سؤال 25 - كسى خانه‌اى دارد، قسمتى از آن را اجاره داده و قسمت ديگر را خودش ساكن است آيا اين قسمت مورد اجاره، خمس دارد و يا چون اصل خانه، مورد احتياج بوده اصلا خمس ندارد؟.
جواب: اگر مقدارى كه اجاره داده زائد بر احتياج باشد خمس دارد و اگر مورد احتياج است خمس ندارد.
سؤال 26 - در صورت وجوب خمس، فقط قيمت اطاقهائى كه اجاره داده حساب كند يا به سهم اطاقها از قيمت حياط و حوض و برق و سائر لوازم منزل هم بايد خمس داده شود؟.
جواب: بايد دو اطاق را با توجه به حق استفاده از اشياء مذكوره در سؤال حساب كند.
سؤال 27 - شخصى خانه‌اى دارد كه والده‌اش دو دانگ آن را به او صلح كرده و او هم يك دانگ آن را مهريه عيالش قرار داده و نيز يك دانگ ديگر را والده‌اش به او صلح كرده مشروط بر اين كه تا خودش زنده است اختيار فسخ داشته باشد. پس از فوت والده‌اش آن يك دانگ ديگر هم به او رسيده و در اين خانه با برادرش شريك بوده و چون برادرش حاضر به تفكيك يا تعمير نشده و از اين نظر در زحمت بوده خانه ديگرى خريدارى نموده و نصف پول آن را از منافع سال جارى پرداخته و بقيه آن را قرض الحسنه گرفته كه به تدريج بپردازد، اكنون به كدام قسمت آن خانه، خمس، تعلق مىگيرد؟ به يك دانگى كه مهر عيالش است كه ابتدا از طرف والده‌اش به او صلح شده تعلق مىگيرد و يا به دو دانگ ديگر؟.
جواب: به نظر حقير اگر خانه قبلى، امكان فروش، نداشته به خانه قبلى كه در موقع صلح، مورد احتياج بوده و به خانه ابتياعى فعلى، خمس تعلق نمىگيرد و اگر فروش آن ممكن بوده است خمس قيمت دو دانگ خانه قبلى را بايد بپردازد و يك دانگى را كه صداق زوجه كرده مطلقا خمس ندارد.
سؤال 28 - شخصى خانه مسكونى براى خود و عائله‌اش دارد و چون پسرش در تهران محصل است، جهت سكونت او هم خانه‌اى در تهران به مبلغ سى هزار تومان خريده، آيا به اين خانه يا پول آن، خمس تعلق مىگيرد يا نه؟.
جواب: اگر به نحوى باشد كه عرفا اين خانه، مورد حاجت شمرده شود خمس ندارد ولى چون اهل عرف بيشتر اين گونه احتياج موقت را براى تحصيل فرزندانشان در شهر ديگر با اجاره خانه، رفع مىنمايند ظاهرا سهم سادات و سهم مبارك امام عليه السلام را از قيمت فعلى خانه بايد بپردازد.
سؤال 29 - شخصى، خانه براى زندگى خود دارد و حال در بين سال خود، خانه ديگرى طبق مدل جديد بنا نموده و وسائل ساختمانى از قبيل آهن و سيمان و غيره، تهيه كرده و مشغول كار است، مقدارى از اين وسائل به مصرف رسيده و مقدارى باقى مانده، آيا وجوهات به آن تعلق مىگيرد يا خير؟.
جواب: در فرض سؤال كه خانه مورد حاجت خود را دارد، به ساختمان نو و وسائلى كه سال بر آن گذشته خمس، تعلق مىگيرد.
سؤال 30 - شخصى خانه مسكونى يا مؤنه ديگر را كه از در آمد بين سال تهيه كرده است پس از چند سال مىفروشد كه خانه ديگرى خريدارى نمايد. لطفا مرقوم فرمائيد تكليف خمسش نسبت به اصل پول كه مؤنه با آن تهيه شده است و سودى كه پس از فروش بدست آمده چيست؟.
جواب: قيمت اصل خانه خمس ندارد و مقدار ترقى قيمت اگر در همان سال فروش به مصرف مؤنه برسد خمس ندارد و چنانچه سال بر آن بگذرد و به مصرف مؤنه نرسد بايد خمس آن را بدهد.
سؤال 31 - شخصى خانه مسكونى خود را فروخت كه خانه ديگر بخرد،پولش را چند ماه به كسب زد و سود برد و قبل از سال، خانه خريد. تكليفش نسبت به اصل پول و سود چيست؟ خمس دارد يا نه؟.
جواب: در فرض مذكور خمس واجب نيست.
سؤال 32 - اگر ساختمانى با لوازم متعلقه به آن از پول ذخيره سالهاى قبل، تهيه شود تكليف خمس آن چيست؟.
جواب: اگر پول ذخيره از سالهاى قبل را صرف ساختمان خانه مسكونى و لوازم متعلقه به آن كرده باشد خمس آن پول را بدهد.
سؤال 33 - زمينى است كه به قيمت 3500 تومان خريده شده و بعد ساختمان شده است و الآن چهل هزار تومان، ارزش دارد و خمس قيمت خريد، پرداخت گرديده اكنون كه قصد فروش آن زمين را دارند به قيمت فعلى آن كه چهل هزار تومان است خمس تعلق مىگيرد يا نه؟.
جواب: اگر براى سكونت، ساخته‌اند و از سكونت در آن، منصرف شده‌اند خمس پولى را كه صرف ساختمان آن كرده‌اند بدهند و هر وقت آن را فروختند خمس ترقى قيمت آن را در صورتى كه مازاد بر مؤنه سال باشد ادا كنند.
سؤال 34 - شخصى ساكن ده است و در تهران هم خانه‌اى دارد داراى هفت اطاق، دو اطاق آن - براى مواقعى كه به تهران مىرود - تحت اختيار خود او است و بقيه اطاقها در دست مستأجر است آيا خمس، به خانه مزبور، تعلق مىگيرد يا نه؟.
جواب: در صورتى كه دو اطاق، بر حسب شأن، مورد احتياج باشد و از مؤنه، محسوب شود خمس ندارد و در بقيه آن، خمس، واجب است.
سؤال 35 - شخصى خانه‌اى جهت سكونت خود خريده، و مورد احتياج او است ولى فعلا در اجاره ديگرى است و مستأجر، تخليه نمىكند آيا پولى كه در مقابل اين خانه، داده اگر از منافع خمس نداده باشد، خمس آن را بايد بدهد يا اين كه چون در مقابل اين خانه داده جزء مؤنه است؟.
جواب: در فرض مسأله، خمس ندارد مگر آن كه از سكنى گرفتن در آن، منصرف شود س 36 - هر گاه كسى خانه‌اى دارد موافق شأن و در آن ساكن است حال به جهت ترميم معاش، مىخواهد آن را بفروشد و خانه ارزانى بخرد و از بقيه وجه آن، استفاده امور معاش خود نمايد، در اين تبديل و تبدل وجوهاتى تعلق مىگيرد يا نه، ضمنا مقدارى از اين وجه را در بانك مىگذارد و از بانك بهره مىگيرد و استفاده مىكند اصل استفاده از بانك و بهره‌اى را كه از بانك مىگيرد چه صورت دارد؟.
جواب: اگر منزل قبلى مورد حاجت او بوده است به قيمت آن كه به مصرف خريد خانه ديگر رسيده و به زيادى آن كه رأس المال قرار داده و يا در بانك گذاشته، خمس تعلق نمىگيرد ولى اگر خانه قبلى را به بيش از قيمت خريد فروخته باشد، زائد بر قيمت خريد از عوائد سال فروش است كه اگر در آن سال صرف مؤنه نشود خمس دارد و آنچه را كه در بانك مىگذارد و شرط سود نمىكند و بانك خودش چيزى مىدهد على الظاهر اشكال ندارد و اگر به منظور سود گرفتن به بانك مىدهد گرفتن سود حرام است.
سؤال 37 - كسى براى سكونت خود تدريجا خانه‌اى ساخته هر سال، مقدارى از در آمد آن سال را صرف يك قسمت اين خانه نموده، آيا همه آنچه صرف اين خانه شده مؤنه، حساب مىشود و خمس ندارد يا آنچه را كه در سال آخر - كه استفاده از خانه مىنمايد - خرج كرده خمس ندارد؟.
جواب: عوائدى كه در سال سكونت خود، صرف در آن خانه نموده خمس ندارد و لكن عوائدى كه در سالهاى قبل، مصرف نموده خمس دارد. بلى اگر مقدارى مصالح، خريدارى نموده و مشغول بنائى است و در اين بين، سال خمس او حلول نموده بعيد نيست كه خمس نداشته باشد لكن احتياط، خوب است ولى اگر به غير اين طريق نمىتواند خانه مورد احتياج را تهيه كند خمس ندارد.
