{۱} بی ایمانها دروغ میگویند
قرآن: إنَّما یَفتَرِى الَّذینَ لایُؤمِنُونَ بِآیاتِ اللّه وَ اُولئِکَ هُمُ الکاذِبُونَ.
تنها کسانى دروغ مى گویند که ایمان به آیات خدا ندارند، ودروغگویان واقعى آنها هستند.
سوره نحل: آیه ۱۰۵.
{۲} دروغگو رسوا میشود
عَن أَمیرِالمُؤمِنینَ (علیه السلام) قالَ: ألکِذْبُ عَیْبٌ فاضِحٌ.
دروغگویى عیبى رسوا کننده است. (چون معمولاً دروغ بعد از مدتى آشکار مى شود و انسان دروغگو در بین مردم رسوا مى گردد.)
بحارالانوار ج ۶۶ ص ۳۱۳ ح ۷٫.
{۳} عاقل دروغ نمی گوید
عَن أَمیرِالمُؤمِنینَ (علیه السلام) قالَ: ماکَذَبَ عاقِلٌ وِ لا زَنى مُؤْمِنٌ.
هیچ عاقلى دروغ نمى گوید؛ و هیـچ مؤمنى زنـا نمى کند. (انسان عاقل مى داند که عاقبت دروغگویى رسوایى و بى اعتمادى و خوارى است، انسان با ایمان هم مى داند که زنا عواقب وخیم و غیرقابل بخششى دارد).
بحارالانوار ج ۶۶ ص ۳۱۳ ح ۷٫.
{۴} دروغ بزرگترین گناه زبان
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ فى خُطبَتِهِ: وَ مِنْ أعْظَمِ خَطایَا اللِّسانِ الْکِذبُ.
از بزرگترین گناهان زبان، دروغگویى است.
بحارالانوار ج ۲۱ ص ۲۱۱٫.
مردى خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسید، عرض کرد نماز نمى خوانم و عمل منافى عفت انجام مى دهم، دروغ مى گویم! کدام را اول ترک گویم؟! پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: دروغ را، و در محضر پیامبر (صلی الله علیه و آله) تعهد کرد که هرگز دروغ نگوید: هنگامى که خارج شد، وسوسه هاى شیطانى براى عمل منافى عفّت در دل او پیدا شد، اما بلافاصله فکر کرد که اگر فردا پیامبر (صلی الله علیه و آله)از او در این باره سؤال کند، اگر بگوید چنین عملى را مرتکب نشده دروغ است و اگر راست بگوید حدّ بر او جارى مى شود، و همین گونه در رابطه با سایر کارهاى خلاف، این فکر و ترک دروغ، سرچشمه ترک همه گناهان او گردید.
تفسیر نمونه ج ۱۱ ص ۴۱۳.
{۵} دروغ بدترین زشتی
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): لاسُوءَ أَسوَءُ مِنَ الْکِذْبِ.
هیچ بدى و زشتى بدتر از دروغگویى نیست.
بحارالانوار ج ۷۲ ص ۲۵۹ ح ۲۳٫.
{۶} وای بر دروغگو
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: وَیْلٌ لِلَّذى یُحَدِّثُ فَیَکْذِبْ لِیُضحَکَ بِهِ القَوْمَ، وَیْلٌ لَهُ، وَیْلٌ لَهُ
واى بر کسى که دروغ مى گوید تا دیگران را با آن بخنداند، واى بر او، واى بر او!
کنزالعمّال، ج ۳ ص ۶۲۱ ح ۸۲۱۵٫.
{۷} از دروغ پرهیز کنید هرچند پندارید مایه نجات است
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله): تَحَرُّوا الصِّدقَ وَ إنْ رَأَیتُم أنَّ فیهِ الْهَلَکَهَ فَإنَّ فیهِ النَّجاهَ. وَاجتَنِبُوا الْکِذْبَ وَ إنْ رَأَیتُمْ أَنَّ فیهِ النَّجاهَ فَإنَّ فیهِ الهَلَکَهَ.
