فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)-عدّه

سؤال 699 - زنى كه شوهرش مرده چنانچه صغيره باشد يا از زنهائى باشد كه در سن حيض ديدن است ولى حيض نمىبيند آيا مانند زنهاى ديگر كه عده وفات نگه مىدارند بايد عده نگهدارد يا نه؟

جواب: بلى بايد عده وفات نگهدارد و با زنهاى ديگر در اين حكم فرق ندارد.

سؤال 700 - هر گاه زوجه مدخول بها مهر خود را به بخشد كه زوج او را طلاق دهد و زوج موافقت نمايد و طلاق دهد و قبل از انقضاء عده زن شوهرش بميرد آيا بر اين زن لازم است عده وفات نگهدارد يا خير.

جواب: زوجه مفروضه عده وفات ندارد و بايد همان عده طلاق را تمام كند.

سؤال 701 - هر گاه زن و شوهر در وقوع طلاق و وضع حمل اتفاق نظر دارند لكن در متقدم و متأخر اختلاف است مثلا شوهر مىگويد وضع حمل بعد از طلاق بود پس عده تمام شده و زن مىگويد پيش از طلاق وضع حمل كردم بنابر اين طلاق در وقتى بوده كه حامل نبوده‌ام پس هنوز من در عده هستم يا به عكس مثل اين كه شوهر بگويد تو پيش از طلاق وضع حمل كردى پس در عده هستى و من مىتوانم رجوع كنم و زن ادعا مىكند خلاف اين را قول كداميك مقدم است؟

جواب: ظاهر اين است كه قول كسى كه ادعاى بقاء عده مىكند مقدم است چه زن باشد چه شوهر.

سؤال 702 - اگر كسى متعه‌اى داشته و قبل از آن كه مدت تمام شود مدرك را پاره كرده و به زوجه خود بگويد ديگر از قيد زوجيت من خارج هستى آيا زوجه از حالا بايد عده نگهدارد و يا بقيه مدت را بايد صبر كند و بعد عده نگهدارد؟

جواب: اگر مقصود آن بوده كه بقيه مدت را بذل كرده از همان موقع بايد عده نگهدارد.

سؤال 703 - لو طلق زوجته رجعيا وغاب عنها فتزوجت بعد العدة فاخبرت ان زوجها مات في العدة فهل عليها عدة الوفاة وهى في حبالة الثانى وهل يصح العقد فان كان لا، فهل يجوز ثانيا بعد العدة اوتحرم عليه و ما حكم الولد من الثانى هل هو ولد الشبهه يرث ويورث و ما حكم المهر هل هو المسمى او يجب مهر المثل وعلى فرض وجوب العدة فهل يجب على الزوج نفقتها وهى في عدة وفاة الغير وهل العدة بابعد الاجلين لو كانت حاملا كما هى الاصل في غير هذا الفرض وهل ترث من الزوج المطلق ام لا.

جواب: نعم يجب عليها الاعتداد بعدة الوفاة بعدالعلم به موت الزوج في العدة الرجعيه ومبدأ العدة من حين العلم بموته وعدتها ابعد الاجلين ونفقتها في العدة على نفسها ومهرها مهر المثل والاحوط في المقدار الزائد عن المتعارف بينه و بين المسمى التراضى والتصالح والولد شبهة يرت ويورث والعقد باطل ولا يترك الاحتياط به ترك تجديد العقد عليها وترث الزوجة من الزوج المطلق.

سؤال 704 - در مورد وطى به شبهه نسبت به زنى كه عده طلاق ندارد مانند صغيره و يائسه عده وطى به شبهه هست يا خير.

جواب: موطوئه به شبهه هر گاه يائسه يا صغيره باشد عده ندارد.

سؤال 705 - اگر عقدى در حين اجراء باطل بوده مثل اين كه احد الزوجين ديوانه بوده آيا دخول در چنين فرض موجب عده براى زوجه هست يا كالعدم مىباشد.

جواب: در صورتى كه گمان مىكرده عقد صحيح است واجب است عده نگاه دارد

سؤال 706 - چنانچه در رساله عمليه ذكر شده مبدء عده طلاق از موقع وقوع طلاق است بفرمائيد در موارد فسخ يا انفساخ نكاح و هم چنين در مورد وطى به شبهه ابتداى عده از چه وقت است.

