بلاد کبیره

سؤال: آیا به چه شهرهائی بلاد کبیره گفته می شود و آیا در ایران شهری به جز تهران، از بلاد کبیره محسوب می شود؟

جواب: به شهرهایی که از نظر عرف بسیار بزرگ و خارق العاده هستند مانند تهران فعلی بلاد کبیره گفته می شود و در حال حاضر در ایران فقط تهران از بلاد کبیره محسوب می شود.

سؤال: آیا شهرستان مشهد جزو بلاد کبیره شمرده می شود؟

جواب: تشخیص آن موکول به نظر عرف است و مشهد مقدس از بلاد کبیره خارق العاده محسوب نیست.

سؤال: از چه راهی می توان فهمید که شهری جزو بلاد کبیره است؟

جواب: میزان نظر عرف است و با فرض شک، حکم بلاد کبیره مترتب نیست.

سؤال: تهران از چه سالی جزء بلاد کبیره شده؟ لازم به تذکر است که من در سال 1340 در تهران متولد شدم آیا شامل زمان تولد من می شود؟

جواب: از اهل اطلاع تحقیق کنید.

سؤال: با توجه به این که تشخیص بلاد کبیره بودن شهرها یک مسأله عرفی است، آیا جایز است انسان به تشخیص خود، تهران را بلد کبیره نداند؟

جواب: تهران از بلاد کبیره خارق العاده است ولی اگر خود شخص اعتقاد دارد که از بلاد کبیره نیست به اعتقاد خودش عمل کند.

سؤال: فتوای حضرت امام را در مورد بلاد کبیره مفصلاً بیان نمایید.

جواب: در شهرهای بزرگ خارق العاده که تشخیص آن موکول به نظر عرف است میزان در مبدأ و منتهی مسافت منزل است و در قصد اقامت ده روز باید نیت اقامت ده روز در یک محله را داشته باشد.

سؤال: این جانب به کشور قطر اعزام شده ام وسعت شهر مرکزی آن ابتدا کم بود ولی از ده سال قبل به این طرف شهر وسعت یافته به طورری که محله ها همه به هم متصل شده اند و مشخص نیست که حدود فعلی شهر کجاست و در این مدت سه سال نمازهایم را تمام خوانده ام، تکلیف چیست؟

جواب: تا شهر مذکور در بزرگی، خارق العاده نشده و مجموع به یک شهر نامیده می شود با فرض قصد اقامت ده روز نماز تمام است و اگر نمازهای گذشته بر خلاف وظیفه انجام شده باید قضا شود.

سؤال: در مسأله شماره 4 صفحه 225 تحریرالوسیله صحبت از بلاد بسیار بزرگ و متصل بودن محلات آن شده است منظور از متصل و منفصل بودن چیست؟ با توجه به مسأله فوق، کسی که می خواهد ده روز در تهران بماند و یا تهران را وطن خود قرار داده است، محل اقامت(یا وطن)، حد ترخص و ابتدای هشت فرسخ کجاست؟

جواب: میزان در اتصال و انفصال نظر عرف است، و در بلاد بزرگ خارق العاده مانند تهران فعلی مبدأ مسافت از منزل حساب می شود و در نیت اقامت ده روز یا در قصد توطن باید محله بخصوصی را منظور نماید، و حد ترخص برای ترتیب احکام سفر از آخر محله حساب می شود.

سؤال: اگر کسی به مشهد مسافرت نماید و در آن جا قصد اقامت ده روز نماید آیا با رفتن او به حرم به صرف اینکه از محله ای به محله دیگر رفته، نمازش شکسته می شود یا خیر؟

جواب: حکم مذکور مربوط به شهر بزرگ خارق العاده مثل تهران است و مشهد حکم سایر شهرها را دارد.

سؤال: ساکنین تهران که محل کارشان تا منزل 5/22 کیلومتر(چهار فرسخ شرعی) باشد آیا صحت دارد که باید نماز را شکسته بجا آورند و آیا این گونه افراد دائم السفر هستند چون حدأقل روزی 2 یا 3 بار در این مسافت رفت و برگشت دارند؟

جواب: در شهرهای بزرگ خارق العاده مانند تهران فعلی، ابتدای مسافت از منزل حساب می شود و با پیمودن هشت فرسخ شرعی، ولو در مجموع رفت و برگشت، اگر سفر شغل محسوب نباشد حکم مسافر دارند و کثرت سفر موجب سقوط حکم مسافر نیست.

