص مانع ندارد ولی تصرّف مسجد و اختصاص آن بعنوان مرکز درس یا کلاس رسمی هر چند درس قرآن باشد یا مرکز خیرات و اعانه‌رسانی یا پایگاه بسیج و جهاد که در حیطه خاص این امور قرار بگیرد جایز نیست. و اللّه العالم.
سؤال 930- در یک مسجد دو باب حجره به همیاری مردم و مؤمنین برای وسائل و ضروریات مسجد در صحن مسجد ساخته‌ایم آیا می‌توانم اثاثیه مسجد را خارج و پایگاه بسیج نمایم؟
جواب:در مورد سؤال خارج کردن اثاثیه مسجد از حجره‌های مذکور و هرگونه تصرف در آن در غیر جهت وقف جایز نیست در صورت نیاز مناسب است مردم و یا مسئولین اقدام کنند و محلی برای پایگاه بسیج تهیه نمایند.
سؤال 931- زمینی را وقف مسجد نموده‌اند زیر زمین مسجد ساخته شده است هنوز همکف ساخته نشده است در ضمن محل نیاز به کتابخانه هم دارد و از طرف دیگر درخواست نموده‌اند برای کانون فرهنگی و ورزشی آیا جهت اجاره دادن به کانون درست است یا خیر؟
جواب:زیر زمین مسجد حکم مسجد را دارد و اجاره دادن آن صحیح نیست و بطور کلی استفاده از موقوفه در غیر عنوانی که برای آن وقف شده مطلقاً جائزنیست.
سؤال 932- این جانب زمینی واقع در کوی پاسداران جهت مسجد واگذار کردم و گفتم به شرط اینکه در این زمین پایگاه بسیج زده نشود زمین را برای مسجد می‌دهم و الّا نمی‌دهم آیا بسیج سپاه میتواند بدون رضایت در این مسجد پایگاه بزند؟
جواب:احداث پایگاه در زمین واگذار شده برای مسجد جایز نیست.
سؤال 933- رسم است مجالس ترحیم در مساجد برگزار میشود و اگر مجلس ترحیم مزاحم نمازگزاران و یا کسانی که بنوافل و تعقیب اشتغال دارند بشود آیا برگزاری مجلس ترحیم شرعاً چه صورت دارد؟
جواب:حرام است.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