جواب: در فسخ و انفساخ ابتداى عده از موقع وقوع فسخ يا انفساخ و در وطى به شبهه از موقع وقوع وطى به شبهه است اگر چه احتياط در وطى به شبهه اينها است كه مبدأ آن از موقع بر طرف شدن شبهه قرار داده شود بلكه در مورد زنى كه ازدواج با او براى انسان جايز نبوده و به اعتقاد صحت با او ازدواج نموده و بعد از عقد وطى نموده اين احتياط ترك نشود.

سؤال 707 - اگر زن، حامل به دو بچه باشد چنانچه مطلقه شود، آيا به وضع بچه اول عده اش تمام مىشود يا نه.

جواب: به نظر حقير تمام شدن عده در مورد سؤال به وضع بچه دوم است پس قبل از وضع حمل دومى چنانچه طلاق رجعى باشد مرد مىتواند به زن خود رجوع كند و زن حق شوهر كردن به ديگرى ندارد و لكن احتياط به رجوع نكردن مرد در اين فرض و نيز شوهر نكردن زن به ديگرى خوب است.

سؤال 708 - مورد وطى به شبهه را بيان فرمائيد و نيز بفرمائيد زنى كه به شبهه وطى شده عده دارد يا نه.

جواب: منظور از وطى به شبهه اينها است كه انسان با زن اجنبيه به اعتقاد حليت، وطى كند چه از جهت شبهه در موضوع باشد مثل اين كه با زنى به اعتقاد اين كه زن خود او است وطى كند بعد معلوم شود اجنبيه بوده و چه از جهت شبهه در حكم باشد مثل اين كه واطى با خواهر موطوء ازدواج كند به اعتقاد اين كه اين ازدواج صحيح است و دخول هم كرده باشد و وطى به شبهه مانند طلاق است در اصل عده و مقدار آن.

سؤال 709 - در رساله عمليه مذكور است كه زن حامل اگر مطلقه شود عده اش به وضع حمل تمام مىشود بفرمائيد كه اگر بچه را عمدا سقط كند يا خودش سقط شود يا آنچه سقط مىشود به صورت علقه يا مضغه باشد حكم وضع حمل را دارد يعنى عده تمام مىشود يا حكم ديگرى دارد.

جواب: بلى سقط جنين اگر چه عمدى باشد موجب تمام شدن عده است و همين طور سقط علقه يا مضغه در صورتى كه حمل بودن آن محقق باشد لكن سقط عمدى معصيت است و ديه نيز دارد.

سؤال 710 - اگر زنى از زنا حمل بر داشته باشد آيا در صورت طلاق عده اش به وضع حمل منقضى مىشود يا خير.

جواب: در فرض سؤال چه حمل قبل از طلاق محقق شده باشد و چه بعد از آن عده به وضع حمل تمام نمىشود بلكه در مقدار عده و تمام شدن آن مانند زن غير حامل است.

سؤال 711 - در مواردى كه نكاح به عللى فسخ يا منفسخ مىشود آيا بر زن لازم است مانند مورد طلاق عده نگهدارد يا خير.

جواب: بلى در موارد مذكوره چنانچه زن مدخول بها باشد بايد عده نگهدارد.

سؤال 712 - خانم مطلقه‌اى قبل از طلاق مدعى بوده شوهرش از دبر تصرف كرده است شوهر ابتدا منكر بوده ولى بعدا گفته اشتباها مرتكب اين عمل شده بعد از مدت كوتاهى حدود يك ماه بيست روز دكتر دادگسترى گواهى كرده كه تجاوز نشده و در همين موقع دختر به مادرش مىگويد كه از اول دروغ گفته‌ام و تصرف را انكار مىكند با توجه به اصرار اوليه دختر بر انجام اين عمل و شك در صدق گفتار او مبنى بر انكار عمل آيا اين دختر بايد عده نگهدارد يا لازم نيست و آيا ممكن است عقد شود و تا زمان انقضاء عده آميزش نكند.

جواب: در فرض سؤال هر مردى كه از اقرار اولى دختر به دخول اطلاع داشته باشد نمىتواند با آن دختر قبل از انقضاء عده او ازدواج نمايد.

سؤال 713 - شخصى عيالش غير سيده و يائسه مىباشد يعنى سن او از پنجاه سال بيشتر است مىخواهد او را طلاق دهد آيا هر ساعت كه بخواهد طلاق دهد مىتواند يا خير و نيز در صورتى كه طلاق داد عده دارد يا خير و اگر بعدا بخواهد رجوع نمايد مىتواند يا خير و اگر مىتواند رجوع كند تا چند وقت بعد از طلاق مىتواند رجوع نمايد

جواب: هر وقت بخواهد مىتواند او را طلاق بدهد وعده هم ندارد و بعد از طلاق حق رجوع ندارد و اگر بخواهد دوباره زن او شود بايد او را عقد نمايد.

سؤال 714 - هر گاه مردى زوجه خود را طلاق رجعى بدهد و قبل از انقضاء عده شوهر از دنيا برود تكليف زن از جهت عده چيست.

جواب: در مورد سؤال عده طلاق باطل مىشود و بايد از حين موت شوهر عده وفات نگهدارد.

سؤال 715 - دخترى بواسطه تماس با همسر خود بدون تصرف حامل شده و بعد مطلقه شده در اين صورت به نظر مبارك شما طلاق منصف مهر است يا نه و ضمنا عده اين زن چون غير مدخول بها است منتفى است و يا مصداق عدة الحامل به وضع حملها است.

جواب: در صورتى كه به هيچ وجه نه در قبل و نه در دبر ولو به قدر حشفه دخول واقع نشده باشد ظاهر آنست كه طلاق منصف مهر است و لكن سزاوار است مصالحه و تراضى در آن ترك نشود و اما نسبت به عده در فرض سؤال وضع حمل است.

سؤال 716 - زنى در عده طلاق رجعيه بوده و شوهرش وفات كرده در اين صورت بايد عده وفات نگهدارد يا نه وارث هم مىبرد يا خير.

جواب: عده وفات نگاهدارد وارث هم مىبرد.

سؤال 717 - زنى است كه در هر سه ماه يك دفعه حيض مىشود شوهرش او را طلاق داده عده طلاق زن مزبوره چقدر است.

جواب: در فرض مسأله اگر مطلقه بعد از طلاق تا سه ماه خون نديده عده او تمام است و بعد از سه ماه مىتواند شوهر كند و اگر قبل از سه ماه ولو يك روز قبل حائض شود بايد سه طهر به بيند هر چند برسد بنه ماه.

سؤال 718 - دخترى است سيزده ساله كه تاكنون حيض نشده حدود يك سال قبل ازدواج كرده و شوهرش هم با او نزديكى نموده چنانچه شوهرش بخواهد او را طلاق دهد پس از نزديكى مىتواند او را طلاق دهد يا بايد مدتى صبر كند و در صورت صبر چقدر بايد صبر كند و چون فعلا دو ماه است كه شوهر با اين زن نزديكى نكرده مىتواند فعلا او را طلاق دهد يا نه و اگر طلاق دهد چقدر عده دارد.

جواب: در فرض مذكور كه دو ماه از آخرين نزديكى مرد با زوجه گذشته پس از گذشتن يك ماه ديگر مىتواند او را طلاق بدهد به شرط آن كه در اين يك ماه هم خون نبيند و پس از گذشتن سه ماه از تاريخ طلاق در صورتى كه حال حيض نديدن او باقى باشد مىتواند با مرد ديگر ازدواج نمايد.

سؤال 719 - هر گاه مردى زوجه خود را بعد از دخول طلاق دهد و در ايام عده رجوع كند و بعد از رجوع پيش از آن كه با او نزديكى كند او را طلاق دهد اين طلاق دوم عده دارد يا خير.

جواب: بلى عده دارد.

سؤال 720 - هر گاه شخصى با دخترى كه نه سال نشده ازدواج نمايد و به او دخول كند سپس او را طلاق دهد آيا عده دارد يا خير.

جواب: در مفروض سؤال كه دخول و طلاق قبل از نه ساله شدن دختر بوده عده ندارد.

سؤال 721 - هر گاه شخصى با دخترى كه نه ساله نشده ازدواج نمايد و قبل از اين كه نه ساله شود دخول كند و پس از نه ساله شدن ديگر دخول نكند و او را طلاق دهد آيا عده دارد يا خير.

جواب: در مورد سؤال زوجه عده دارد.

سؤال 722 - زنى كه در سن من تحيض است ولى حيض نديده مطلقه شده و مدت دو ماه از وقوع طلاق خون حيض نديده و در ماه سوم خون حيض ديده است در اين صورت به ديدن خون در ماه سوم عده اش تمام شده يا بايد صبر كند كه سه ماه از وقت طلاق بگذرد.

جواب: چنانچه طلاق صحيح واقع شده باشد به اين كه زوج پس از گذشتن سه ماه تمام از تاريخ هم بستر شدن با او طلاقش داده باشد در فرض مسأله بعد از دو ماه كه خون ديد بايد صبر كند اگر سه ماه بعد از پاك شده خون نديده عده تمام شده و اگر قبل از سه ماه خون ديد به ديدن خون سوم عده تمام مىشود