آیت الله العظمی بهجت قدس سره-نماز میّت

نماز بر افرادى که خودکشى نموده اند

سؤال1311. نماز خواندن بر جنازه ى اشخاصى که به وسیله ى سم یا با وسایل دیگر خودکشى مى کنند، چه صورت دارد؟

پاسخ: اگر مسلمان بوده اند، واجب است.

نماز بر کسى که خاکستر شده

سؤال1312. شخصى در آتش سوزى کاملاً سوخته و خاکستر شده و خاکستر او با خاکستر بقیه ى اشیا قابل تفکیک نیست. آیا نماز خواندن بر او واجب است و به چه نحوه؟

پاسخ: اگر واجب باشد، اختلاط اثرى ندارد.

قصد براى اللهم اغفر للمؤمنین

سؤال1313. اگر در نماز میّت وقت گفتن «اللهمّ اغفر للمؤمنین و المؤمنات» ماعداى دشمنان خود را قصد کند اشکال در نماز ایجاد مى کند؟

پاسخ: انسان مؤمن با مؤمنین در جهت ایمان آن ها دشمنى ندارد.

شک امام در صحت نماز میّت

سؤال1314. شخصى در یکى از روستاهاى شهرستانى به عنوان این که مُلاّ است نماز میّت مى خواند. ولى به تازگى برایش شبهه اى پیش آمده است، زیرا پاى او یک وجب کوتاه است. آیا مى تواند نماز میّت بخواند؟ حدود 20 سال با جماعت، نماز میّت خوانده است. نمازهایى که خوانده، چه حکمى دارد؟

پاسخ: جماعت و فرادا در نماز میّت وظیفه شان تقریبا یکى است و لذا ممکن است که خیلى از آن ها واجد شرایط نماز بر میّت بوده اند، ولو فرض شود که شرایط نماز جماعت را نداشته اند، با این که ممکن است بگوییم شرط جماعت را هم این گونه عذرها دارند و خصوص این عذر شاید احتیاط هم نداشته باشد.

غلط خواندن نماز میّت

سؤال1315. فردى که نماز میّت برخى اموات را مى خوانده است، متوجه مى شود نماز میّت را گاهى اشتباه مى خوانده است؛ مثلاً به جاى «اَشْهَدُ اَنَّ محمدا»، «محمدٍ» مى خوانده است؛ چه سهوا، چه عمدا. وى احتمال مى دهد که چنین اشتباهى را کرده باشد. تکلیف چیست؟

پاسخ: اگر به طورى است که اشتباهش را مى فهمد و اعاده مى کند که مانعى ندارد، و نمازهایى را که احتمال مى دهد این گونه بوده است، حکم به صحت آن ها مى کند و اگر طورى است که نمى تواند بر آن ها محافظه کارى بکند، با وجود افرادى که توانایى خواندن نماز میّت صحیح را دارند، احتیاط در ترک است.

شرایط نمازگزار

سؤال1316. شخصى شیعه است و به بلوغ هم رسیده، آیا مى تواند نماز میّت را بخواند؟

پاسخ: بله، مى تواند بخواند و به مسأله ى 518 و مسایل بعد آن در رساله رجوع شود.

نماز خواندن با کفش

سؤال1317. شخصى پا برهنه نمى شود و نماز میّت را مى خواند، آیا نماز صحیح است؟

پاسخ: بله.

بلند کردن دست ها در هنگام نماز

سؤال1318. نمازگزار میتى بدون این که دست ها را بالا ببرد نماز میّت را مى خواند، آیا نمازش صحیح است؟

پاسخ: بله.

فاصله کم با میّت

سؤال1319. اگر شخصى آن قدر به میّت نزدیک شود که لباسش به میّت بخورد، حکمش چیست؟

پاسخ: اشکال ندارد.

دعا به مؤمنین

سؤال1320. امام جماعت در نماز به مؤمنین هم دعا مى کند این دعا کردن چه تأثیرى براى میت دارد؟

پاسخ: تأثیر دارد، زیرا او سبب شده است که به مؤمنین دعا شود و در غیر جماعت هم دعا براى مؤمنین هست.

گفتن «الصَّلاة»

سؤال1321. من به جاى 3 مرتبه «الصلاة» گفتن، 1 مرتبه گفتم و 2 مرتبه تکبیر گفتم، صحت و سقم نماز را برایم توضیح بفرمایید؟

پاسخ: اگر سهوا بوده، مانعى ندارد و اگر دو مرتبه تکبیر را به جاى دو مرتبه ى «الصلاة» و تکبیر واجب را جداگانه گفته اید، مطلقا مانعى ندارد.