سؤال: کسی که تهران وطن او است و هر روز بدون آن که از شهر خارج شود چهار فرسنگ شرعی یا بیشتر راه می رود آیا چنین شخصی مسافر محسوب می شود؟

جواب: با پیمودن مسافت شرعی ولو در داخل شهر حکم مسافر دارد.

سؤال: فردی تهرانی که از منزل تا محل کارش بیش از 5/22 کیلومتر فاصله وجود دارد نماز و روزه اش در محل کار چه حکمی دارد؟

جواب: فرد متولد در تهران اگر قبل از کبیره شدن آن متولد شده تمام محدوده قبل از کبیره شدن وطن اوست و مسافت را از محدوده باید حساب نماید ولی چنان چه بعد از کبیره شدن متولد شده، محله ای که تولد یافته وطن اوست و مسافت از منزل حساب می شود و علی کل حال اگر از مبدأ مسافت با قصد چهار فرسخ یا بیشتر حرکت نماید نماز شکسته می شود.

سؤال: اشخاصی که تهران قبل از توسعه خارق العاده وطنشان محسوب می شده آیا فعلاً هم ملاک وطن بودن همان است و برای این اشخاص مبدأ مسافت منزل است یا از محلی که آنوقت آخر تهران محسوب می شده و اگر در همان محدوده به حد مسافت شرعی بروند، مسافر محسوب می شوند؟

جواب: ملاک مسافت از منزل است، رفتن و برگشتن اگر به مقدار مسافت شرعی باشد مسافر است ولی احتیاط در آن محدوده بسیار مطلوب است و حتی الإمکان ترک نشود.

سؤال: در بلاد کبیره مبدأ و منتهای سفر درب خانه است؛ در صورتی که مسافر به بلاد کبیره باز گردد و وارد محدوده محله(برای ساکنین بعد از کبیره شدن) یا محدوده ی تهران قدیم(برای ساکنین قبل از کبیره شدن) شود ولی به درب خانه نرود و مجدداً به سفر جدیدی عازم شود تکلیف شرعی او چیست؟

جواب: مبدأ را از همان نقطه ای که شروع به سفر جدید کرده قرار دهد.

سؤال: در مراجعت از سفر به وطن که تهران است، میزان در قطع سفر(برای خواندن نماز به طور تمام و یا نیت روزه کردن) منزل است یا ورود به محله ای که منزل در آن است؟

جواب: منتهای مسافت منزل است هر چند به رسیدن به محله، حکم سفر قطع می شود.

سؤال: ما هوالحکم الشرعی فی خصوص البلاد الکبیره التی ربما تزید المحله فیها، و فی خصوص الطلاب و العمال الساکنین فیها لیلاً و نهاراً ما عدا الساعات التی یذهبون للمدرسه و العمل الی محل اخر منها مع العلم ان ذلک فی عرف هذه البلاد لا یضر بالاقامه؟

جواب: فی البلدان الکبار الخارق للعاده مثل طهران فی الحال مبدأ المسافه یعتبر من منزل المسافر و من سافر من منزله الی المسافه الشرعیه ولو ملفقاً من الذهاب و الایاب ترتب علیه حکم المسافر بلا فرق بین الطالب و العامل و غیرهما الا من کان السفر عملاً له.

سؤال: فردی که قبل از آن که تهران بلاد کبیره شود، تهران وطن او بوده، در حال حاضر حکم مسافرت او در چه محدوده ای قطع می شود: الف- محدوده تهران قبل از آن که بلاد کبیره شود. ب- در منزل(محدوده منزل).

 جواب: محدوده الف.

سؤال: کسانی که قبل از ظهر به تهران می روند، آیا قبل از اذان ظهر بایستی نزدیک منزل یا محله خویش باشند و یا هر کجای تهران که از 5/22 کیلومتر کمتر از منزل مسکونی آن ها فاصله داشته باشد؟

جواب: میزان رسیدن به محله ای است که منزل شخص در آن محله قرار دارد.