درپى راستى باشید، اگرچه فکر کنید که مایه هلاکت است، که راستگویى موجب نجات است و از دروغگویى پرهیز کنید اگرچه پندارید عامل نجات است، زیرا آن مایه هلاکت و نابودى است.
نهج الفصاحه ص ۲۲۶ ح ۱۱۲۷٫.
{۸} دروغگو بوی بهشت را نچشد
قالَ رَسُولُ اللّه (صلی الله علیه و آله) ثَلاثَهٌ لایُریحُونَ رائِحَهَ الجَنَّهِ: رَجُلٌ ادَّعى إلى غَیْرِ أَبیهِ وَ رَجُلٌ کَذِبَ عَلَىَّ، وَ رَجُلٌ کَذِبَ عَلى عَینَیهِ.
سه نفر بوى بهشت را نمى چشند:۱ ـ فردى که خود را به غیر پدرش نسبت دهد،۲ ـ کسى که بر من دروغ ببنندد،۳ ـ کسى که برخلاف آنچه با چشم دیده سخن بگوید.
نهج الفصاحه ص ۲۵۱ ح ۱۲۳۱٫
{۹} دروغگو در جهنم است
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: عَلَیْکُم بِالصِّدْقِ فَإنَّهُ بابٌ مِنْ أَبوابِ الجَنَّهِ وَ إیّاکُم وَالْکِذْبَ فَإنَّهُ بابٌ مِنْ أبوابِ النّارِ.
راستى پیشه کنید که آن درى از دربهاى بهشت است و از دروغ بپرهیزید، که آن درى از دربهاى جهنم است.
کنزالعمّال ج ۳ ص ۳۴۶ ح ۶۸۶۲٫
{۱۰} دروغ کلید همه بدیها است
قالَ إلامامُ العَسکَرىُّ (علیه السلام): جُعِلَتِ الخَبائِثُ کُلُّها فی بَیْتٍ وَ جُعِلَ مِفتاحُهَا الْکِذْبُ.
تمام پلیدیها و زشتیها در خانه اى نهاده شده که کلید آنها دروغگویى است.(یعنى بادروغگویى در همه پلیدى ها به روى انسان باز و زمینه انجام آنها فراهم مى شود).
نزهه الناظر وتنبیه الخاطر ص ۱۴۵ ح ۱۳٫
{۱۱} دروغ موجب کفر است
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: عَمَلُ الجَنَّهِ الصِّدْقُ وَ إذا صَدَقَ العَبْدُ بَرَّ وَ إذا بَرَّ أَمِنَ وَ إذا أمِنَ دَخَلَ الجَنَّهَ وَ عَمَلُ النّارِ الْکِذْبُ وَ إذا کَذِبَ العَبْدُ فَجَرَ وَ إذا فَجَرَ کَفَرَ وَ إذا کَفَرَ دَخَلَ النّارَ.
کار بهشت راستگویى است، چون بنده راست بگوید نیکى کند و چون نیکى کند در امان خواهد بود و وقتى در امان باشد وارد بهشت شود. و کار جهنم دروغ گویى است، چون بنده دروغ بگوید کار بد کرده است وقتى کار بد کرد به کفر گراید و چون به کفر گراید به جهنّم برود.
نهج الفصاحه ص ۴۲۱ ح ۱۹۸۸٫
{۱۲} دروغ کسب سه بدی کند
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): یَکتَسِبُ الکاذِبُ بِکِذْبِهِ ثَلاثاً: سَخَطَ اللّه ِ عَلَیهِ وَ استَهانَهَ النّاسِ بِهِ، وَ مَقْتَ المَلائِکَهِ لَهُ.
دروغگو با دروغ خودش سه چیز به دست مى آورد:۱ ـ خشم الهى بر او،۲ ـ اهانت به خودش از طرف مردم،۳ ـ سرزنش و نکوهش فرشتگان نسبت به او.
میزان الحکمه ج ۳ ص ۲۶۷۸ ج ۱۷۴۶٫
{۱۳} دروغگو بی حافظه شود
عَنْ عُبَیْدِ بنِ زُرارَه قالَ سَمِعْتُ أباعَبْدِاللّه (علیه السلام) یَقُولُ: إنَّ مِمّا أَعانَ اللّه بِهِ عَلَى الکَذّابینَ النِّسیانَ.
