انهار
انهار
مطالب خواندنی

(۱۲۲) چادر در قرآن

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِين وَ رَحمَةُ الله
«چادر» در قرآن
    
«چادر» در قرآن
سؤال:
آیا در قرآن کریم در مورد حجاب (اسلامی) به صورت «چادر» آیه ای نازل شده است؟
پاسخ:
بله، برخی از مفسرین قرآن «جلباب» را بعضی به معنای همان «چادر» و ملحفه بلند گرفته‌اند.
    
اشاره آیه ۵۹ سوره احزاب در قرآن به «چادر»:
{۱} يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيما.
    
ترجمه مرحوم الهي قمشه ‏ای؛ از سایت انهار:
ای پیغمبر (گرامی) با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به «چادر» فرو پوشند، که این کار برای این‌که آن‌ها (به عفّت و حرّیت) شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوس‏رانان) آزار نکشند بسیار نزدیکتر است و خدا (در حق خلق) بسیار آمرزنده و مهربان است.
    
ترجمه استاد انصاریان؛ از سایت انهار:
اي پيامبر! به همسرانت و دخترانت و همسران کساني که مؤمن هستند بگو: «چادرهايشان» را بر خود فرو پوشند [تا بدن و آرايش و زيورهايشان در برابر ديد نامحرمان قرار نگيرد.] اين [پوشش] به اينکه [به عفت و پاکدامني] شناخته شوند نزديک تر است، و در نتيجه [از سوي اهل فسق و فجور] مورد آزار قرار نخواهند گرفت؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است.
سوره احزاب آيه ۵۹.
اشاره آیه ۳۱ سوره نور در قرآن به «پوشش با مقنعه و آشکار نکردن زینت خود»:
{۲} وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی الإرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ.
    
ترجمه مرحوم الهي قمشه ‏ای؛ از سایت انهار:
و زنان مؤمن را بگو تا چشم‌ها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آن‌چه قهراً ظاهر می‏شود (بر بیگانه) آشکار نسازند، و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود یا پدران یا پدران شوهر یا پسران خود یا پسران شوهر یا برادران خود یا پسران برادران و پسران خواهران خود یا زنان خود (یعنی زنان مسلمه) یا کنیزان ملکی خویش یا مردان اتباع خانواده که رغبت به زنان ندارند یا اطفالی که هنوز بر عورت و محارم زنان آگاه نیستند (و از غیر این اشخاص مذکور احتجاب و احتراز کنند) و آن طور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود. و ای اهل ایمان، همه به درگاه خدا توبه کنید، باشد که رستگار شوید.
    
ترجمه استاد انصاریان؛ از سایت انهار:
و به زنان باايمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، و زينت خود را [مانند لباس هاي زيبا، گوشواره و گردن بند] مگر مقداري که [طبيعتاً مانند انگشتر و حنا و سرمه، بر دست و صورت] پيداست [در برابر کسي] آشکار نکنند، و [براي پوشاندن گردن و سينه] مقنعه هاي خود را به روي گريبان هايشان بيندازند، و زينت خود را آشکار نکنند مگر براي شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدران شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران شوهرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان [هم کيش خود] شان، يا بردگان زر خريدشان، يا خدمتکارانشان از مرداني که ساده لوح و کم عقل اند و نياز شهواني حس نمي کنند، يا کودکاني که [به سنّ تميز دادن خوب و بد نسبت به اميال جنسي] نرسيده اند. و زنان نبايد پاهايشان را [هنگام راه رفتن آن گونه] به زمين بزنند تا آنچه از زينت هايشان پنهان مي دارند [به وسيله نامحرمان] شناخته شود. و [شما] اي مؤمنان! همگي به سوي خدا بازگرديد تا رستگار شويد.
سوره نور آيه ۳۱.
برخی از تفاسیرهایی که «جلباب» را در آیه ۵۹ سوره احزاب به چادر معنا کرده اند.
    
} تفسیر مخزن العرفان، تألیف بانوی مجتهده امین اصفهانی، انتشارات اکرام قم، ج ۱۰، ص ۲۷۶.
در این آیه، ایزد متعال خطاب به رسولش (صلی الله علیه و آله و سلّم) نموده که ای محمد، به زنها و دختران خود و زن های مؤمنین بگو: در موقع بیرون آمدن از منزل عباها و چادرهای خود را بر سر بیندازند و خود را بپوشانید تا آنکه به عفّت و نجابت شناخته شوید.
} تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تألیف ملا فتح الله کاشانی، انتشارات نوید اسلام قم، ج ۴، ص ۵۲۴.
ای پیغمبر برگزیده بگو به زنان خود و دختران خود و زنان مومنان که به وقت بیرون رفتن از خانه نزدیک گردانند و فرو گذارند بر رو و پهلوهای خود چادرهای خود را یعنی وجوه و ابدان را به آن بپوشانند تا زنان متعرّض نشوند آن پوشیدن سر و روی نزدیکتر است آن که ایشان را بشناسند به صلاح و عفّت تا به جهت آن متعرّض به ایشان نشوند تا ممیّز شوند به آزادی پس ایذاء کرده نشوند یعنی زانیان تعرّض نکنند به ایشان و هست خدا آمرزنده گناهان گذشته چون توبه کنند مهربان که مصلحت بندگان با ایشان بیان می کند.
ابن عبّاس فرمود: جلباب ردائی است که ستر بدن میکند از فوق تا أسفل....
{۳} تفسیر قمی، تألیف علی بن ابراهیم قمی، انتشارات بنی زهراء (علیهاالسّلام) چاپ اول ۱۳۸۸، ج ۴، ص ۸۱.
ای پیامبر به همسران و دختران و زنان مؤمنین بگو خودشان را با جلباب (چادر و روسری های بلند) بپوشانند این کار برای اینکه شناخته نشوند و مورد تعرض و جسارت (هوس رانان) قرار نگیرند بهتر است و خداوند آمرزنده و مهربان است.
{۴} تفسیر روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تألیف شیخ ابوالفتوح رازی، انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی مشهد چاپ چهارم ۱۳۸۹، ج ۱۶، ص ۲۱.
ای پیامبر بگو زنانت را و دخترانت را و زنان مؤمنان را تا چادرها به خویشتن در پیچند و سر تا پای به آن بپوشند ... که به آن ممیّز باشند... .
۵ ـ تفسیر نَسَفی،
۶ ـ تفسیر شریف لاهیجی،
۷ ـ مواهب علّیه (تفسیر حسینی)،
۸ ـ تفسیر سورآبادی،
۹ ـ تفسیر شریف البلابل و القلاقل،
۱۰ ـ تفسیر اثنی عشری،
۱۱ ـ اطیب البیان فی تفسیر القرآن.
    
دیدگاه شهید مطهری (رحمة‌الله‌علیه) از دو نفر از لغویین:
اول:
«جلباب» عبارت است از: پیراهن و یک جامه گشاد و کوچک‌تر از ملحفه یا خود ملحفه (چادر مانند) که زن به وسیله آن تمام جامه‌های خویش را می‌پوشد یا روسری بزرگ.
دوم:
«جلباب» جامه‌ای است از چارقد بزرگ‌تر و از عبا کوچک‌تر که زن به وسیله آن سر و سینه خود را می‌پوشاند.
مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، ص۱۷۳، قم، انتشارات صدرا، چاپ چهلم، ۱۳۷۳.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۱۷۸، بیروت، دارالمعرفة، چاپ دوم، ۱۴۰۸.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۵۷۸، بیروت، دارالمعرفة، چاپ دوم، ۱۴۰۸.
گذشته از این با توجه به شأن نزول آیه و دستور پوشیدن زینت‌ها و پوشاندن حجم بدن تنها با چادر و امثال آن ممکن است. پس می‌توان گفت: غیر مستقیم از چادر اسم برده شده است.
بیان کلیات در قرآن
اگر بپذیریم اسمی از چادر برده نشده است، رازش این است که قرآن کریم، کتاب قانون است و بناست برای همیشه، برای عموم بشریت به‌عنوان قانون باقی بماند؛ لذا کلیات را بیان می‌کند؛ چنان‌که در مجموع آیات حجاب به نکات کلی اشاره شده است؛ مانند:
۱. فرو بستن چشم از نگاه هوس‌آلود؛
۲. حفظ عفت‌ دامن؛
۳. زینت را ظاهر نکردن؛
۴. سر و سینه را پوشاندن (با هر وسیله‌ای که می‌تواند)؛
۵. صدای زیورآلات را ظاهر نکردن؛
۶. به گونه‌ای هوس‌انگیز سخن نگفتن؛
۷. در خانه ماندن و در میان مردم خیلی ظاهر نشدن و... .
پس یکی از اصول این است که سر و سینه و بدن را بپوشاند، حالا با چادر، با مقنعه و مانتوی بلند، با چادر عربی، مهم حفظ کامل بدن از نامحرم است.
حجاب برتر
بله در کشورهای ایران، عراق و بعضی قسمت‌های دیگر، چادر یا چادر عربی به‌ عنوان بهترین حجاب شناخته شده است و علمای ما هم به اتفاق این مسئله را تأیید می‌کنند که بهترین حجاب در این زمان چادر است.
وحیدی، محمد، احکام بانوان، ص۳۷، واحد خواهران، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۳۷۰.
بیان یک روایت
در روایت آمده‌ است که «مرد نابینایی از حضرت فاطمه (علیهاالسلام) اجازه ورود خواست، حضرت خود را پوشاند (و چادر به سر کردند)؛ سپس اجازه ورود دادند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) که همراه آن‌ مرد بود، پرسید: چرا خود را پوشاندی (و چادر سر کردی)، او که تو را نمی‌بیند؟! عرض کرد: پدر اگر او مرا نمی‌بیند، من که او را می‌بینم، علاوه بر این او بو را استشمام می‌کند؛ پیامبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) فرمود: گواهی می‌دهم که تو پاره تن من هستی».
دفتر تحقیقات مسجد علی‌بن‌الحسین گوهر صدف، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد، چاپ دوّم، ۱۳۷۴، ص۱۷.
نتیجه بحث
بنابراین اولاً، نمی‌توان قاطعانه گفت در قرآن کریم، از چادر اسمی نبرده است؛ چون «جلباب» را بعضی به معنای همان چادر و ملحفه بلند گرفته‌اند و ثانیاً در قرآن کریم، بنا نیست همه جزئیات بیان شود، مسائل حجاب در روایات و فتاوای علما به‌خوبی بیان شده است.
    