سؤال: در بلاد کبیره اگر کسی از منزل به نیت مسافرت بیرون آمد و هنوز به مقدار5/22 کیلومتر شرعی نرسیده آیا می تواند نماز را شکسته بخواند و روزه اش را افطار نماید؟

جواب: بعد از خارج شدن از محله در مثل تهران حکم سفر مترتب می شود.

سؤال: آیا در تهران حد ترخصی وجود دارد یا آن که دو محله بودن صدق می کند؟

جواب: در مثل تهران مبدأ مسافت از منزل است ولی حکم سفر از آخر محله مترتب می گردد.

سؤال: حدّ ترخص در تهران که از بلاد کبیره می باشد، چگونه است؟ و آیا فرقی بین مسیر هوایی و زمینی می باشد؟

جواب: در تهران حد ترخص نیست و مبدأ مسافت منزل است و میزان راهی است که سیر می کند.

سؤال: راجع به استفتاء حضرت امام که فرموده اند: کسی که تهران وطن او است و هر روز بدون آنکه از شهر خارج شود چهار فرسنگ شرعی یا بیشتر راه می رود چنین شخصی مسافر محسوب می شود. لطفا توضیح بفرمائید آیا منظور از این پاسخ یک مسیر مستقیم است یا کل راهی است که شخص در مسافتهای کوتاه طی می کند؟

منظور مقدار راهی است که از منزل دور می شود.

سؤال: آیا مسافت در بلاد کبیره(تهران) مقدار راهی است که می رویم؟ یا نزدیک ترین راه ممکن؟ (با توجه به یک طرفه بودن بعضی خیابان ها).

جواب: مقدار راهی که در یک امتداد پیموده می شود میزان است.

سؤال: افرادی که ساکن تهران نیستند و می خواهند مدتی در تهران اقامت کنند چگونه عمل کنند تا نماز را تمام بخوانند و روزه بگیرند؟

جواب: کسی که از اول، تهران وطن او بوده است بعد از آن که تهران در اثر توسعه خارق العاده از بلاد کبیره محسوب شده؛ محدوده ای که وطن او به شمار می رود کدام است؟

جواب: آن چه قبل از توسعه خارق العاده بوده است، وطن او است.

سؤال: این جانب در سال 1334 در تهران متولد شده ام و در چندین نقطه تهران مستأجر بوده ام، بعد از آن به آبادان رفته و مدت یک سال اقامت نمودم، سپس به تهران بازگشتم و دوباره در خانه اجاره ای زندگی می کنم و معلوم نیست که در این محله ای که مستأجر هستم چه مدت باشم، تکلیف چیست؟

جواب: محدوده تهران قدیم وطن شما محسوب است و تا اعراض نکرده ایم حکم وطن باقی است.

سؤال: این جانب متولد شهرستان تبریز می باشم، حدود 3 سالگی به اتفاق پدر و مادرم به تهران آمدم و در حدود 27 سالگی ازدواج نموده و بعد از  ازدواج تا به حال چند منزل اجاره ای عوض کرده ام، ضمناً در خارج از تهران مشغول به کارم که فاصله اش تا منزل فعلی ام بیش از 4 فرسخ است، تکلیف چیست؟

جواب: اگر وقتی به همراه پدر و مادر به تهران آمده اید، پدر شما تهران را وطن خود قرار داده یا شما بعد از بلوغ قصد ماندن همیشه در آن کرده اید محدوده تهران قبل از کبیره شدن وطن شما محسوب است و در آن محدوده نماز شما تمام و روزه شما صحیح است و اگر محل کار شما تا آن منزل به مقدار مسافت نباشد نماز شما شکسته نمی شود و اگر مسافت باشد در محل کار و بین راه حکم مسافر دارید و اگر، نه به تبع پدر و نه با قصد خودتان تهران را وطن قرار نداده اید، بدون قصد ماندن ده روز در خصوص یک محله آن حکم مسافر دارید.