سؤال 38 - كارمند يا كارگرى در مؤسسه يا شركتى مشغول كار است و در خلال مدت اشتغالش از طرف مؤسسه، خانه‌اى با تمام تجهيزات، بعنوان اجاره يا مجانى در اختيارش گذارده‌اند، ولى چون خانه شخصى ندارد خانه‌اى از در آمد خود تهيه مىكند كه پس از بازنشستگى، به خانه خود برود آيا اين خانه، خمس دارد يا جزء مؤنه، حساب مىشود؟
جواب: چون فعلا مورد حاجت او نيست بايد خمس آن را بدهد.
سؤال 39 - اگر در ضمن سال خمس، خانه‌اى كه مورد احتياجش هست بخرد ولى تا اول سال جديد، فروشنده، منافع خانه را در اين مدت، براى خودش استثنا كرده باشد به طورى كه خريدار فعلا نتواند از خانه، استفاده كند آيا اين خانه، جزء مؤنه امسال محسوب مىشود يا اين كه بايد خمس خانه را بدهد؟.
جواب: اگر تا اول سال جديد خمس، يا كمى بعد از آن را استثنا كرده باشد بطورى كه عرفا بگويند لازم است فعلا پول خانه را بدهد بعيد نيست از مؤنه سال جارى، محسوب شود، لكن اگر مدت زيادى بعد از گذشتن سال خمس، خانه را تحويل مىگيرد بايد خمس آن را بدهد.
سؤال 40 - شخصى خانه‌اى جهت سكونت خود و خانه‌اى هم براى اجاره دادن و جزء سرمايه كسب، دارد هر گاه خانه مسكونى خودش را بفروشد كه براى سكونت خود، خانه ديگر بخرد و هنوز خانه، خريدارى نشده سال خمس او مىرسد كه بايد حساب نمايد و خمس عائدى خود را بپردازد، آيا خمس اين پولى را كه براى خريد خانه در محل مناسب با كسب خود نگهداشته بايد بپردازد؟.
جواب: در فرض مسأله، معادل مبلغى كه خانه مسكونى را به آن مبلغ خريده خمس ندارد و از ترقى قيمت، هر مبلغ كه در سال فروش، صرف خريد خانه مسكونى و مؤنه ديگر گردد خمس ندارد و خمس مازاد بر مؤنه مثل فوائد ديگر بايد پرداخت شود و خانه‌اى را كه اجاره مىدهد، سرمايه است و به نظر حقير خمس آن لازم مىباشد.
سؤال 41 - شخصى مبلغ يكصد هزار تومان مال مخمس موجودى دارد، اين مبلغ مخمس را در آخر سال اول و در سال دوم مصرف خانه جديد البنا نمود و در خلال سال دوم بناء خانه تمام نشد. سر سال، يكصد هزار تومان ديگر مصرف خانه شد يعنى خانه جديد البنا و سال سوم نيز مبلغ يكصد هزار تومان مصرف همين خانه جديد البنا نمود و در آن ساكن شد و البته خانه مسكونى قديمى نيز داشت و در آن ساكن بوده است و جديدا به خانه جديد البناء مذكور منتقل شده است، آيا اين مبالغ سال دوم و سوم كه مصرف خانه جديد البنا نموده بايد تخميس شود يا خير؟ و آیا بعد از ساكن شدن در خانه جديد، خانه قديم را بايد به قيمت در آورد و آن را مخمس نمايد يا خير؟.
جواب: در فرض سؤال اگر خانه جديد مورد حاجت او است و وقفه‌اى در ساختمان آن حاصل نشده فقط معادل قيمت فعلى خانه قديمى بعد از كسر يكصد هزار تومان وجه مخمس بايد تخميس شود.
سؤال 42 - كسى خانه‌اى دارد كه در آن زندگى مىكند، و صاحب اولاد مىباشد كه با ازدواج نمودن يكى از آنها كه وقت ازدواج او مىباشد و محل سكونت مىخواهد در مضيقه قرار مىگيرد، اكنون مدت سه سال است كه خانه‌اى آبرومندتر و بزرگتر مىسازد كه بعد از تمام شدن آن به خانه جديد برود آيا اين خانه جديد خمس دارد يا خانه قديم اگر بفروشد يا هيچ كدام؟.
جواب: به قدر قيمت خانه قديمى خمس واجب است و زائد بر آن چون محل حاجت است خمس ندارد.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