عبید بن زراره گوید از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که مى فرمود: از چیزهایى که خدا آن را مایه رسوایى وزیان دروغگویان قرارداده است، فراموشى است (چون دچار فراموشى نسبت به دروغش مى شود ورسوا مى گردد.پس دروغگو بى حافظه است).
کافى ج ۲ ص ۳۴۱ ح ۱۵٫
{۱۴} دروغ موجب فسق و فجور شود
قالَ رَسُولُ اللّه (صلی الله علیه و آله): إیّاکُمْ وَ الکِذْبُ فَإنَّ الکِذبَ یَهْدى إلَى الفُجُورِ وَ الفُجُورُ یَهدى إلَى النّارِ.
از دروغ بپرهیزید، زیرا دروغ انسان را به فسق و فجور مى کشاند وفسق و فجور هم انسان را روانه آتش جهنم مى کند.
جامع الاخبار ص ۴۱۷ ح ۱۱۵۷٫
{۱۵} دروغ زیاد دین را فاسد و گناهان را سنگین کند
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): کَثْرَهُ الکِذْبِ تُفْسِدُ الدّینَ وَ تَعْظِمُ الْوِزرَ.
دروغ زیاد، دین انسان را تباه مى سازد و بار گناه او را سنگین مى کند.
غررالحکم ج ۴ ص ۵۹۷ ح ۷۱۲۳٫
{۱۶} دروغگویی ننگ و موجب عذاب آخرت است
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): ألکِذْبُ فِى العاجِلَهِ عارٌ وَ فِى الاجِلَهِ عَذابُ النّارِ.
دروغ گویى مایه ننگ و عار در دنیا و موجب عذاب آتش در آخرت است.
غررالحکم ج ۲ ص ۳۱ ح ۱۷۰۸٫
{۱۷} دروغ چهره را سیاه می کند
فى مَواعِظِ النَّبِىِّ (صلی الله علیه و آله) قالَ: یا عَلِىُّ! إیّاکَ وَالکِذْبُ فَإنَّ الکِذبَ یُسَوِّدُ الوَجْهَ ثُمَّ یَکْتُبُ عِنْدَاللّه کَذّاباً، وَ إنَّ الصِّدْقَ یُبَیِّضُ الوَجْهَ وَ یُکْتَبُ عِنْدَاللّه صادِقاً، وَاعلَمْ أنَّ الصِّدْقَ مُبارَکٌ وَ الکِذْبَ مَشؤُومٌ.
در پندهاى پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمده است که فرمود: اى على! بپرهیز از دروغ زیرا دروغ چهره را سیاه مى کند، و پیش خدا از دروغگویان نوشته مى شود. و راستگویى چهره را سفید مى کند، و پیش خدا راستگو نامیده مى شود و بدان که راستى مبارک و دروغ شوم است.
بحارالانوار ۷۷ ص ۶۹٫
{۱۸} دروغ موجب لعن هفتاد هزار ملک و حاملان عرش شود
قالَ رَسُولُ اللّه (صلی الله علیه و آله): ألمُؤْمِنُ إذا کَذِبَ مِنْ غَیْرِ عُذْرٍ لَعَنَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ، وَ خَرَجَ مِنْ قَلْبِهِ نَتِنٌ حَتّى یَبْلُغَ العَرْشُ فَیَلعَنُهَ حَمَلَهُ العَرْشِ.
انسان مؤمن اگر بدون عذر دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته او را لعنت مى کنند و از درون او بوى زشتى خارج مى شود تا به عرش مى رسد و حاملان عرش نیز او را لعنت مى کنند.
جامع الاخبار ص ۴۱۷ ح ۱۱۵۸٫
{۱۹} قسم دروغ جنگ با خدا است
عَنْ أَبى عَبْدِاللّه (علیه السلام) قالَ: مَن حَلَفَ عَلى یَمینٍ وَ هُوَ یَعْلَمُ أنَّهُ کاذِبٌ فَقَدْ بارَزَ اللّه.
کسى که با آگاهى قسم دروغ بخورد با خدابه مبارزه و جنگ برخاسته است.
محاسن برقى ص ۱۱۹ ح ۱۳۱٫
{۲۰} دروغ روزی را کم کند
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: ألکِذْبُ یَنْقُصُ الرِّزْقَ.
دروغگویى رزق و روزى انسان را کاهش مى دهد.
کنزالعمال ج ۳ ص ۶۲۳ ح ۸۲۲۰٫
{۲۱} دروغ موجب محرومیت از نماز شب و رزق شود
عَنْ أبى عَبْداللّه (علیه السلام) قالَ: إنَّ الرَّجُلَ لَیَکْذِبُ الکَذِبَهَ فَیَحْرُمُ بِها صَلاهَ اللَّیْلِ، فَإذا حَرِمَ صَلاهَ اللَّیْلِ حَرِمَ بِهَا الرِّزْقَ.
انسان دروغى مى گوید درنتیجه از نمازشب محروم مى شود وقتى از نمازشب محروم شد از رزق و روزى هم محروم مى گردد.
بحارالانوار ج ۷۲ ص ۲۵۹ ح ۲۶٫
{۲۲} دروغ موجب نابودی نور ایمان شود
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: لاتَمْزَحْ فَیَذْهَبُ بَهاؤُکَ وَلاتَکْذِبْ فَیَذْهَبُ نُورُکَ.
شوخى نکن که شکوه تو از بین مى رود و دروغ نگو که نور تو نابود مى شود.(منظور نور ایمان است که با دروغگویى از بین مى رود.)
نهج الفصاحه ص ۵۲۱ ح ۲۴۸۶٫
{۲۳} علامت دروغگو خبر دادن از آسمان و زمین است
مُعاوِیَهُ بنُ وَهَبَ قالَ سَمِعْتُ أباعَبْدِاللّه (علیه السلام) یَقُولُ: إنَّ آیَهَ الکَذّابِ بِأَنْ یُخْبِرُکَ خَبَرَ السَّماءِ وَ الأرْضِ وَ المَشْرِقِ وَ المَغْرِبِ فَإذا سَأَلْتَهُ عَنْ حَرامِ اللّه وَ حَلالِهِ لَمْ یَکُن عِندَهُ شَئٌ.
راوى مى گوید از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که فرمود: نشانه دروغگو اینست که از آسمان و زمین ومشرق و مغرب خبر مى دهد و سخن مى گوید، امّا وقتى از حرام و حلال خدا مى پرسى چیزى ندارد که بگوید.
کافى ج ۲ ص ۳۴۰ ح ۸٫.
{۲۴} دروغگو و مرده یکسان است
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): ألْکَذّابُ وَ المَیِّتُ سَواءٌ فَإنَّ فَضیلَهَ الْحَىِّ عَلَى المَیِّتِ الثِّقَهُ بِهِ، فِإذا لَمْ یُوثَقْ بِکَلامِهِ بَطَلَتْ حَیاتُهُ.
دروغگو و مرده هر دو یکسانند، زیرا برترى زنده بر مرده این است که به او اعتماد مى شود، پس وقتى در اثر دروغگویى به سخن او اطمینان نشود، زنده بودن او بى فایده گشته، همانند مرده مى شود.
غررالحکم ج ۲ ص ۱۳۹ ح ۲۱۰۴٫.
{۲۵} حتی دروغ کوچک نوشته شود
عَنْ أَسماءِ بِنْتِ عُمَیْسٍ قُلْتُ: یا رَسُولَ اللّه (صلی الله علیه و آله) ، إنْ قالَتْ أَحَدُنا لِشَئٍ یَشْتَهیهِ: لانَشْتَهیهِ أَیَعُدُّ ذلِکَ کِذْباً؟ قالَ (صلی الله علیه و آله): إنَّ الْکِذْبَ لَیُکْتَبُ حَتّى یُکْتَبُ الکُذَیْبَهَ کُذَیْبَهً.
اسماء بنت عمیس مى گوید: به پیامبر گفتم: اگر یکى از ما در مورد چیزى که میل دارد بگوید میل ندارم، این دروغ شمرده مى شود یا نه؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: دروغ، نوشته مى شود حتى دروغ کوچک هم نوشته خواهد شد.(دروغ، هرچند کوچک باشد، چون مخالفت با دستور خدا است، بزرگ شمرده مى شود.)
بحارالانوار ج ۷۲ ص ۲۵۸٫.
{۲۶} دروغ خیانت بزرگ به برادر دینی است
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: کَبُرَتْ خِیانَهً أَن تُحَدِّثَ أَخاکَ حَدیثاً هُوَلَکَ بِهِ مُصَدِّقٌ وَ أَنتَ لَهُ کاذِبٌ.
خیانتى بزرگ است که به برادرت سخنى بگویى که تو را راستگو مى شمارد وتصدیقت مى کند، ولى تو به اودروغ بگویى.
نهج الفصاحه ص ۴۵۰ ح ۲۱۲۰٫.
{۲۷} دروغگو متهم است
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): ألکَذّابُ مُتَّهَمٌ فى قَوْلِهِ وَإنْ قَوِیَتْ حُجَّتُهُ وَصَدَقَتْ لَهجَتُهُ.
دروغگو در آنچه بگوید متهم است، اگرچه دلیل و برهان قوى داشته باشد و گفتارش هم راست باشد.(یعنى دروغگو، هرچند راست بگوید، سخنش را دروغ مى پندارند).
غررالحکم ج ۲ ص ۶۴ ح ۱۸۴۹٫.
{۲۸} دروغ گفتن علامت خفت و کمبود است
قالَ النَّبِىُّ (صلی الله علیه و آله): لایَکْذِبُ الکاذِبُ إلاّ مِن مَهانَهِ نَفْسِهِ، وَأصْلُ السُّخرِیَّهِ ألطُّمَأنینَهُ إلى أهْلِ الْکِذبِ.
دروغگو دروغ نمى گوید بجز بخاطر خوارى و کمبودى که در خودش احساس مى کند، وریشه مسخره کردن، اطمینان به دروغگویان است.
اختصاص مفید ص ۲۳۲٫.
{۲۹} دروغگو ذلیل است
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): ألکاذِبُ مُهانٌ ذَلیلٌ.
انسان دروغگو خوار و ذلیل است.(یعنى خوارى و ذلت او را به دروغگویى مى کشاند، یا دروغ موجب خوارى او مى شود.)
غررالحکم ج ۱ ص ۹۳ ح ۳۳۹٫.
{۳۰} دروغگو منافق است
عَنِ النَّبِىِّ (صلی الله علیه و آله) قالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فیهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَ إنْ کانَتْ فیهِ واحِدَهٌ مِنْهُنَّ کانَتْ فیهِ خَصلَهٌ مِنَ النِّفاقِ حَتّى یَدَعَها: مَنْ إذا حَدَّثَ کَذِبَ وَإذا وَعَدَ أَخلَفَ وَ إذا عاهَدَ غَدِرَ، وَ إذا خاصَمَ فَجَرَ.
چهار چیز اگر در انسانى باشد او منافق است: اگر یکى از آنها در او باشد یک خصلت از نشانه هاى نفاق در اوست، تا آنکه آن را هم رها کند:
۱ ـ وقتى سخن مى گوید دروغ بگوید،
۲ ـ چون وعده بدهد تخلف کند،
۳ ـ وقتى پیمانى ببندد حیله به کار برد،
۴ ـ هنگام دشمنى ازعدالت خارج شود وفسق وفجورانجام دهد.
بحارالانوار ج ۷۲ ص ۲۶۱ ح ۳۴٫.
{۳۱} دروغ بیماری زشت است
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): عِلَّهُ الْکِذْبِ أَقْبَحُ عِلَّهٍ.
بیمارى دروغ گویى، زشت ترین بیمارى است.
میزان الحکمه ج ۳ ص ۲۶۷۶ ح ۱۷۴۲۸٫.
{۳۲} ترک دروغ علامت ایمان است
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): عَلامَهُ الإیمانِ: أَن تُؤثِرَ الصِّدْقَ حَیْثُ یَضُرُّکَ عَلَى الکِذْبِ حَیْثُ یَنفَعُکَ، وَ أَنْ لایَکُونَ فى حَدیثِکَ فَضْلٌ عَنْ عِلْمِکَ وَ أَنْ تَتَّقِى اللّه فى حَدیثِ غَیْرِکَ.