سؤال: من در تهران به دنیا آمده ام و 23 سال در تهران زندگی می کردم، اخیراً به کرج نقل مکان کرده ام و امید برگشتن به تهران را دارم، وضع نماز و روزه ام چه می شود؟

جواب: در فرض سؤال تمام محدوده زمان تولد شما در تهران وطن شما محسوب است و تا از آن جا اعراض نکردید به حکم وطن باقیست.

ان شاء الله موفق باشید.

سؤال: از پانزده خرداد سال 42 مقلد حضرت امام می باشم و در تهران به دنیا آمده ام از منزل تا محل کارم در حدود 26 کیلومتر مسافت رفت، و در حدود 24 کیلومتر فاصله برگشت می باشد، لذا مرقوم فرمائید نماز و روزه ام چه حکمی دارد؟

جواب: جمع خواندن احوط است اگر چه در صورتی که از منزل شما تا محل کار به مقدار مسافت باشد و محل کار خارج از تهران قبل از کبیره شدن آن باشد حکم مسافر مترتب می شود.

سؤال: بنده دانشجویی شهرستانی هستم. در حال حاضر ساکن تهران می باشم. و قصد توطن هم ننموده ام. همه روزه فاصله بین منزل و محل کارم که در حدود ده کیلومتر می باشد را طی می کنم. و چند سال باید به این نحو زندگی کنم. و طبق نظر مبارکتان نمازم شکسته است، حال تکلیف روزه های قضا و روزه ماه مبارک رمضان که در پیش است چه می شود. در ضمن ده روز در یک محل نمی مانم تا قصد نمایم. لطفا وظیفه ام را بیان بفرمائید.

جواب: در فرض مرقوم نماز شما شکسته است و نمی توانید روزه بگیرید، ولی اگر در یکی از دو محل با قصد ده روز بمانید بعد از آن مدت هر روز هم که در دو محل مذکور رفت و آمد کنید نماز شما تمام است و می توانید روزه بگیرید مگر آن که سفر جدیدی نمایید.

سؤال: اذا انتقل شخصٌ من مکانٍ الی آخر بینهما مسافه فی مدینهٍ واحده کطهران فهل یقصر اویتم؟

جواب: فی البلدان الکبار الخارق للعاده یقصّر اذا توفّر فیه شروط السفر.

سؤال: فردی 15 سال پیش به تهران آمده و قصد توطن نموده و در این مدت مستأجر بوده و هر چند سال یک بار خانه خود را تعویض کرده و هر روز برای کار از محل خود خارج می شود، تکلیف نماز و روزه اش چه می شود و اگر منزلش شخصی باشد آیا حکم تغییر می کند یا نه؟

جواب: در تاریخ ورود به تهران و قصد توطن اگر تهران آن روز از شهرهای بزرگ خارق العاده نبوده تمام محدوده آن روز تهران وطن محسوب است و گر نه فقط همان محله ای که در آن جا قصد توطن نموده وطن محسوب است و داشتن خانه اجاره ای یا ملکی میزان نیست.

سؤال: مدت ده سال است که در تهران زندگی می کنم و متولد تهران نیز می باشم، محل کارم در انتهای خیابان آزادی است و منزلم نیز در طرف دیگر خیابان آزادی است محل کار و منزلم با اینکه در یک خیابان است اما از نظر منطقه شهرداری و محله عرفی با هم فرق دارند، در ضمن، همسرم محل کارش در هفت کیلومتری منزل است نماز و روزه ما به چه صورت است؟

جواب: اگر محل تولد شما تهران است و آن جا بزرگ شده اید تمام محدوده تهران، قبل از کبیره شدن آن وطن شما است و اگر هر دو محله در آن جا است در هر دو محله نماز شما تمام است و محل کار او هم در تهران قبل از کبیره شدن است حکم شما را دارد.

سؤال: شخصی میدان امام حسین منزل پدریش می باشد و بعد از ازدواج به میدان آزادی رفته است ولی از منزل پدر اعراض نکرده است، تکلیف این شخص چیست؟

جواب: اگر محله ای که وطن اصلی شما است اعراض نکرده اید در آن جا نماز شما تمام است و اگر از آن جا به منزل جدید بروید تا به مقدار مسافت نروید حکم مسافر پیدا نمی کنید ولی منزل جدید بدون قصد ماندن همیشه در آن حکم وطن ندارد.

سؤال: فردی که کارمند دولت بوده و خودش نقشی در انتقالش از شهری به شهر دیگر را ندارد و هم اکنون نیز در تهران سکونت دارد؛ آیا می تواند تهران را وطن همیشگی خود قرار دهد؟ با توجه به این که شاید اصلاً از تهران به شهرستان های دیگر منتقل نگردد یا این که قبل از بازنشستگی چندین مرتبه انتقال یابد؛ در صورت دوم تصمیمش این است که اگر به شهرستانی منتقل گردد، بعد از بازنشستگی برای ادامه زندگی به تهران برگردد.

جواب: اگر قصد زندگی دائمی در یک محله تهران دارد، آن جا وطن او محسوب می شود و انتقال موقت مضر به قصد توطن نیست.

سؤال: در سال 50 به تهران آمدم و قصد برگشتن به وطن اصلیم را ندارم ولی بعد از بازنشستگی شاید برگردم و در این مدتی که ساکن تهران بوده ام هر چند سال در محلی ساکن بوده ام، وضع نماز و روزه ام چه می شود؟

جواب: تا از وطن اصلی اعراض نکرده اید حکم وطن باقی است و در تهران حکم مسافر دارید مگر در یک محله قصد توطن و سکونت دائم بنمایید و مدتی هم در آن بمانید که عرفاً گفته شود ساکن هستید.

سؤال: تعدادی از دانشجویان شهرستانی مقیم تهران هستیم که برای انجام کارهای عملی به خارج از دانشکده می رویم و بعضی از دانشجویان اظهار می دارند که این خروج ما خروج از محله ای است به محله دیگر، لذا می گویند نماز ما شکسته[است] و نمی توانیم روزه بگیریم، وظیفه ما را بیان فرمایید؟

جواب: اگر در محلی از تهران قصد اقامت ده روز نمایید بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی، رفت و آمد تا کمتر از چهار فرسخ ضرر به قصد اقامه نمی زند.

سؤال: این جانب در سال 56 از شهرستانی برای تحصیل به تهران آمده و قصد توطن نموده ام و در محله ای از تهران مستأجر هستم که در آینده آن محله را ترک می کنم، لذا تقاضا دارم که روشن فرمایید که حکم نماز و روزه ام با توجه به اینکه مادام العمر در تهران اقامت خواهم داشت چه می شود؟

جواب: در فرض مسأله حکم مسافر را دارید و تا در یک محله قصد اقامت ده روز و خارج نشدن از آن را نکنید نماز شکسته و روزه صحیح نیست.

سؤال: کسانی که از شهرستانهای مختلف برای ادامه تحصیل به تهران آمده اند و مدت تحصیل آن ها 3 سال طول می کشد نمازشان شکسته است یا کامل؟ در صورتی که محل تحصیل آن ها در دو نقطه است که فاصله آن دو نقطه کمتر از 4 فرسنگ می باشد(و مرتباً در شهر به خاطر ایجاب شغلی در رفت و آمد هستند)؟

جواب: بدون قصد ماندن ده روز در یک محله حکم مسافر دارند.

سؤال: افرادی که قصد دارند دو سال و یا بیشتر در تهران بمانند و محل کار و محل سکونتشان در دو محل کار و محل سکونتشان در دو منطقه جداگانه باشد به فتوای حضرت امام باید نماز قصر بخوانند، اولاً- حداکثر فاصله بین دو منطقه که دلیل قصر در نماز می گردد چه حد می تواند باشد؟ ثانیاً- با شرط کمتر از چهار فرسخ فاصله بین دو منطقه محل کار و محل سکونت می توانند قصد ده روز نمایند؟ و نماز را هم در محل کار و هم در محل سکونت تمام بخوانند؟ و همچنین برای افرادی که تهران وطن آنان است در صورتی که اگر وطن در تهران محدوده سکونت محسوب گردد محل کار و محل سکونتشان دو محل جداگانه باشد، در چه صورت نماز آنان قصر است؟

جواب: محل سکونت و کار اگر در یک محله است می تواند قصد اقامت کند و روزه بگیرد و نماز تمام بخواند ولی اگر دو محل باشد قصد اقامت صحیح نیست مگر آن که از اول قصد اقامت در یک محله نماید و نماز تمام بخواند بعداً  تا سفر جدید پیش نیامده حکم اقامت باقی است.