مکان نماز میّت

سؤال1322. به دلیل استحباب نماز خواندن در جایى که بیشتر مردم مى آیند، به میتى در وسط خیابان نماز خواندند، آیا این نماز به دلیل سدّ معبر کردن صحیح است؟

پاسخ: اگرچه سدّ معبر هم جایز نباشد، ولى نماز صحیح است.

نماز میّت در حال حیض یا جنابت

سؤال1323. آیا در حال حیض یا جنابت، مى توان نماز میّت خواند؟

پاسخ: بله، مى توان.

قصد قربت

سؤال1324. اگر کسى نماز میّت را بدون قصد قربت بخواند، صحیح است یا نه؟

پاسخ: قصد قربت شرط است.

نشسته نماز خواندن بر میّت

سؤال1325. شخصى به دلیل پا درد، به صورت نشسته بر میتى نماز خوانده است، آیا صحیح است؟ و اگر کسى به دلیل عدم توانایى به صورت نشسته بر میّت نماز خوانده و کسى هم نبوده که ایستاده نماز بخواند و در وسط نماز یک شخص دیگرى که مى توانست ایستاده نماز بخواند رسیده است آیا باید او نماز را اعاده کند یا همین نماز کافى است؟

پاسخ: اگر کسى نباشد که ایستاده نماز بخواند، مى شود نشسته بر او نماز خواند و چنان چه بعد از خواندن نماز و یا بعد از خواندن قسمتى از آن، فردى که قادر به خواندن نماز به صورت ایستاده است پیدا شود، بنابر احتیاط واجب باید نماز اعاده شود.

طریقه خواندن نماز بر چندین میّت

سؤال1326. شخصى مى خواهد چندین میّت نماز بخواند، آیا باید براى هر کدام جدا نماز بخواند یا مى شود براى همه یک نماز خواند؟

پاسخ: مى توان براى همه یک نماز خواند، ولى در دعاهایى که بعد از تکبیر چهارم خوانده مى شود، باید ضمایر به صورت جمع گفته شود.

تکرار نماز بر یک میّت

سؤال1327. شخصى مى خواهد براى یک میّت چند بار نماز بخواند تا ثواب بیشترى عاید او گردد، آیا جایز است؟

پاسخ: اگر هر دو نماز از هر جهت مثل هم باشند، مکروه است چند نماز بر میّت خوانده شود. (جهت اطلاع بیشتر به مسأله ى 530 رساله رجوع شود.)

نماز نخواندن بر میّت

سؤال1328. میتى را بدون این که بر او نماز بخوانند دفن کرده اند، آیا براى نماز خواندن بر او باید نبش قبر کرد؟

پاسخ: اگر خارج کردن میّت از قبر ممکن نیست یا موجب بى احترامى به او مى شود، واجب است به قبر او نماز بخوانند وگرنه احتمال دارد مثل غسل دادن و کفن کردن میّت، بیرون آوردن میّت و خواندن نماز بر او واجب باشد.

باطل بودن نماز میّت بعد از دفن

سؤال1329. میتى را دفن کردند، بعد از انجام نماز و غسل و کفن مشخص شد که نماز نمازگزار، باطل بوده است وظیفه چیست؟

پاسخ: به پاسخ سؤال قبلى و نیز به مسأله 531 رساله رجوع شود.

خواندن نماز بر قبر

سؤال1330. میتى را بدون خواندن نماز دفن کرده اند و فردى آمده و بر قبر میّت نماز را خوانده، آیا صحیح است؟ و اگر بعد از مدتى به دلیل آمدن سیل، بدن او از قبر بیرون بیاید، آن نماز میّت را باید اعاده کرد؟

پاسخ: صحیح است، ولى اگر بدن او به سببى مثل سیل و نظیر آن خارج شد، بنابر احتیاط واجب این نماز اعاده شود.

تزاحم نماز فریضه و میّت

سؤال1331. اگر در زمانى که نماز فریضه شخصى مى خواهد قضا شود و در تأخیر دفن میّت هم خوف بر میّت وجود دارد، باید نماز میّت را بخواند یا فریضه را؟

پاسخ: اظهر تقدیم فریضه و نماز خواندن بر قبر میّت، بعد از دفن او است.

خواندن نماز میّت

سؤال1332. آیا مى شود تکبیرات را به صورت فارسى گفت؟

پاسخ: خیر، باید عربى گفت.

