قضا و کفاره روزه

جامع المسائل ج1:

سؤال 591:اشخاصى که جاهل به حکم بوده اند و در اوایل تکلیف روزه راخورده اند، مضافاً بر قضا، آیا کفاره افطار عمدى دارد؟

پاسخ:بطورکلى اگر جاهل به مسأله بوده اند و از یاد گرفتن غفلت داشته اند، فقط قضا بر آنان واجب است. ولى اگر ملتفت بوده اند و احتمال مى داده اند و قدرت یادگیرى مسائل راداشته اند و از روى بى اعتنایى و سهل انگارى سوال و تحقیق نکرده اند، علاوه بر قضا،کفاره هم بر عهده آنان مى باشد.

سؤال 592:کسى که روزه قضا داشته باشد، آیا مى تواند روزه مستحبى بگیرد؟

پاسخ:خیر، نمى تواند.

سؤال 593:کسى که نمى تواندروزه هاى قضاى خود را بگیرد، چه حکمى دارد؟

پاسخ:هر وقت توانست بگیرد.

سؤال 594:شخصى در ماه مبارک رمضان،مى دانسته که قبل از ظهر، به مسافرت مى رود و نباید روزه بگیرد، لذا صبح، قبل ازحرکت در منزل افطار کرد (صبحانه خورد) آیا فقط قضاى آن روز را بگیرد یا کفّاره هم دارد؟

پاسخ:روزه را باید قضا کند و کفّاره هم بدهد. مگر اینکه احتمال هم نمى داده که نباید افطار کند، که در این صورت فقط قضادارد.

سؤال 595:اگر انسان، در روزه واجب،سهواً چیزى بخورد و به خیال اینکه روزه اش باطل شده است، افطار کند، آیا غیر از قضاکفّاره هم بر او واجب است؟

پاسخ:اگر جاهل مقصّر بوده، یعنى دریاد گرفتن مسأله، کوتاهى کرده و روزه مورد سوال، روزه ماه رمضان بوده، قضا و کفّاره واجب است.

سؤال 596:شخصى به جهت مریضى روزهماه رمضان را نگرفته، آیا مى تواند پول کفاره تأخیر آن را به فقیربپردازد؟

پاسخ:پول دادن کفایت نمى کند. ولى در صورتى که به فقیروکالت دهد که با آن پول، از جانب پرداخت کننده طعام خریدارى کند و خودش تملک کند،مانعى ندارد. البته باید فقیر مورد اطمینان باشد.

سؤال597:شخصى به سنّ پانزده سال قمرى رسیده و به او تذکر داده اند که مکلّف شده، ولى باور نکرده و خیال مى کرده که سن تکلیف تمام شدن پانزده سال شمسى است، لذاروزه آن سال را نگرفته، فعلا چه وظیفه اى دارد؟

پاسخ:اگر در سوال و تحقیق سهل انگارى و بى اعتنایى کرده، علاوه بر قضا، کفّاره هم واجب است.

سؤال 598:کسى که کفاره روزه به گردن اواست، اما درآمدى ندارد و تحت تکفل پدر است، چگونه باید آن را بدهد؟

پاسخ:هروقت قدرت پیدا کرد بدهد.

سؤال 599:شخصى براى قضاى روزه ماه رمضان اجیر شده و بعد از ظهر افطار کرده، آیاکفاره دارد؟

پاسخ: خیر، کفاره ندارد.

سؤال 600:کسى که روزه ماه مبارک رمضانرا بدون عذر شرعى باطل کند، اگر بخواهد بعنوان کفّاره شصت فقیر را اطعام کند، آیامى تواند قیمت آن را حساب کرده و پول آن را به فقیر بدهد؟

پاسخ:مى تواند پول آن را به فقیر مورد اطمینان بدهد و او را وکیل کند تا از طرف او نان بخرد و مصرف کند.

سؤال 601:دخترى 4 سال روزه هاى خود را نگرفته و از طرفى مى باید براى خودش جهیزیّه تهیه کند، اگر بخواهدبراى هر روز 60 فقیر اطعام کند جمعاً چقدر مى شود؟ آیا دادن کفاره مقدّم است یاتهیّه جهیزیه؟

پاسخ:قضاى روزه هایى را که نگرفته است انجام دهد وبراى کفاره هر روز حدود 45 کیلو گندم یا قیمت آن را در نظر گرفته و تدریجاً به فقرابراى صرف نان بپردازد و به تأخیر انداختن کفاره اگر به قصد بى اعتنایى و مسامحه نباشد، مانعى ندارد.

سؤال 602:آیا غیر سیدمى تواند کفاره روزه اش را به سید بدهد؟

پاسخ: خلاف احتیاط استحبابى است و مستحب است صدقات واجبه اعم از کفارات مربوط به روزه و غیره را، غیرسید به سید ندهد.

سؤال 603:آیا در کفاره مى توان به جاى آرد یا نان و گندم، برنج به فقیر داد؟

پاسخ:بلى،جایز است ولى مقدار برنج باید از جهت وزن به همان مقدارى باشد که در مورد گندم لازم است، یعنى به جاى یک مد گندم یک مد برنج بدهند نه کمتر.

سؤال 604:آیا مى توان یک مد نان از نانوایى خرید و جهت کفاره روزهبه فقیر داد، یا حتماً باید یک کیلو باشد؟

پاسخ: بلى، یک مد (750گرم) نان کفایت مى کند ولى بهتر است یک کیلو بدهد.

سؤال 605:شخصى مدتى غسل جنابت خود را باطل انجام داده است، روزه هاى او چه حکمى دارد؟

پاسخ:روزه ها صحیح است و قضا و کفاره ندارد.

سؤال 606:شخصى با آب نجس یا مضاف غسل کرده و بعد از چند روز متوجه شده آیا نماز و روزه هاى او صحیح است؟

پاسخ:روزه صحیح است، ولى نمازهایش باطل است.

جامع المسائل ج2:

سؤال 395 ـشخصى روزه ماه رمضان را عمداً خورده است و همین طور روزه قضاى ماه رمضان را بعدازظهر خورده است و نمى دانسته کفاره دارد، وظیفه اش چیست؟

پاسخ:در فرض سوال علاوه بر کفاره افطار عمدى روزه ماه رمضان، قضاى آن و کفاره افطار روزه قضاى ماه رمضان در بعداز ظهر هم بر او واجب است;هر چند که نمى دانسته کفاره دارد ولى مى دانسته که حرام است.

سؤال 396 ـشخصى گمان مى کرد که اگر استمناء کند یا غذا بخورد، باید یکروز قضاى روزه را بجاى آورد، در این صورت وظیفه اش چیست؟

پاسخ:اگر مى دانسته که این کار روزه را باطل مى کند; علاوه بر قضا کفاره نیز لازم است.

سؤال 397 ـاگر شخصى دارو مصرف کرده یا عمداًتا صبح جنب باقى مانده است یا استمنا کرده است و نمى دانسته که این امور مبطل روزه است چه وظیفه اى دارد؟

پاسخ:باید روزه را قضا کند و اگرجاهل مقصر بوده (یعنى مى توانسته یاد بگیرد و یاد نگرفته) بنابر احتیاط واجب کفاره هم ثابت است. اما اگر جاهل قاصر بوده (یعنى نمى توانسته یاد بگیرد) کفاره ندارد.

سؤال 400ـاگر دکترها در موردروزه گرفتن بیمارى اختلاف نظر داشته باشند، وظیفه چیست؟

پاسخ:باید خود شخص جهت تشخیص موضوع چند روز روزه بگیرد اگر ضرر نداشت باید روزه بگیردوالا روزه گرفتن بر اوواجب نیست و چنانچه قبل از رسیدن رمضان سال آینده بهبودى حاصل شود، باید روزه هایى را که نگرفته قضا کند والاّ قضا لازم نیست ولى بایدبراى هر روز یک مدّ یعنى ده سیر طعام از گندم یا جو یا نان به فقیربدهد.

سؤال 401ـ کسانى که به جهت عذرى مثل بیمارى یا سفر، روزه ماه رمضان را نگرفته و مى دانند تا رمضان سال آینده، قضاى روزه ها رانمى گیرند، آیا صحیح است کفاره و فدیه آنها را بعد از ماه رمضان بدهند؟

پاسخ:خیر، در فرض سوال فعلاًمکلف به کفاره نیستند،بلکه تکلیف شرعى آنها این است که تارمضان سال بعد روزه هارا قضا کنند و اگر تا آن موقع قضا نکردند و تأخیرانداختند،مکلف به پرداخت کفاره تأخیر مى شوند، لذا اگر قبل از آن پرداخت کنند حساب نمى شود وباید مجدداًبدهند.

سؤال 402ـبر پیرمرد و پیرزنىکه روزه واجب نیست و باید فدیه، یعنى مدّ طعام، بدهند، آیا مى توانند بعد از ماه رمضان فدیه را بدهند یا باید تا ماه رمضان سال آینده صبرکنند؟

پاسخ:خیر، لازم نیست صبرکنند، بلکه مى توانند در همان ماه رمضان و همان روزکه روزه را خوردند فدیه را بدهند بلى پرداخت، قبل از آن صحیح و مجزى نیست.

سؤال 403ـشخصى از سال گذشته و از سالجارى روزه قضایى دارد، آیا هنگام قضا کردن لازم است تعیین کند که روزه سال قبل یا سالجارى است؟

پاسخ: تعیین لازم نیست و مىتواند نیت کندروزه هایى را که برعهده او است قضا مى کند.