مسائل متفرقه غصب

سؤال  311 - افراد دو محل مقدارى پول بالسويه به حساب اداره آبادانى و مسكن گذارده‌اند و آن اداره بواسطه پول آن دو محل و كمك اداره، حمامى بعنوان مشترك بين دو محل ساخته و فعلا راكد است آيا يكى از آن دو محل بدون اجازه و رضايت افراد محل ديگر مىتوانند تصرف و استفاده نمايند يا خير.

جواب: در فرض مسئله اگر مصالح و زمين مشترك بين دو محل باشد جواز تصرف در آن موقوف به رضايت اهل دو محل است.

سؤال  312 - منزل مسكونى من غصبى است و شوهرم اجازه بيرون رفتن براى اداء نماز نمىدهد تكليف من چيست.

جواب: در اين موارد تحصيل اذن از شوهر لازم نيست و بايد هر چند شوهر نهى كند در مكان مباح نماز بخوانيد و تصرف در مكان غصبى به هر نحو حرام است و شوهر نمىتواند زن را الزام به توقف در خانه غصبى بنمايد.

سؤال  313 - مكانى كه اكنون ما در آن نماز مىخوانيم مالك آن چند نفر هستند و مالك اصلى آن كه زمين را ساختمان كرده معلوم نيست و مدتى است آن را از كسى خريده ايم نمازى كه تاكنون خوانده ايم و مىخوانيم و خواهيم خواند چه صورت دارد.

جواب: در صورتى كه مالك شرعى ملك ولو بر حسب ظواهر شرع معلوم باشد بايد از او استرضاء نمايند و اگر مجهول باشد بايد از حاكم شرع اجازه بگيرند

سؤال  314 - شخصى مبلغى پول كسى را ده سال قبل غصب كرده حالا كه مىخواهد آن پول را به صاحبش بدهد چه مقدار بايد بدهد اسكناس يا نقره.

جواب: اگر پول نقره را غصب كرده بايد اگر عين آن باقى نيست مثل آن را بدهد و اگر مثل پيدا نمىشود قيمت فعلى آن را بدهد و اگر اسكناس بوده است اسكناس رايج بدهد.

سؤال  315 - هر گاه شخصى طعامى را از كسى غصب كند و به عنوان مال شخصى خود به اسم مهمانى مثلا به ديگرى بخوراند در حالى كه خورنده طعام جاهل به غصبى بودن طعام باشد آيا غاصب ضامن است يا خورنده طعام.

جواب: در فرض سؤال هر دو ضامنند و مالك مىتواند به هر يك از آنها كه بخواهد مراجعه كند و غرامت بگيرد ولى قرار ضمان بر غاصب است پس اگر رجوع به خورنده طعام نمود و غرامت را از او گرفت خورنده طعام هم مىتواند به غاصب كه او را مغرور نموده رجوع كند و معادل آنچه به مالك داده از غاصب بگيرد.

سؤال  316 - هر گاه ديوار به طرف راه خراب شود و مال يا نفسى بواسطه آن تلف شود آيا صاحب ديوار ضامن است يا خير.

جواب: اگر صاحب ديوار از اول آن را كج و مايل به طرف راه ساخته يا اين كه بعدا به سمت راه كج شده و با تمكن از خراب كردن آن را خراب نكرده و با قدرت بر اعلام، اعلام ننموده صاحب ديوار ضامن است و الا ضامن نيست و هم چنين اگر تلف مستند به تقصير و اقدام خود تلف شونده يا صاحب مال باشد صاحب ديوار ضامن نيست.

سؤال  317 - هر گاه صاحب ديوار چيزى را روى ديوار بگذارد و آن چيز از روى ديوار بيفتد و نفس يا مالى تلف شود آيا صاحب ديوار ضامن است يا خير.

جواب: در فرض سؤال اگر صاحب ديوار آن چيز را منحرف به سمت راه گذاشته يا طورى قرار داده كه حتما مىافتد و يا در معرض افتادن مىباشد ضامن است و الا ضامن نيست.

سؤال  318 - هر گاه كسى طعام را غصب كند و آن را به مالك طعام بخوراند در حالى كه مالك نمىداند مثلا بعنوان مهمان نمودن آن را جلو مالك بگذارد آيا غاصب ضامن است يا خير.

جواب: در فرض سؤال غاصب ضامن است.

سؤال  319 - هر گاه كسى از بچه يا ديوانه چيزى را گرفته باشد چه وظيفه‌اى دارد.
جواب: در مفروض سؤال بايد آنچه را گرفته به ولى آنها بدهد و اگر به خود آنها بر گرداند ضمان او بر طرف نمىشود.

سؤال  320 - هر گاه كسى طعامى را غصب كند و بعد مالك طعام داخل خانه غاصب شود و در آنجا طعامى به بيند و به تصور اين كه طعام مال غاصب است آن را بخورد و بعد بفهمد كه مال خودش بوده آيا در اين صورت غاصب ضامن است يا خير.

جواب: در فرض سؤال ظاهر اين است كه غاصب ضامن نيست و ذمه‌اش از ضمان طعام برى شده است.

سؤال  321 - هر گاه انسان شخص حرى را حبس كند آيا صدق غصب مىكند و ضامن منافع او در مدت حبس مىشود يا خير.

جواب: در مورد سؤال غصب محقق نمىشود بنابر اين اگر مثلا شخص محبوس صنعتگر باشد و در مدت حبس اشتغال به صنعت خود نداشته باشد حبس كننده ضامن اجرت او در اين مدت نمىشود بلى اگر او را به خدمتى وادار كند ضامن اجرت آن خدمت است و هم چنين اگر محبوس اجير كسى بوده حبس كننده ضامن منفعت فوت شده كه متعلق به مستأجر است مىباشد.

سؤال  322 - از سالى كه در قريه ما تقسيم اراضى شده تقريبا پنج يا شش سال نمازهاى واجبه خود را بجا آوردم و اگر به ترتيب حساب نمايم يك سال در آن زمين نماز خواندم ولى جاهل به مسأله شرعيه بودم حالا متوجه شده‌ام آيا نمازهاى گذشته را قضاء نمايم يا نه.
جواب: اگر به كلى غافل از حكم مسأله بوده‌ايد نمازهاى گذشته صحيح است و قضاء ندارد و بعد از التفات لازم است مراعات اباحه مكان را بنمائيد.

سؤال  323 - اگر كسى در ملك غير غصبا زراعت كند زرع مال او است يا نه.

جواب: اگر بذر مال غاصب باشد مزروع مال غاصب است و ضامن اجرة المثل زمين است.

سؤال  324 - بچه‌اى در خانه پدر بزرگ شده چون پدرش دزدى مىكند ميل ندارد به خانه او برود اگر پدر امر كند به او كه بيا با من زندگى نما در اين مورد اطاعت پدر لازم است يا نه البته تمام در آمد پدر از راه حرام نيست بلكه كسب و كار حلال دارد مانند زراعت كردن ولى دزدى هم مىكند و از حرام پرهيز ندارد.

جواب: اگر يقين داشته باشد كه برفتن منزل پدر مبتلا به صرف مال غصبى مىشود رفتن جايز نيست و اگر علم ندارد اطاعت پدر لازم است.

سؤال  325 - اگر كسى با پيوند غصبى درختش را پيوند كرده باشد حكمش چيست.

جواب: بعيد نيست پيوند تابع درخت باشد لكن احوط مصالحه صاحب درخت است با صاحب پيوند.

سؤال  326 - با كفش غصبى كه مىفرمايند وضو صحيح است روى فرش غصبى وضو گرفتن يا غسل كردن چه صورت دارد.

جواب: اگر وضو يا غسل مستلزم تصرف زائد در فرش نباشد صحيح است.

سؤال  327 - قبرستانى را ساختمان كرده‌اند از قبيل مدرسه و بيمارستان و ساير ساختمان ها نشستن و راه رفتن در آنجا چه صورت دارد.

جواب: براى غير غاصب حكم قبل را دارد.

سؤال  328 - آيا وصى مىتواند با ملك يكى از ورثه كه نزد او امانت مىباشد و با مطالبه مكرر به او نداده كسب كند يا نه و عوائد مال كه از كسب بدست مىآيد مال صاحب امانت است يا نه.

جواب: بنحو كلى تصرف در مال غير بدون مجوز شرعى جايز نيست و چنانچهمعامله كرد اگر معامله را به عين مال وارث انجام داده باشد معامله فضولى است و در صورتى كه مالك امضاء كند معامله براى او واقع مىشود و منافعش هم مال صاحب مال است ولى اگر معامله را به عين مال غير انجام نداده باشد مثل آن كه خانه و لباس يا چيزهاى ديگرى بخرد به ثمن كلى و بعد در مقام اداء ثمن مال غير را داده باشد معامله صحيح است و نماز و ساير تصرفات او در مبيع بى اشكال است ولى از ثمن برئ الذمه نمىشود و بايد از مال حلال بدهد و هم چنين ضامن مال غير نيز هست.

سؤال  329 - حمامى ساخته شده كه مقدارى از آن از قبرستان گرفته شده است و آن مقدار كه از قبرستان گرفته شده گلخن حمام قرار گرفته غسل در آن حمام چه صورت دارد.

جواب: اگر آب و محل غسل غصبى نباشد غصبى بودن گلخن مضر به غسل نيست.

سؤال  330 - اگر كسى بدون اجازه كسى از درخت تبريزى و يا چنار و غيره شاخه و قلمى بتراشد و در باغ خود نهال نمايد آن نهال مال صاحب درخت است و يا مال صاحب باغ و يا با هم شريك خواهند بود.

جواب: مال صاحب درخت است.

سؤال  331 - مراسم سوگوارى و روضه خوانى حضرت سيد الشهداء عليه السلام در روى زمين غصبى چه صورت دارد.

جواب: تصرف در ملك غصب جايز نيست