سؤال: این جانب اهل دامغان می باشم گاهی یک ماه در تهران بوده ام ده روز دامغان ولی اغلب یک ماه در دامغان و ده روز یا کمتر در تهران بوده ام تا این که تهران را به عنوان وطن برگزیدم تکلیف نماز و روزه هایی که بجا آورده ام چه می شود؟

جواب: اگر بنا گذاشتید برای همیشه مدتی از سال را در محله معینی از تهران زندگی نمایید آن محله وطن شما محسوب می شود و نماز و روزه شما در آن جا تمام است در غیر این صورت در تهران حکم مسافر دارید و نماز و روزه گذشته اگر بر خلاف وظیفه مقرره انجام گرفته قضا دارد.

سؤال: وطن شخص تهران است و منزلش میدان آزادی است و محل کارش نارمک است و مسافت بین منزل و محل کارش چهار فرسخ شرعی است شایع است که فتوای جنابعالی جمع بین شکسته و تمام است، آیا صحت دارد؟

جواب: جمع احوط است اگر چه حکم مسافر دارد.

سؤال: وطنم تبریز می باشد و خدمت سربازی را در تهران می گذرانم و از منزل تا محل کارم زیاد دور نیست آیا می توانم نمازم را تمام خوانده و روزه بگیرم؟

جواب: اگر منزل و محل کار شما در دو محله است بدون قصد ده روز در یکی از دو محله قصد کردید و بعد از ماندن ده روز به محله دیگر بروید در صورتی که فاصله کمتر از 5/22 کیلومتر باشد نماز شما شکسته نمی شود.

سؤال: هل انّ الشخص المرتبط بوظیفه حکومیه فی طهران والذی یقع محل سکناه فی محله و دائرته فی محله اخری(المحلات فی طهران متصله) هل ان علیه ان ینوی الاقامه من اجل ان تکون صلاته تامه؟

جواب: لا یجب علیه قصد الاقامه نعم لو نوی الاقامه یجب علیه اتمام الصلوه.

سؤال: اذا نوی الشخص السابق الاقامه فی بیته لمده عشره ایام فهل هذا یعنی انّ علیه أن یذهب الی دائرته، اذا علمنا انّ دائرته لا تبعد عن بیته اربعه فراسخ، بل اقل من ذلک؟

جواب: اذا تحقق الاقامه فی بیته فالذهاب الی مادون المسافه لا مانع منه و لا یضرّ باقامته.

سؤال: گفته شده که اگر مسافری وارد تهران شود باید ده روز در محله ای قصد کند و جایی نرود و پس از ده روز می تواند تا کمتر از چهار فرسخ برود و نماز را هم تمام بخواند. آیا این حکم صحیح است؟

جواب: الزام در اقامت ده روز در یک محل ندارد؛ ولی اگر خواست نماز را تمام بخواند باید قصد کند ده روز در یک محل بماند و بعد از چنین قصدی و خواندن یک نماز چهار رکعتی تا به مقدار مسافت شرعی سفر نکرده حکم اقامت باقی است.

سؤال: کسی که منزلش در شهر ری می باشد و به خانه یکی از اقوامش که مثلا در خیابان تهران پارس است می رود در صورت ماندن چند روز، تکلیفش به چه صورت است؟

جواب: اگر منزل فامیل تا شهر ری به مقدار چهار فرسخ شرعی باشد بدون قصد ماندن ده روز نماز قصر است.

سؤال: این جانب در حومه شهر واشنگتن زندگی می کنم و تا محل کارم(دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران) 25 کیلومتر فاصله دارم اقامت بنده در آمریکا دائمی نبوده و بخواست خداوند ان شاء الله در عرض یکی دو سال آینده به ایران عزیز باز می گردم و بنا بر فتوای حضرت امام این جانب در محل کار حکم مسافر را دارم. چون مسافرت از منزل به محل کار تقریبا هر روز انجام می شود آیا در منزل باید نماز را شکسته بخونم یا آن که نمازم کامل است؟

جواب: در فرض سؤال در منزل هم نماز شکسته است.

