انهار
انهار
مطالب خواندنی

(۱۰۵) فلسفه سجده آخر زیارت عاشورا چیست؟

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بسم الله الرحمن الرحیم
عاشورا بزرگ ترین صحنه درگیری جبهه حق و باطل است.  تمام مکارم اخلاقی و خوبی‌ها در برابر همه بدی‌ها و حیله‌های شیطانی ایستادگی می‌کند. در زمان غربت اسلام و در اوضاعی که جبهه باطل احساس می‌کرد به پیروزی رسیده ، امام حسین لیه السلام) در نهایت غربت و مظلومیت کار را تمام کرد و راه درست را به همه ما نشان داد.
در همین زمینه مرحوم حجةالاسلام و المسلمین سید محمدمهدی طباطبایی، سخنران و کارشناس دینی تاکید می کند که امروز بعد از ۱۴ قرن، زیارت عاشورا به عنوان مسیری برای عرض ارادت و ارتقای معنوی در اختیار ما قرار دارد تا فراتر از مکان و زمان بتوانیم امام شهید خود را در مزار مطهرش زیارت کنیم.
امام حسین (علیه السلام) تربیت شده پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) برای بقای دین اسلام بود
هدف اصلی از زیارت ائمه اطهار علیهم السلام چیست و چه چیز در این زیارت‌ها نصیب انسان می‌شود؟
برای شروع باید توجه داشت که در جریان کربلا، جبهه باطل با نقشه بزرگی آمده بود تا به همه پیامبران و دین های الهی تیر خلاص را بزند اما پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) چنین روزی را پیش بینی می کرد و برای همین امام حسین لیه السلام) را تربیت کرده بود که در برابر آنان بایستد و به این ترتیب بزرگ‌ترین مصیبت و داغ عالم هم ایجاد شد. با این شیوه تمام تلاش جبهه باطل و حیله‌های او را برای همیشه نقش بر آب شد. در عین حال بر اساس حدیث قدسی به ما آموزش داد تا از طریق زیات عاشورا نسبت به آن حضرت ابراز ارادت کرده و به فضیلت‌های ضمانت شده از سوی خداوند متعال دست پیدا کنیم.
البته اصل و اساس زیارت، بر محبت و ارادت قرار گرفته است. محبت هم در نتیجه شناخت صحیح به دست می آید. درواقع هر کسی که ائمه اطهار علیهم السلام را بشناسد و مقام و درجه والای آن بزرگان را بداند، به طور طبیعی نسبت به ایشان محبتی در دل خود احساس می کند. در نتیجه همین محبت به زیارت آنها می رود و از این طریق ضمن عرض ارادت، از آن بزرگان طلب کمک می کند و درخواست حمایت برای رشد معنوی و فکری خود می کند. در نهایت هم به آرامشی می رسد که در اثر همان احساسات دورنی و همچینن امدادهای اهل بیت علیهم السلام ایجاد می شود.
در میان تمامی انبیاء، اولیاء و ائمه اطهار علیهم السلام تاکید ویژه ای در مورد زیارت امام حسین لیه السلام) شده است. به طوری که نقل شده هر فرد متمکنی باید حداقل سالی یک بار و هر شخص فقیری حداقل هر سه سال یک بار به زیارت آن حضرت برود. دلیل این تاکیدات چیست؟ و چرا زیارت امام حسین لیه السلام) آرامش و لطف ویژه ای در قلب ایجاد می کند؟
دلیل این ماجرا همان قیام بزرگ امام حسین (علیه السلام) است که آثار بسیاری برای انسان ها در طول تاریخ دارد. آن حضرت همه داشته های خود را فدا کرد تا کلمه توحید باقی بماند و مشخص است که خداوند هم بر اساس وعده ای که فرموده است، او را برای دل ها عزیز می کند به اندازه ای که امروز بعد از گذشت چهارده قرن شاهد هستیم که میلیون ها شیعه و دوستدار آن حضرت مسیرهای طولانی را با پای پیاده به سمت مزار مطهر آن حضرت طی می کنند تا عشق و ارادت خود را نسبت به آن حضرت و اهداف بزرگ او ابراز کنند.  همه این ها به حادثه بزرگ عاشورا بر می گردد که وجدان آدم ها را آگاه و بیدار می کند. در عین حال بسیاری از شیعیان و حتی مردمی از دین های یهودیت و مسیحیت آرزو می کنند که ای کاش در زمان قیام امام حسین لیه السلام) بودند تا به یاری آن حضرت می رفتند، اما حالا که ما از وجود پر برکتش محروم هستیم باید سعی کنیم که از طریق زیارت نامه خواندن و حضور در کربلای معلی و زیارت مرقد شریف آن حضرت روح وجان مان را جلا بدهیم. چون امام حسین لیه السلام) واسطه فیض خداست و به زائرهایش فیض و برکت می رساند.
در همین زمینه از امام رضا لیه السلام) حدیثی نقل شده است با این مضمون که : «هر امامی بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانی دارد و وفای به این عهد، با زیارت قبر آنان ممکن می شود. کسی که به شوق زیارت آن ها و با تصدیق به فضیلت آن ها به سوی قبور آن ها برود مورد شفاعت ائمه در قیامت قرار می گیرد.»
زیارت عاشورا را خداوند متعال از طریق وحی به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) آموزش داد
در مورد خواندن زیارت عاشورا، ثواب زیادی نقل شده است. سند اصلی زیارت عاشورا چیست و کدام یک از ائمه اطهار علیهم السلام دستور داده اند که امام حسین لیه السلام) را از طریق این دعا، زیارت کنیم؟
زیارت عاشورا که زیارت مخصوص حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) است و خواندن آن ثواب زیادی دارد، بر اساس یک حدیث قدسی است که از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) نقل شده است. البته برای پیدا کردن سند زیارت عاشورا باید به کتاب های معتبر اسلامی مراجعه کنیم. مانند کتاب مصباح المتهجد نوشته شیخ طوسی که در این کتاب نوشته شده یکی از اصحاب آن بزرگان که علقمه بن محمد حضرمی نام داشت، از ایشان درخواست کرد تا دعایی به او یاد بدهند که اگر مزار مطهر امام حسین لیه السلام) را از نزدیک زیارت کرد، آن دعا را بخواند و اگر هم نتوانست به کربلا سفر کند و از نزدیک آن حضرت را زیارت کند، از راه دور و حتی از منزلش به امام حسین لیه السلام) سلام کرده و آن دعا را بخواند. امام باقر (علیه السلام) هم در جوابش فرمود که: «هر وقت دو رکعت نماز بخوانی و بعد از سلام دادن، به سمت مزار شریف امام حسین لیه السلام) رو کرده و با اشاره تکبیر بگویی و این زیارت را بخوانی، همان دعایی را خوانده ای که فرشتگان در زمان زیارت امام حسین لیه السلام) می خوانند.»
بعد از آن هم امام باقر (علیه السلام) زیارت عاشورا را این طور خواند که: السلام علیک یا اباعبدالله السلام علیک یابن رسول الله... درواقع آن حضرت زیارت را با سلام به جدش شروع کرده و با لعن دشمنان او ادامه داد که این لعن ها شبیه همان لعن های قرآنی است که شیطان و کافران و ظالمان را شامل می شود.
با این توضیحات و با توجه به شأن زیارت عاشورا، چه فضیلت ها و پاداش هایی برای کسی که این زیارت را بخواند، تعیین شده است؟
در این مورد هم در احادیث تاکید شده است که هر کسی زیارت عاشورا را با خلوص نیت بخواند و شرایط آن را رعایت کند، مانند کسی است که همراه حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) جهاد کرده باشد و در رکاب آن حضرت به شهادت رسیده است.
حتی در روایت نقل شده که وقتی امام محمد باقر (علیه السلام) زیارت عاشورا را به علقمه آموزش داد، درباره پاداش و فضیلت های این زیارت شریف فرمود: «این زیارت را به این نحو بخوان و بدان اگر این کار را انجام بدهی، خداند متعال برای تو هزار هزار حسنه نوشته و هزار هزار گناه تو را محو می کند و درجه و مقام معنوی تو را ۱۰۰ هزار هزار بار بالاتر می برد و تو را از زمره افرادی قرار می دهد که با امام حسین لیه السلام) همراه بوده و شهید شده اند.وقتی هم در درجه ایشان قرار بگیری شناخته نمی شوی جز در گروه شهدایی که در سپاه آن حضرت جهاد کرده و شهید شده اند و ثواب همه پیامبران و اولیای خدا و همه افرادی که آن حضرت را از زمان شهادت تا به حال زیارت کرده اند برای تو می‌نویسد.»
در حدیث دیگری نوشته شده که امام جعفر صادق (علیه السلام) درباره ثواب و فضیلت زیارت عاشورا به یکی از اصحاب خود فرموده است که: «زیارت عاشورا و دعای علقمه بعد از آن را بخوان و من ضامن می شوم که هر کس این زیارت و دعا را چه از راه دور و چه در نزدیکی مزار مطهر امام حسین لیه السلام) بخواند زیارت او قبول خواهد بود و سلامش به جدم می رسد و حاجت او بر آورده می شود و به هر مرتبه ای که بخواهد می رسد و خداوند او را ناامید نخواهد کرد.» و در ادامه تاکید فرمود که: «این زیارت را همراه با این ضمانت من از پدرم گرفتم و پدرم از پدرش امام علی بن الحسین (علیه السلام) و او از پدرش امام حسین (علیه السلام) و آن حضرت از برادرش امام حسن مجتبی (علیه السلام) و آن حضرت از پدرش حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) و ایشان از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) و ایشان از حضرت جبرائیل (علیه السلام) و او از سمت خداوند متعال این زیارت را همراه با ضمانت آن دریافت کرد.»
سجده شکر در انتهای زیارت عاشورا
حکمت سجده آخر در زیارت عاشورا چیست؟ و چرا در انتهای این زیارت با خواندن ذکر «اللهم لک الحمد حمد الشاکرین» سجده می کنیم؟
همان طور که اشاره شد زیارت عاشورا درواقع حدیث قدسی است، یعنی خداوند متعال از طریق جبرائیل آن را به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) آموزش داده است . حتی در بعضی از روایت ها نقل شده که امام حسین لیه السلام) در روز عاشورا زیارت عاشورا را خواند. یک بار به طور کامل و یک بار هم به صورت جدا جدا فرازهایی از آن را در روز عاشورا تلاوت می فرمود. یعنی در هر ماجرا و اتفاقی که در روز عاشورا روی می داد، آن حضرت بخشی از زیارت عاشورا را تلاوت می کرد. اما بخش انتهایی که سجده دارد را در موقعیت خاصی تلاوت فرمود و آن زمان شهادت بود و فراز آخر را خواند که: «اللهم لک الحمد حمد الشاکرین» به همین دلیل این فراز را در حال سجده می خوانیم. باید دقت شود که امام حسین لیه السلام) در چنین حالت و شرایطی خدای متعال را شکر می کند و این درس بزرگی برای ماست که در برابر سختی ها و گرفتاری هایی که قابلیت مقایسه با مصیبت بزرگ آن حضرت را ندارد، صبور و شاکر باشیم.

  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

ویژه نامه ماه مبارک رمضان




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -