سؤال 983 : انتساب طفل ناشي از تلقيح مصنوعي دو بيگانه با طفل ناشي ا ز وطي به شبه چه تفاوتي دارند ؟
جواب: در دومي شرعا نسب ثابت است ولي در اوّلي نَسَب ثابت نيست .
سؤال 984 : همانگونه كه حضرت مستطاب عالي استحضار داريد تعدادي از زنان و مردان كه به ازدواج يكديگر در مي آيند به دلايل طبي نمي توانند به طور طبيعي زاد و ولد نمايند و نياز است كه روشهاي درماني مختلف براي كمك به آنها استفاده شود.
يكي ا زاين روشها ن لقاح خارج از رحم است . در اين روش تخمك را از زوجه و نطفه را از شوهرش گرفته و آنها را با هم مخلوط مي كرده . از اختلاط و امتزاج تخمك و نطفه جنين حاصل مي شود و بعد اين جنين به رحم زوجه منتقل مي شود تا حاملگي و بعد زايمان صورت گيرد . لازم به ذكر است كه جنين ها هنگام انتقال به رحم فقط 24 تا 48 ساعت از زمان لقاحشان گذشته و داراي 4 الي 8 سلول مي باشند . بسياري از اوقات تعداد جنين هاي حاصله از نطفه زن و شوهر بيش از حد نياز است . در اين صورت اضافات آن منجمد شده و بعدها د رصورتي كه زن حامله شد و زايمان انجام داد ، با رضايت زوجين ، جنين ها از رده خارج و دور ريخته مي شوند .
از طرف ديگر تعدادي از زوجها وجود دارند كه به دلايل طبي به هيچوجه صاحب فرزند نمي شوند اما براي برخي از آنها ، اين امكان از نظر طبي وجود دارد كه جنين هاي مازاد دسته اول را در صورت عدم نياز زوجين ، به رحم اين زن انتقال داد تا او حامله شود و زايمان انجام دهد و بعد بچه را شير داده و بزرگ نمايد .
سوالاتي كه در اين زمينه مطرح مي شود عبارتند از :
1ـ انتقال اين جنين ها به رحم زن ثالث از نظر شرعي چگونه است ؟
2ـ در صورت عدم نياز زوجين به جنين خود ، آيا وافقت آنها براي هديه جنين به غير لازم است يا خير ؟
3ـ آيا والدين صاحب جنين مي توانند در ازاي اهداء جنين خود وجهي دريافت نمايند ؟
4ـ آيا ارائه مشخصات اهدا كنندگان جنين به دريافت كنندگان و يا برعكس لازم است يا خير ؟
5ـ در صورت پسر بودن فرزند ، با زني كه در رحم او بزرگ شده محرم است يا خير ؟
6ـ در صورت دختر بودن ، فرزند با شوهر زني كه در رحم او بزرگ شده محرم است يا خير ؟
7ـ والدين فرزند حاصل ، چه كساني هستند ؟
8ـ تكليف ارث اين بچه ها پس از تولد چگونه است ؟
9ـ در صورت توافق قبلي والدين صاحب جنين ( صاحب نطفه و تخمك ) در اهداء جنين خود ، آيا مي توانند پس از تولد نوزاد و يا سالها بعد ، از شخص ثالث مدعي استرداد طفل شوند ؟
جواب: انتقال دادن نطفه غير شوهر به رحم زن جائز نيست و در صورت انتقال فرزندي كه از اين راه بوجود ميايد فرزند غير مشروع است بنابراين جواب بسياري از سوالات بعد منتفي است و فقط رد مساله محرميت كه در بند 5 و 6 مطرح شده است و در مساله ازدواج احتياط مراعات شود .
سؤال 985 لقاح مصنوعي ما بين زن و شوهر چه حكمي دارد ؟
جواب: اگر تلقيح ( رساندن نطفه مرد به رحم زن ) به اين صورت باشد كه زن و شوهر ما بين خودشان نطفه را از شوهر گرفته در رحم آن زن داخل كنند و واسطه اي در بين نباشد بدون اشكال جائز است و بچه اي كه از اين راه به وجود مي آيد متعلق به آنهاست و تمام احكام فرزند از قبيل ارث و غيره بر آن مترتب مي شود . و در صورتي كه واسطه اي در اين تلقيح ( تلقيح نطفه شوهر به همسرش ) دخالت داشته باشد هرچند آن واسطه به جهت نگاه كردن به عضوي كه نگاه اجنبي بر آن جايز نيست يا لمس كردن آن كه خود گناهي اس ، باشد ولي چون فرزند از نطفه شوهر آن به وجود آمده است باز احكام فرزند بودن ، به طور كلي بر او مترتب مي گردد
الف : با علم مرد و زن
ب : با جهل هر دو
جواب: با علم يكي از آنها و جهل ديگري
جواب: در تلقيح نطفه ، تلقيح نطفه مرد احنبي به زن ، بايد توجه داشت كه اين نوع تلقيح شرعا از جهت حكم تكليفي جايز نيست و اگر محقق شد در صورت علم مرد به اين كار ، فرزندي كه به وجود مي آيد به آن مرد ارتباط ندارد ولي اگر زن جاهل باشد و چنين تصور كند كه اين نطفه شوهر او است حكم وطي شبهه ( آميزش بر اساس اشتباه ) پيدا مي كند و فرزند به مادر ملحق مي شود و احكام وطي شبهه از قبيل ارث و غيره بر آن مترتب مي شود و چنانچه از طرف صاحب نطفه نيز شبهه اي باشد يعني او هم تصور كند كه آن زني كه اين نطفه بر او تلقيح مي شود همسر اوست فرزند به او نيز ملحق مي شود و احكام وطي شبهه بر او جاري مي گردد و اما در صورت علم مرد و زن در احكام مربوط به نكاح و غير آن احتياط لازم است .
ج2:
سؤال 903 - كودكانى كه در دستگاه مصنوعى يا دستگاه آزمايشگاهى به وجود آيند، از نظر شرعى چه ارتباطى با صاحبان نطفه و تخمك دارند؟ (صاحب نطفه و صاحب تخمك زن و شوهر باشند يا نباشند)
جواب: در صورتى كه زن و شوهر باشند بچه بوجود آمده فرزند صاحبان نطفه و تخمك مىباشند و تمام احكام پدر و مادرى و فرزندى بر آنان مترتّب است و در صورتى كه از غير زن و شوهر باشند صاحبان نطفه و تخمك بمنزله پدر و مادر فرزند به وجود آمده مىباشند، مگر مسأله توارث كه از يكديگر ارث نمىبرند.
سؤال 904 - آيا تخمدان زن نامحرم را به زن عقيم با عمل جراحى پيوند زدن و با اسپرم شوهر زن عقيم به منظور بچه دار شدن تلقيح نمودن اشكال دارد؟
جواب: در صورتى كه ضمن عمل جراحى مرتكب حرامى نشوند اشكال ندارد.
سؤال 905 - با توجه به اين كه از نظر علمى هر گاه مردى فوت نمايد، تا مدّت محدودى مىتوان نطفه او را به رحم زن منتقل كرد و وى را باردار نمود؛ بفرمائيد:
الف: انتقال نطفه زوج پس از مرگ به رحم زوجه چه حكمى دارد؟
جواب: در صورتى كه مستلزم كار حرامى نباشد جايز است.
سؤال 906 - عدهاى از بيماران زن به علّت اشكال در تخمدانها و يا موارد مربوط به آن قادر به تخمك سازى و يا آزاد نمودن تخمك جهت لقاح نيستند و در نتيجه نازا مىباشند، در حالى كه رحم آنها اشكالى ندارد و مىتوانند جنين نگهدارى نمايند آيا همسر اين زن مىتواند زنى را صيغه كند و تخمكش را با اسپرم خودش ممزوج كند و جنين حاصله را به رحم زن دائمى منتقل كند؟
جواب: اگر همراه با كار حرامى نباشد اشكال ندارد.
سؤال 907 - دكتر متخصص تشخيص داده است؛ نطفه زنى ضعيف است و بايد با نطفه زن ديگر تقويت شود تا بچه دار شود آيا اين عمل جايز است و اگر بچهاى به دنيا بيايد به كداميك از دو زن ملحق است؟
جواب: اگر شوهر هر دو زن يكى باشد در صورتى كه همراه كار حرامى نباشد اشكال ندارد و در اين مورد اگر روشن شود كه منشأ خلقت جنين، نطفه مرد و نطفه زن اولى است، جنين ملحق به آن دو مىشود.
سؤال 908 - اگر مركزى وجود داشته باشد براى نگهدارى اسپرم مردها و در صورت نياز اگر مردى نازا باشد اين اسپرمها را به همسر او تزريق كنند تا صاحب فرزند شود از نظر اسلام چه حكمى دارد؟ و اگر فرزندى متولّد شد متعلّق به كيست؟ و از چه كسى ارث مىبرد؟
جواب: تزريق نطفه مرد اجنبى به زن ديگر جايز نيست.
سؤال 909 - تلقيح نطفه يا اسپرم زوج در رحم زوجه از طريق شوهر يا پزشك معالج جايز است يا خير؟
جواب: از طريق شوهر اشكال ندارد.
سؤال 910 - اگر نطفه مردى (زوج) با تخمك زوجه بعد از تركيب در رحم اجاره يا عاريهاى (زن ديگرى غير از صاحب تخمك) پيوند شود و جنينى در رحم اجارهاى يا عاريهاى رشد كند و متولّد شود، شرعاً جايز است يا خير؟ و چه رابطهاى از نظر نسبت و آثار حقوقى و شرعى با صاحب اسپرم و تخمك و صاحب رحم اجارهاى يا عاريهاى و فرزندان وى و يا شوهرش دارند؟
جواب: در صورتى كه اين عمل توسط شوهر و در رحم زن دوّمش انجام شود اشكال ندارد و در اين صورت اگر ثابت شود كه نطفه زن و مرد موجب تكوّن فرزند شده باشد فرزند ملحق به آن دو است و تمام احكام ارث و غيره بر آنان مترتّب مىباشد.
سؤال 911 - آيا بارور كردن مصنوعى زن يا وارد كردن منى مرد غريب (نامحرم) به داخل رحم زنى كه همسرش مرد نازا است، بطريق تزريق يا طرق ديگر جايز است؟
جواب: اگر از نطفه شوهرش باشد در صورتى كه همراه كار حرامى نباشد، جايز است ولى اگر از مرد نا محرم باشد جايز نيست.
سؤال 912 - بر فرض اينكه تلقيح مصنوعى انجام شد و زن آبستن گرديد و بچه دار شد آيا اين بچه مال شوهر اين زن است؟
جواب: اگر از نطفه شوهرش باشد بچه متعلق به آن زن و شوهر است و در صورتى كه از نطفه نا محرم باشد و هر دو عالم باشند، بچه متعلق به هيچ كدام نمىباشد.
سؤال 913 - نوزادى كه به واسطه تلقيح بوجود مىآيد از لحاظ نسبت چه حكمى خواهد داشت؟ و آيا احكام ارث بر آنها جارى خواهد شد؟
جواب: از جواب سؤال بالا روشن شد.
سؤال 914 - در جايى كه اين عمل بطور شبهه صورت گرفته باشد مثل جايى كه زن گمان كرده نطفه از شوهر خودش بوده و مرد گمان مىكرد كه زنى كه نطفه وارد رحم او شده، همسر واقعى او مىباشد در حاليكه اينطور نبوده در اين فرض آيا احكام اولادى بر فرزندى كه به دنيا خواهد آمد، جارى مىشود؟
جواب: حكم وطى به شبهه را دارد و فرزند متعلق به آنان است و تمام احكام فرزندى بر آن مترتب است.
سؤال 915 - اگر فرض شود علم در آينده آنقدر پيشرفت كند كه اسپرم مرد را بگيرند و در رحم مصنوعى (دستگاه توليد نوزاد) پرورش دهند در اين صورت حكم آن چه صورتى خواهد داشت؟
جواب: اين فرزند متعلق به پدر است.
سؤال 916 - اگر علم تا آنجا پيشرفت كند كه اسپرم و نطفه را از دانهها و محصولات نباتى و مانند آن بگيرند و به زن تلقيح كنند و نوزاد مصنوعى به عمل آورند در اينصورت كودك به چه كسى متعلق مىشود؟
جواب: اين فرزند متعلق به مادر است.
سؤال 917 - اگر نطفه و اسپرم را از فرآوردههاى نباتى تهيه كنند و آن را در رحم مصنوعى پرورش دهند و از آن كودكى بعمل آورند چنانچه فرض شود بشر موفق به چنين توليدى گردد نوزاد به چه كسى ملحق مىشود؟
جواب: متعلق به هيچ كس نمىباشد.
سؤال 918 - نسبت كودكان مصنوعى به يكديگر چگونه است؟ وضعيت تزويج آنها با يكديگر و ارث برى آنها چگونه است؟
- الف: نسبت يك دختر و يك پسر كه از اسپرم مرد در رحم مصنوعى پديد آيند؟
جواب: آن دو برادر و خواهر پدرى مىباشند و از يك ديگر ارث مىبرند و با يكديگر نمىتوانند ازدواج نمايند.
- ب: نسبت يك دختر و يك پسر كه از نطفه مصنوعى در رحم زن كشت شده است؟
جواب: برادر و خواهر مادرى هستند و احكام آن از جواب قبل معلوم شد.
- جواب: اگر يك دختر و يك پسر از نطفه مصنوعى و در رحم مصنوعى پديد آيند؟
جواب: هيچ نسبتى بهم ندارند و مىتوانند با يكديگر ازدواج نمايند.