سؤال: اگر کسی منزلش در شرق تهران باشد و مجبور باشد که هر روز حدود 8 کیلومتر از شرق به غرب و 8 کیلومتر از غرب به جنوب و 8 کیلومتر از جنوب به منزلش برود نماز و روزه اش چه صورت دارد؟

جواب: اگر مسیر ذکر شده را بدون عبور در اثناء به منزل می پیماید در فرض مرقوم در مسیر راه حکم مسافر دارد.

سؤال: اگر کسی در بلد کبیر از مسکن تا محل کارش 16 کیلومتر مسافت است و چون پاس بخش است محوطه کارش 4 کیلومتر است که معمولاً هر روز سه بار دور می زند، آیا نمازش شکسته است یا خیر؟

جواب: باید شکسته بخواند مگر این که مسکن وطن او باشد که در هر دو محل باید تمام بخواند.

سؤال: شخصی چند سال پیش از شهرستان مهاجرت نموده و اکنون در تهران به استخدام در آمده و زندگی می نماید، ایشان فاقد مسکن و سایر مستقلات در تهران می باشد، لیکن قصد دارد در صورت تأمین آسایش و بالأخص با داشتن خانه مسکونی، همیشه در تهران بماند و چنانچه نتوانست خانه ای تهیه نماید، به محل تولد خود منتقل و شهر خود را جهت سکونت اختیار نماید، ضمناً این شخص علاقه ای جزئی هم به زادگاه خویش دارد و تاکنون با آن جا قطع رابطه نکرده است؛ مع الوصف آیا تهران برای وی وطن اصلی محسوب می شود یا محل تولد؟ متذکر می شود: منزل فعلی وی تا محلّ کارش در یک منطقه یا محل قرار نگرفته و باهم در حدود دو کیلومتر فاصله دارند.

جواب: در فرض مرقوم در تهران حکم مسافر دارد و در وطن اصلی حکم وطن باقی است.

سؤال: کسانی که از حضرتعالی تقلید می کنند بفرمائید هر کسی که محل کارش در کارخانه ایران ناسیونال و منزلش در تهران است و از درب منزل تا محل کار حدود 30 کیلومتر فاصله داشته باشد و از آخر تهران حدود 15 کیلومتر و کمتر تا محل کار، آیا اینطور افراد می توانند محل کار خود را وطن قرار دهند- با توجه به این موضوع که در مدت 24 ساعت بیشتر اوقات خود را در کارخانه می گذرانند- و پیرو آن نماز را درست بخوانند و روزه بگیرند؟

جواب: محلی که محل سکونت دائم قرار داده میشود وطن است و تنها با محل کار بودن وطن نمی شود.

سؤال: فردی که تهران را وطن خود قرار داده است آیا تمام شهر تهران جزء وطنش محسوب می گردد یا فقط محدوده ای که سکونت دارد وطنش است؟

جواب: میزان محله ای است که در آن محل قصد زندگی دائمی دارد.

سؤال: کسی که تهران وطن او محسوب می شود و بدون اعراض وطن دیگری اختیار کرده و در تهران هیچگونه ملکی و یا وابستگی به جز علاقه به وطن ندارد آیا در مواقعی که در تهران کار اداری دارد و در نقاط مختلف تهران رفت و آمد می کند و یا به مهمانی در منزل یکی از اقوام می رود حکم او در مورد نماز از نظر قصر بودن یا نبودن چگونه است و آیا این شخص حد ترخص را از کجا می تواند حساب کند؟ آیا تهران را کاملا وطن خود محسوب نماید و یا خیر؟ (با در نظر گرفتن فتوای امام در مورد شهرهای بزرگ مثل تهران از نظر حد شرعی).

جواب: همان قسمت از تهران که وطن او بوده تا از آن اعراض نکرده به حکم وطن باقی است.

سؤال: نماز و روزه گذشته کسانی که از فتوای حضرت امام در مورد بلاد کبیره اطلاعی نداشته اند، احتیاج به اعاده هست یا خیر؟