برخی تفسیرهای قرآن که جلباب را چادر معنا کرده اند:
۱ ـ تفسیر نسفی،
۲ ـ تفسیر شریف لاهیجی،
۳ ـ تفسیر ابوالفتوح رازی،
۴ ـ مخزن العرفان،
۵ ـ مواهب علّیه (تفسیر حسینی)،
۶ ـ تفسیر سورآبادی،
۷ ـ تفسیر شریف البلابل و القلاقل،
۸ ـ تفسیر اثنی عشری،
۹ ـ منهج الصادقین فی الزام المخالفین،
۱۰ ـ اطیب البیان فی تفسیر القرآن.
    
برخی رساله های علمی در باره حجاب که جلباب را چادر معنا کرده اند:
۱ ـ سدول الجلباب فی وجوب الحجاب (۱۲۹۱ ش) آیت اللّه سیدعبداللّه بلادی بوشهری.
۲ ـ رساله شریفه لزوم حجاب (۱۲۹۳ ش)، مؤلف: چند نفر از مسلمین مشروطه خواه.
۳ ـ رساله ردّ کشف حجاب (۱۲۹۶ ش) سیداسداللّه خرقانی.
۴ ـ صواب الخطا فی اتقان الحجاب (۱۳۰۴) میرمحمد هاشم مرندی خویی.
۵ ـ جوابیه مقاله ضالّه طالبین رفع حجاب (۱۳۰۶ ش) زینب بیگم شیرازی.
۶ ـ وسیلة العفاف یا طومار عفت (۱۳۰۶ ش) شیخ یوسف نجفی گیلانی.
۷ ـ سرادق دوشیزگان و سعادت ایرانیان در وجوب حجاب و لزوم نقاب (۱۳۰۷ ش) سیدمحمدعلی مبارکه ای.
۸ ـ رساله حجابیه (۱۳۱۷ ش) شیخ فیاض الدین زنجانی.
۹ ـ رساله در اثبات وجوب حجاب (۱۳۲۴ ش)، مباحثه مکتوب ابوالفضل حاذقی و سیدعلی اصغر لاری.
۱۰ ـ حجاب و پرده داری (۱۳۲۴ ش)، مباحثه مکتوب ابوالفضل حاذقی و سیدعلی اصغر لاری.
نویسندگان همه رساله های ذکر شده در ذیل بحث از آیه ۵۹ سوره احزاب تصریح کرده اند که جلباب به معنای چادر است. به عنوان نمونه عبارت رساله حجاب و پرده داری را بیان می کنیم: «جلباب یعنی لباس سرتاسری؛ لباسی که تمام بدن را می پوشاند و به عبارت فارسی یعنی چادر.»
    
منابع
۱. مسئله حجاب، استاد مرتضی مطهری.
۲. تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۴۵۴-۴۳۵ و ج۱۷، ذیل آیه ۳۲ و ۵۹، سوره احزاب.
۳. گوهر صدف، دفتر تحقیقات مسجد علی‌بن ‌الحسین تهران.
    

  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

ویژه نامه ماه مبارک رمضان




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -