سؤال 1 - كسى كه در مكه است اگر براى انجام كارى به جده رفت آيا موقع برگشتن بايد محرم گردد و با احرام، داخل حرم شود يا نه؟ و اگر احرام لازم است به چه نيت بايد محرم شود و پس از دخول مكه چكار بايد بكند؟.
جواب: شخص مذكور اگر معتمر به عمره تمتع بوده تا حج را بجا نياورد حرام است از مكه بيرون برود مگر حاجت پيدا كند و بيرون رفتن موجب فوت حج نشود كه در اين صورت بايد محرم به احرام حج شود و از مكه بيرون رود و بعد از مراجعت به همان احرام، اعمال حج را بجا آورد. بلى اگر در خارج كارى داشته باشد و رفتن به آنجا با احرام براى او حرج باشد جايز است بدون احرام خارج شود و در هر حال اگر جهلا يا عصيانا بدون احرام بيرون رفت چنانچه مراجعتش در همان ماهى باشد كه عمره اولى را بجا آورده همان عمره اولى كافى است و جايز نيست دوباره محرم شود به احرام عمره و اگر از عمره اولى سى روز گذشته باشد بايد در ميقات محرم به احرام عمره تمتع شود و بعد از وارد شدن به مكه عمره تمتع را انجام دهد و عمره اولى مفرده مىشود و بعد محرم به احرام حج گردد و اگر فاصله كمتر از سى روز باشد و در غير آن ماهى كه عمره اولى را بجا آورده وارد شود به احتياط واجب در ميقات محرم به احرام عمره تمتع شود و بعد از انجام اعمال عمره، محرم به احرام حج شود و كسى كه بعد از عمره تمتع بدون احرام از مكه خارج شده و پس از گذشتن يك ماه يا بيشتر عصيانا يا جهلا يا نسيانا بدون احرام وارد مكه شده همان عمره اولى كه انجام داده عمره تمتع محسوب است و اگر بعد از حج بيرون رفت و خواست مراجعت به مكه نمايد اگر در همان ماهى كه احرام بسته مراجعت كرد احرام، لازم نيست و اگر از احرام سابق، سى روز گذشته بايد محرم شود به احرام عمره مفرده و اگر فاصله كمتر از سى روز باشد و در غير آن ماهى كه احرام سابق را بسته بخواهد مكه برود احتياط واجب آنست كه محرم شود به احرام عمره مفرده و پس از دخول مكه اعمال عمره مفرده را بجا آورد.
سؤال 2 - جوانى پس از احرام و ورود به مكه، مجنون مىشود و جنون او ادوارى است البته چنين شخصى براى سالهاى آينده اگر افاقه پيدا كرد و استطاعت باقى بود حكمش معلوم ولى در همان سال كه جنون عارض شده حكم موت را دارد و يا حكم مصدود و محصور را؟.
جواب: در فرض سؤال، شخص مزبور به حال احرام باقى است و اگر بعد از گذشتن ايام حج افاقه پيدا كرد بايد به اعمال عمره مفرده محل شود و اگر حج بر او مستقر بوده واجب است بعد از افاقه بجا آورد و در صورت استقرار حج و ادامه جنون تا زمان موت، بر ورثه لازم است از تركه او حجش را بجا آورند.
سؤال 3 - محرم شدن از محله شيشه، كافى است يا نه؟ يعنى آيا محله شيشه كه نزديك منى است جزء مكه محسوب است يا نه؟.
جواب: كسى كه مىخواهد محرم با حرام حج بشود بايد در شهر مكه، محرم گردد و چنانچه بعضى گفتهاند محل شيشه داخل شهر است معذلك اگر احراز نشد ترك احتياط نشود به اين كه پيش از محله شيشه محرم با حرام حج گردد و كسى كه مىخواهد محرم با حرام عمره مفرده گردد مىتواند از ادنى الحل، مثل تنعيم، محرم شود.
سؤال 4 - اگر كسى حج خود را فاسد نمايد مىفرمائيد موظف است همان را به آخر برساند بفرمائيد آيا با اتمام حج فاسد، محل مىشود يا نه؟.
جواب: بلى محل مىشود مگر آن كه مانعى از اتمام پيش آيد.
سؤال 5 - كسى كه با احرام عمره تمتع وارد جده شد و چون وسيله يافت احرام را به هم زد و به مدينه منوره رفت كه در مراجعت از مسجد شجره، محرم شود حكمش چيست؟.
جواب: شخص مذكور اگر احرام اول او صحيح بوده تا اعمال عمره را تمام نكند از احرام بيرون نمىرود اگر چه قصد به هم زدن آن را كرده باشد و بايد با همان احرام، عمره را تمام كند و تجديد احرام بعد از برگشتن از مدينه، لازم نيست. بلى رجاءا بخواهد در مسجد شجره، تجديد احرام كند مانعى ندارد ولى لازم نيست و اگر به گمان اين كه احرامش به هم خورده مرتكب يكى از محرمات شود حكم آن در مناسك در احكام محرمات احرام گفته شده است.
سؤال 6 - مردى كه مىخواهد محرم شود اگر لباس دوخته را بيرون نياورد و لباس احرام را روى آن بپوشد به احرامش ضرر مىزند يا نه؟.
جواب: بنابر احتياط بايد لباس را بكند و محرم شود تا قطع به صحت احرام نمايد.
سؤال 7 - كسى كه عمره انجام داده جائز است براى او قبل از يك ماه همه روزه از حدود ميقاتگاه خارج شود و بدون احرام وارد مكه گردد يا نه؟.
جواب: مانعى ندارد بلى بعد از عمره تمتع، خروج از مكه بدون احرام براى حج تمتع جايز نيست لكن اگر نسيانا يا عصيانا خارج شد قبل از يك ماه بدون احرام داخل مكه شود و عمل حج را انجام دهد.
سؤال 8 - آيا سايه ديوار ماشينهائى كه سقف ندارند روى سر مرد محرم قرار بگيرد اشكال دارد يا نه؟.
جواب: اگر ديوار ماشين، مورب باشد بطورى كه عرفا صدق كند از بالاى سر استظلال شده جايز نيست و اگر از پهلو سايه بر سر محرم بيفتد جواز آن خالى از قوت نيست و لكن احوط ترك است.
سؤال 9 - بعضى از مديران كاروان حج يا بعض كارمندانى كه سالهاى زياد به حج مشرف مىشوند و حج واجب خود را انجام دادهاند در بعضى از سالها اگر چه در اشهر حج باشد فقط يك عمره مفرده بجا مىآورند و محل مىشوند و به منظور سهولت رسيدگى به حجاج براى رفتن به عرفات هم محرم نمىشوند آيا اشكال دارد يا خير؟.
جواب: در فرض سؤال كه واجبى در ذمه او نيست بعد از بجا آوردن عمره مفرده جايز است از مكه خارج گردد و تا يك ماه بعد جايز است بدون احرام داخل مكه شود.
سؤال 10 - شخصى بعد از تمام اعمال عمره تمتع و قبل از احرام براى حج تمتع، مريض و بى هوش گرديده بطورى كه قادر بر رفتن به عرفات و انجام اعمال نبوده البته اگر محرم بود حكم محصور را داشت و لكن در فرض سؤال كه محرم نشده تكليف چيست؟.
جواب: در فرض مذكور عمره او مفرده شده ولى وجوب طواف نساء در اين مورد، معلوم نيست اگر چه احتياط خوب است و اگر رفتن خودش متعذر است نايب بگيرد كه طواف نساء را از طرف او انجام دهد و اگر استطاعت دارد بايد در سال آينده حج كند و همچنين اگر قبلا حج بر او مستقر شده بوده بايد حج بجا آورد.
سؤال 11 - آيا احرام در نيابت براى طواف عمره تمتع و مفرده و حج تمتع لازم است يا نه؟.
جواب: احرام در نيابت طواف عمره تمتع و مفرده واجب است و در طواف حج لازم نيست.
سؤال 12 - بين عمره و حج تمتع مىتواند به غار ثور يا كوه حرا برود يا خير؟.
جواب: بعد از عمره تمتع، جايز نيست از مكه بيرون رود الا با احرام حج.
سؤال 13 - كسى كه احرام بسته اگر با پارچه ندوخته از دور كمر تا بالاى سينه، خود را بپوشاند و پارچه را دور بدن خود - مثل شال كمر - بپيچد چه صورت دارد؟.
جواب: اگر بخواهد پارچهاى را مثلا از كمر به پائين ببندد مانعى ندارد ولى روى سينه چيزى نبندد.
سؤال 14 - در غير حال طواف و نماز آن اگر جامه احرام يا بدن محرم نجس شود مثل نجس شدن بدن يا لباس در قربانگاه آيا براى احرام او اشكال دارد يا نه؟.
جواب: براى احرام او اشكال ندارد و لكن احوط آنست كه در صورت امكان، تطهير يا تبديل نمايد.
سؤال 15 - اگر محرم، زير لباس احرام شالى به گردن بيندازد و شال گردن را از زير بغل تا زير ناف چندين دور بپيچد اين عمل از جهت شبيه بودن به لباس دوخته موجب فديه مىشود يا نه؟.
جواب: بستن شال به گردن و سينه به نحوى كه ذكر شده جايز نيست و لكن انداختن پارچه غير دوخته روى شانه نظير حوله مانعى ندارد و چنانچه بنحو مرقوم در سؤال، شال به گردن و سينه ببندد احتياط لازم، دادن كفاره است.
سؤال 16 - زنها در حال احرام مىتوانند جوراب بپوشند يا بايستى روى پاى آنها مثل مردان باز باشد؟.
جواب: اقوى جواز پوشيدن جوراب است براى زن.
سؤال 17 - پوشيده شدن روى پا در حال احرام در موقع نشستن، يا آمدن جامه احرام روى پا در حال سير يا در منزل، چه صورت دارد؟.
جواب: اشكال ندارد.
سؤال 18 - كسانى كه جهت ذبح قربانى، به مذبح مىروند و قهرا لباس احرام و بدنشان آلوده به خون مىشود و غالبا تطهير برايشان ميسور نيست تا به مكه برگردند آيا گناهى بر آنان هست يا نه؟.
جواب: رفتن به مذبح براى قربانى نمودن، حرام نيست و لكن اگر لباس يا بدن محرم نجس شود احوط تطهير آنست با امكان، اگر چه مستلزم رفتن به مكه باشد.
سؤال 19 - در منزل، سر روى بالش نرم گذاشتن كه باعث پوشيدن مقدارى از سر مىشود چه صورت دارد؟.
جواب: سر روى بالش گذاردن مانعى ندارد.
سؤال 20 - اينجانب عازم حج بيت الله هستم و پايم مصنوعى است با اين خصوصيات: 1 - بايد پاى مصنوعى بسته باشد تا بتوانم راه بروم و آن هم دوخته است 2 - به خاطر بستن پا بايد زير شلوارى و زير پيراهن بپوشم و آنها نيز دوخته است 3 - براى اين كه بهتر بتوانم راه بروم بايد كفش معمولى بپوشم و از دم پائى نمىتوانم استفاده نمايم 4 - بر اثر پاى مصنوعى بايد جوراب پا كنم بنابر اين نظر مباركتان را مرقوم و مرا راهنمائى فرمائيد كه محل حاجت است.
جواب: ظاهر آن است كه براى پوشيدن جنس دوخته يك كفاره بدهيد كافى است بنابر اين بايد براى بستن پا با چيز دوخته و پوشيدن شلوار و پيراهن يك گوسفند كفاره در احرام عمره و يك گوسفند كفاره در احرام حج قربانى نمائيد و چون پوشيدن روى پاى غير مصنوعى براى مرد محرم مستقلا حرام است بايد براى اين جهت هم يك كفاره در احرام عمره و كفاره ديگرى در احرام حج بدهيد.
سؤال 21 - آيا طفل مميز يا غير مميز مىتواند محرم شود به عمره مفرده و مشروعيت دارد كه ولى، او را محرم كند يا نه؟.
جواب: ظاهر اخبار جواز است و اختصاص به حج ندارد.
سؤال 22 - شخصى از جده محرم گرديده و به مكه مشرف شده و اعمال عمره مفرده و طواف نساء را بجا آورده در صورتى كه تمكن از رفتن به يكى از مواقيت داشته و بعد از فراغ از اعمال، امر زناشوئى را با زوجه خود انجام داده آيا كفاره دارد يا خير؟
جواب: كفاره ندارد.
سؤال 23 - در اثر هجوم جمعيت وقت بوسيدن حجر الاسود ممكن است جامه احرام بعض از حاجيان سر آنها يا سر ساير حجاج را بپوشاند اگر تصادفا اين طور شد چه صورت دارد؟.
جواب: در صورت تصادف، اشكال ندارد.
سؤال 24 - اگر طفل محرم يكى از محرمات احرام را كه كفاره دارد مرتكب شود آيا كفاره دارد يا خير؟ و اگر داشته باشد بر خود طفل است كه بعد از بلوغ بدهد يا بر ولى او است؟.
جواب: بر ولى واجب است كه طفل را از ارتكاب محرمات باز دارد، و در فرض سؤال كفاره لازم مىشود حال چنانچه غير مميز باشد و ولى او را محرم كرده باشد و طفل صيد نمايد كفاره بر ولى واجب مىشود و بنابر احتياط، ساير كفارات نيز بر عهده ولى است و اگر طفل مميز باشد احوط آن است كه ولى كفاره را از مال خودش بدون اين كه قصد كند بر او واجب بوده يا بر صبى اداء نمايد يعنى قصد كند كه كفاره واجب شده را اداء مىنمايد اعم از اين كه بر خودش واجب شده يا بر صبى مميز.
سؤال 25 - كسى كه جهلا يا نسيانا در حال احرام تا مكه شورت را بيرون نياورد چه صورت دارد؟.
جواب: احرام، صحيح است و كفاره ندارد بايد شورت را فورا از بدن بيرون كند.
سؤال 26 - شخصى كه قبل از اشهر حج و يا در اشهر حج محرم به احرام عمره مفرده شده است و وارد مكه گرديده و اعمال را انجام داده اكنون كه موقع حج رسيده مىخواهد براى حج تمتع به ميقات برود و نمىگذارند يا خوف دارد او را دستگير كنند وظيفهاش چيست؟.
جواب: در فرض سؤال بادنى الحل (ميقات عمره مفرده) برود و محرم با حرام عمره تمتع بشود و تمام اعمال حج تمتع را انجام دهد و سال بعد هم احتياطا حج تمتع را بجا آورد.
سؤال 27 - اگر كسى العياذ بالله در عمره تمتع لواط و يا با زن جماع كند عمرهاش باطل مىشود و يا فقط موجب كفاره است؟.
جواب: اگر در عمره تمتع پيش از سعى، جماع يا لواط كند عمرهاش باطل مىشود و يك شتر كفاره بر او لازم است و واجب است همان عمره باطل را تمام كند و اگر وقت دارد به ميقات برود و عمره تمتع را اعاده نمايد و اگر وقت اعاده ندارد واجب است حج افراد بجا آورد و بعد عمره مفرده و احوط اعاده حج است در سال آينده و اگر بعد از سعى، جماع يا لواط كرده عمره باطل نمىشود لكن يك شتر كفاره بر او واجب است.
سؤال 28 - بعضى از حجاج، در حال احرام در مشعر و منى از پتو و لحاف دوخته جهت ايمنى از سرما استفاده مىكنند آيا اين عمل جايز است يا نه؟.
جواب: خوابيدن زير پتو و لحاف اگر طورى به خود نپيچد كه مثل لباس شود اشكالى ندارد ولى در حال جلوس و قيام، لحاف و پتوى دوخته روى خود نيندازد.
سؤال 29 - آيا لازم است لباس احرام زن غير دوخته باشد؟.
جواب: بلى جامه احرام زن (در عقد احرام) بايد غير دوخته باشد.
سؤال 30 - بعضى حجاج را در نه كيلومترى مسجد الحرام و دوازده كيلومترى عرفات منزل مىدهند، تكليف اقامه و نماز آنها از نظر قصر و اتمام و احرام حج تمتع كه بايد از مكه باشد چيست؟.
جواب: دائر مدار صدق عرفى است، در صورتى كه بر مجموع محلات عنوان مكه صدق كند، قصد اقامه در تمام نقاط زمين مكه صحيح است و احرام حج تمتع از آن نقاط كافى است، بلى اگر منزل حجاج، خارج از حد مكه باشد مثل منى يا حديبيه و حده و بحره كه به آنها محلات مكه نمىگويند و شخص حاج بخواهد هم در مكه باشد و هم در ملحقات مكه كه صدق محلات مكه نكند، قصد اقامه، در دو محل محقق نمىشود و احرام حج هم از آنجاها كافى نيست.
سؤال 31 - شهر مكه توسعه پيدا كرده ولى محلهها به هم متصل است مثل تهران قديم و نارمك و ساير محلهها، آيا احرام براى حج تمتع از محلههاى مذكوره صحيح است يا نه؟.
جواب: در صورتى كه جزء مكه شمرده شود صحيح است.
سؤال 32 - اگر لباس احرام كوتاهتر از حد شرعى باشد آيا احرام با آن محقق مىشود يا نه؟.
جواب: در صورت جهل، احرام محقق مىشود و در صورت عمد نيز تحقق آن بعيد نيست هر چند در ترك شرائط لباس احرام معصيت كرده است.
سؤال 33 - هل يجوز ازالة الزوائد الجلدية التي تخرج فوق الظفر أو في الشفة عادة، في حال الإحرام أم لا؟.
جواب: لا مانع من ازالة الزوائد المذكورة في حال الإحرام إلا أن توجب الإدماء فإن الإدماء حرام و موجب للكفارة كما إنه لا مانع من إزالتها في غير حال الإحرام أيضا إذا كان أوان إنفصالها.
سؤال 34 - هل يجوز للمحرم أن يدخن السيجارة الفرنجية ذات رائحة أم لا؟.
جواب: لا يجوز التدخين به مع صدق الطيب عليه.
سؤال 35 - اگر جامه احرام را با پول خمس يا زكات نداده خريده باشند احرام در آن صحيح است يا خير؟
جواب: اگر به عين آن پول، معامله واقع شده باشد احرام در آن جايز نيست و همچنين اگر جامه احرام خودش متعلق خمس شده باشد محرم شدن در آن جايز نيست و طواف در آن باطل است. ولى اگر آن را به پول كلى خريده باشد احرام در آن ضرر ندارد هر چند در مقام پرداخت قيمت، پول خمس يا زكات نداده را بدهد لكن ذمه او به مقدار خمس برئ نمىشود و ضامن آن مقدار خمس هم مىباشد.
سؤال 36 - در حرم بر محل صيد كردن حرام است يا نه؟.
جواب: هر صيدى كه بر محرم در حال احرام حرام است بر محل نيز در حرم حرام است.
سؤال 37 - بر حسب فتواى حضرت مستطاب عالى جايز است كه محرم در منزل زير سقف و سايه برود يا چتر بر سر بگيرد آيا مراد از منزل، شهر مكه است يا منزلى كه در شهر مكه دارد و همچنين در منى و عرفات؟.
جواب: مراد از منزل محل نزول است در مقابل حال طى طريق، پس در شهر مكه و منى و عرفات و قهوه خانههاى بين راه و امثال آن، براى محرم بعد از منزل كردن تا قبل از كوچ كردن استظلال مانعى ندارد هر چند در آمد و شد براى حوائج باشد.
سؤال 38 - كفاره كشتن ملخ در حال احرام چيست؟.
جواب: يك كف طعام يا يك دانه خرما است بطور تخيير و اگر هر دو را بدهد بهتر است.
سؤال 39 - اگر ملخ را در حال احرام بكشد و بخورد كفاره آن چيست؟.
جواب: يك گوسفند قربانى بر او واجب مىشود.
سؤال 40 - اگر ملخ بسيار باشد و همه آنها را بكشد چه بر او لازم مىشود؟.
جواب: احوط آنست كه اگر بيشتر از يك ملخ كشته باشد يك گوسفند قربانى كند و احوط از آن ضميمه ساختن يك كف طعام و يك دانه خرماست.
سؤال 41 - اگر از جهت زيادى ملخ در بين راه نتواند خود را از كشتن آنها حفظ نمايد چه كند؟.
جواب: در اين صورت چيزى بر او نيست.
سؤال 42 - آمپول زدن محرم به ديگرى با علم به بيرون آمدن خون، چه صورت دارد؟ و آيا اين كه نسبت به محرم باشد يا نسبت به محل فرقى هست يا نه؟.
جواب: اشكالى ندارد و فرقى بين آن دو نيست.
سؤال 43 - چه مىفرمائيد در اين مسأله كه شخصى بعد از عمره تمتع - كه در روز چهارم ذيحجه انجام داده - قبل از حركت به عرفات و منى براى اعمال حج تمتع - سر خود را با تيغ يا ماشين يك يا دو يا سه تراشيده آيا اين عمل، ضررى به حج او مىرساند يا نه؟ و كفاره دارد يا نه؟.
جواب: اگر با تيغ، سر خود را بين عمره تمتع و حج تمتع بتراشد با آن كه عالم به مسأله بوده، يك گوسفند كفاره دارد و در صورت جهل و نسيان، كفاره ندارد و ماشين كردن سر هم در فرض مزبور، موجب كفاره نمىشود هر چند احوط، دادن كفاره است. و در هر حال ضررى به حج او نمىرساند.
سؤال 44 - اگر انسان در حال احرام، به خودش آمپول تزريق نمايد چه صورت دارد؟.
جواب: اگر موجب بيرون آمدن خون نشود براى احرام او اشكال ندارد.
سؤال 45 - هل يجوز السكنى والإقامة والإحرام لحج التمتع في المحلات الجديدة من مكة مثل كدى ومسفلة وشيشه؟.
جواب: يجوز السكنى والإقامة في المواضع التي تصدق عليها مكة وكذلك يجوز الإحرام منها لحج التمتع.