علامت ایمان اینست که راستگویى را آنجا که به زیان توست، بر دروغى که براى تو سود مى رساند انتخاب کنى و گفتارت از آگاهى تو بیشتر نباشد (یعنى آنچه مى دانى بگویى نه بیشتر از آن) و اینکه تقواى الهى را در هنگام سخن گفتن از دیگرى مراعات کنى.
بحارالانوار ج ۲ ص ۱۲۲ ح ۴۳٫.
{۳۳} حتی دروغ شوخی هم ترک شود
قالَ أمیرُالمُؤمِنینَ (علیه السلام): لایَجِدُ عَبْدٌ حَقیقَهَ الإیمانِ حَتّى یَدَعَ الکِذْبَ جِدَّهُ وَ هَزْلَهُ.
هیچ بنده اى حقیقت ایمان را نمى یابد، مگراینکه دروغ را چه جدى باشد یا شوخى رها کند.
محاسن برقى ص ۱۱۸ ح ۱۲۶٫.
{۳۴} دروغگو منافق است ولو اهل نماز و روزه و حجّ و عمره باشد
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَإنْ صامَ وَصَلّى وَحَجَّ وَاعْتَمَرَ وَقالَ إنّى مُسلِمٌ: مَن إذا حَدَّثَ کَذِبَ، وَ إذا وَعَدَ أَخلَفَ، وَ إذَا ائتُمِنَ خانَ.
سه چیز است که در هرکس باشد منافق است اگرچه روزه بگیرد و نماز بخواند و حج و عمره هم انجام بدهد و بگوید من مسلمان هستم:۱ ـ کسى که وقتى سخن مى گوید دروغ بگوید،۲ ـ هنگامى که وعده اى بدهد تخلف ورزد،۳ ـ وقتى امین شمرده شود خیانت کند.
نهج الفصاحه ص ۲۶۸ ح ۱۲۸۰٫.
{۳۵} مؤمن دروغ نمی گوید
ألحَسَنُ بْنُ االمَحبُوبِ: قالَ قُلْتُ لاِبى عَبْدِاللّه (علیه السلام): یَکُونُ المُؤمِنُ بَخیلاً؟ قالَ: نَعَمْ، قالَ: قُلْتُ فَیَکُونُ جَباناً؟ قالَ: نَعَمْ، قُلْتُ فَیَکُونُ کَذّاباً؟ قالَ: لا وَ لاجافِیاً، ثُمَّ قالَ: یَجْبِلُ المُؤمِنُ عَلى کُلِّ طَبیعَهٍ إلاَّ الخِیانَهَ وَالکِذْبَ.
حسن بن محبوب گوید : به امام صادق (علیه السلام) گفتم:آیا مؤمن بخیل مى شود؟فرمود: بله.گفتم: مؤمن ترسو مى شود؟فرمود: آرى.گفتم: دروغگو مى شود؟ فرمود: نه دروغگو و نه جفاکار مى شود.سپس فرمود:انسان مؤمن ممکن است هر سرشت و طبیعتى پیدا مى کند بجز خیانت و دروغ.
اختصاص مفید ص ۲۳۱٫.
{۳۶} خُلق و خوی مؤمن دروغ نیست
عَنِ الحَلَبِی قالَ: سَمِعْتُ أباعَبْدِاللّه (علیه السلام) یَقُولُ: إنَّ المُؤمِنَ لاتَکُونُ سَجِیَّتُهُ الکِذْبَ وَ لاَالبُخْلَ وَ لاَ الفُجُورَ، وَلکِنْ رُبَّما أَلَّمَ بِشَىٍ؟ مِن هذا لایَدُومُ عَلَیهِ …
حلبى گوید: از امام صادق (علیه السلام)شنیدم که مى فرمود: انسان مؤمن خلق و خویش دروغ گویى و بخل ورزى و فسق و فجور نیست، ولى چه بسا گناهانى صغیره را گاهى انجام دهد ولى ادامه نمى دهد.(یعنى مؤمن عادت به این گناهان نمى کند گرچه ممکن است گاهى شیطان اورا گول بزند ولى وقتى متوجّه شود توبه مى کند.).
بحارالانوار ج ۶ ص ۲۰ ح ۱۱٫.
{۳۷} سر بسته بگویید تا از دروغ گفتن رها شوید
قالَ رَسُولُ اللّه (صلی الله علیه و آله) : إنَّ فِى المَعاریضِ لَمَنْدُوحَهٌ عَنِ الکِذْبِ.
در سربسته سخن گفتن راه و وسیله اى براى رهایى از دروغ است.
بحارالانوار ج ۶ ص ۲۰ ح ۱۱٫.
(در حدیثى آمده که عبداللّه بن بکیر سؤال کرد مردى اجازه ورود مى خواهد او به کنیزش مى گوید به او بگو او اینجا نیست امام فرمود: مشکلى ندارد، این دروغ نیست).
میزان الحکمه ج ۳ ص ۲۶۸۱ ح ۱۷۴۸۵٫.
{۳۸} دروغ برای حمایت از دین جایز است
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: ألکِذْبُ کُلُّهُ إثْمٌ إلاّ ما نَفَعَ بِهِ مُسْلِمٌ أَو دَفَعَ بِهِ عَنْ دینٍ.
همه دروغها گناه است، مگر آنچه براى مسلمانى مفید واقع شود یا بواسطه آن از دین حمایت شود.(دروغ مصلحت آمیز، به ز راست فتنه انگیز).
کنز العمال ج ۳ ص ۶۳۲ ح ۸۲۵۶٫.
{۳۹} دروغ برای جلوگیری از شرّ و آشتی دادن جایز است
قالَ االصّادِقُ (علیه السلام): ألکِذْبُ مَذْمُومٌ إلاّ فى أمْرَیْنِ: دَفْعُ شَرِّ الظَّلَمَهِ وَ إصْلاحُ ذاتِ البَیْنِ.
دروغگویى ناپسند است مگر در دو جا:۱. براى جلوگیرى از شرّ ستمگران،۲. براى آشتى دادن بین دو نفر.
جامع الاخبار ص ۴۱۸ ح ۱۱۵۹٫.
{۴۰} دروغ مصلحت آمیز بهتر از راست فساد انگیز است
عَنْ رَسُولِ اللّه (صلی الله علیه و آله) قالَ: إنَّ اللّه عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الکِذْبَ فِى الصَّلاحِ وَ أَبغَضَ الصِّدْقَ فِى الفَسادِ.
خداوند دروغ مصلحت آمیز (براى آشتى) را دوست دارد و از راست فسادانگیز بیزار است.
بحارالانوار ۷۲ ص ۲۵۴٫.
{۴۱} سه دروغ مجاز
قالَ رَسُولُ اللّه (صلی الله علیه و آله): مالى أراکُمْ تَتَهافَتُونَ فِى الکِذْبِ تَهافُتَ الفِراشِ فِى النّارِ؟ کُلُّ الکِذْبِ مَکْتُوبٌ کِذْباً لامَحالَهَ إلاّ أَنْ یَکْذِبَ الرَّجُلُ فِى الحَرْبِ فَإنَّ الحَرْبَ خُدْعَهٌ أَوْ یَکُونُ بَینَ رَجُلَیْنِ شَحْناءُ فَیُصْلُحُ بَیْنَهُما أَو یُحَدِّثَ إمْرَأَتَهُ یُرْضیها.
چه شده شما را که مى بینم خود را در دروغ مى اندازید همانطور که پروانه خود را به آتش مى افکند؟ همه نوع دروغ در نامه عمل، دروغ نوشته مى شود، مگر در سه جا:
۱. در جنگ زیرا که جنگ فریب و نیرنگ است.
۲. بین دو نفرى که کنیه و دشمنى باشد براى اصلاح و سازش بین آنان دروغى گفته شود.
۳.مردى به همسرش چیزى بگوید تا او را خشنود کند.
بحارالانوار ۷۲ ص ۲۵۴٫.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