نماز میّت به فارسى

سؤال1333. اگر کسى پیدا نشود که نماز میّت را به عربى بخواند، آیا مى توان نماز را به فارسى یا زبان دیگرى به جاى آورد؟ و آیا در چنین مواردى پنج تکبیر کفایت مى کند؟

پاسخ: کسى که نتواند کمتر از مقدار واجب نماز میّت را که در رساله مذکور است بخواند، نادر است و در چنین مواردى مى تواند همین مقدار کم را از روى نوشته بخواند.

درست نخواندن نماز میّت

سؤال1334. اگر شخصى عبارات عربى را نمى تواند درست تلفظ کند، آیا مى تواند نماز میّت بخواند یا خیر؟

پاسخ: دیگران نباید به نماز او اکتفا کنند.

خواندن تکبیرات نماز میّت

سؤال1335. شخصى تکبیرات نماز میّت را به صورت مرتب نخوانده است ـ یعنى تکبیر اوّل و سوم و دوم و پنجم را جا به جا خوانده ـ ، آیا نمازش صحیح است؟

پاسخ: احتیاطا باید اعاده کند.

اشتباه خواندن نماز میّت

سؤال1336. شخصى در موقع خواندن تکبیرات در میّت زن، به جاى «هذه» گفته «هذا» آیا اشکال دارد؟

پاسخ: خیر، اشکال ندارد.

آهسته خواندن نماز میّت

سؤال1337. شخصى به اندازه اى آهسته تکبیرها و دعاها را مى گوید که ممکن است نماز از صورت خود خارج شود، آیا اشکالى دارد؟

پاسخ: آهسته خواندن، سبب خروج از صورت نماز نمى شود.

تیمم در نماز میّت

سؤال1338. فردى وضو نداشته است و آب هم در اختیار او بوده امّا تیمم کرده، آیا نماز میّت را مى تواند بخواند؟

پاسخ: بله، مى تواند.

سؤال1339. فردى در حال جنابت بوده است و آب هم موجود بوده ولى تیمم کرده است، آیا مى تواند نماز میّت بخواند و استحباب آن در این صورت جارى است؟

پاسخ: مى تواند نماز را بخواند، هر چند مستحب است غسل کند.

چگونگى قرار گرفتن نماز گزار در مقابل میّت

سؤال1340. شخصى که مى خواهد بر میّت زن یا مرد نماز اقامه کند، بهتر است رو به روى میت بایستد یا بالاى سر میّت؟

پاسخ: اگر میّت مرد است امام جماعت یا کسى که فرادى بر او نماز مى خواند، مقابل وسط قامت یا سینه او بایستد، و اگر میّت زن است، مقابل سینه یا سر او بایستد.

لباس غصبى در نماز میّت

سؤال1341. فردى لباسى را دزدیده است و در راه از او مى خواهند که نماز میتى را بخواند، آیا این نماز صحیح بوده است؟

پاسخ: بله، صحیح است با تمشّى قصد قربت.

نماز میّت توسط زن

سؤال1342. آیا زن مى تواند بر میّت نماز بخواند؟

پاسخ: بله مى تواند.

مقدار پستى و بلندى میّت و نمازگزار

سؤال1343. شخصى روى یک تالار دو مترى (پله) و میّت روى زمین بوده و نماز را بر میّت خوانده، آیا باید نماز اعاده شود یا صحیح است؟

پاسخ: مکان نمازگزار نباید از جاى میّت به قدرى پست تر یا بلندتر باشد که عرفا نماز بر این میّت صدق نکند، ولى پستى و بلندى مختصر اشکال ندارد.

مقدار فاصله نمازگزار از میّت

سؤال1344. شخصى در فاصله ى 5 الى 6 مترى میّت، نماز میّت را خوانده است، آیا نماز صحیح بوده است؟ و فاصله بین نمازگزار و میّت چه مقدار باید باشد؟

پاسخ: نمازگزار نباید به قدرى دور باشد که عرفا نماز بر این میّت صدق نکند؛ ولى در نماز جماعت اگر صف ها به یکدیگر پیوسته باشند، اشکال ندارد.

حایل یا پرده بین نمازگزار و میّت

سؤال1345. میّت در جایى گذاشته شده بوده که یک پرده آویزان بوده و به دلیل حرکت پرده به وسیله باد، پرده دایم بین نمازگزار و میّت حایل مى شد، آیا نماز میّت صحیح است یا باید اعاده شود؟

پاسخ: اگر عرفا نماز بر آن میّت صدق مى کرده است، نماز صحیح بوده است.

تابوت

سؤال1346. آیا تابوت میّت و نمازگزار حایل محسوب مى شود؟

پاسخ: خیر.

مقدار پوشش هنگام نماز براى میّت

سؤال1347. میتى به دلیل این که نمى شد او را کفن کرد کفن نشده و عورتش هم مشخص است، در چنین مواردى وظیفه چیست، آیا همین گونه مى شود بر او نماز خواند؟

پاسخ: در چنین مواردى لازم است عورت میّت را با تخته و آجر و مانند این ها بپوشانند.

معیّن کردن میّت در حال نماز به وسیله نمازگزار

سؤال1348. شخصى بر میتى نماز خوانده ولى مشخص نکرده که بر این میّت «قربة الى اللّه » نماز مى خواند، آیا نمازش صحیح است؟

پاسخ: هنگام نماز لازم است قصد قربت کرده و میّت را معیّن کند و مقصود از نیّت و تعیین همان قصد است و مرور قصد و نیّت در ذهن یا تلفظ لازم نیست.

نماز میّت بر بى نمازها

سؤال1349. بر چه کسانى واجب است نماز میّت خوانده شود و کسى که نماز نمى خوانده، مى شود بر او نماز خواند؟

پاسخ: اگر مسلمان بوده، نماز بر او واجب است.

نماز میّت بر گوینده شهادتین

سؤال1350. فردى که گوینده شهادتین باشد، و چیزى که منافات با شهادتین باشد از او سر نزده، ولى احکام الهى را عمل نمى کند، آیا بر او نماز میّت واجب است؟

پاسخ: بله، واجب است (جهت توضیح بیشتر به مسأله ى 514 رساله رجوع شود.)

محکومین به کفر

سؤال1351. آیا افرادى مانند غلاة، خوارج، نواصب و کسانى که محکوم به کفر هستند، جایز است بر آن ها نماز خواند یا خیر؟

پاسخ: جایز نیست. (مسأله ى 514 رساله)

نماز میّت بر کودک

سؤال1352. بچه اى کمتر از 5 سال داشته فوت کرده، آیا نماز میّت بر او واجب است؟

پاسخ: اگر عارف به نماز بوده، احتیاطا واجب است که بر او نماز خوانده شود. (مسأله ى 514 رساله)

پیدا شدن میّت در شهرهاى اسلامى

سؤال1353. مرده اى در شهرهاى اسلامى پیدا شده، آیا باید بر او نماز خواند؟

پاسخ: بله، (مسأله ى 515 رساله).

پیدا شدن مرده در بلاد کفر

سؤال1354. مرده اى در بلاد کفر پیدا شده است که در آن جا مسلمانان هم زندگى مى کنند، آیا باید بر او نماز میّت خواند؟

پاسخ: در صورتى که احتمال برود این میّت مسلمان است و یا از مسلمانى متولد شده، واجب است بر او نماز خوانده شود.

شک به خوانده شدن نماز میّت

سؤال1355. یک فردى مرده است و ما یقین نداریم که کسى نمازش را خوانده یا نه وظیفه چیست؟

پاسخ: باید نماز بر او خواند.

زمان نماز میّت

سؤال1356. شخصى قبل از حنوط میّت نماز میّت را خوانده، آیا صحیح است؟

پاسخ: خیر. (مسأله ى 516 رساله).

سؤال1357. شخصى تصادف کرده و مرده است و یک نفر در محل حادثه حاضر شده و نمازش را قبل از غسل و کفن خوانده است، آیا لازم است بعد از غسل و کفن هم نماز خوانده شود؟

پاسخ: بله، لازم است. (مسأله ى 517 رساله).

عدم شرطیّت طهارت از حدث اصغر و اکبر در نماز میّت

سؤال1358. فردى قبل از این که وضو بگیرد و یا غسل کند نماز میّتى را خوانده، آیا نماز صحیح بوده است؟

پاسخ: بله.

وصیت میّت بر نماز خواندن فردى خاص

سؤال1359. اگر میّت وصیت کرده باشد که فرد خاصى بر وى نماز بخواند، آیا او باید از ولىّ میت اجازه بگیرد؟

پاسخ: بله، بنابر احوط لازم است.

دسترس نبودن ولىّ میّت

سؤال1360. اگر هنگام نماز بر میّت، ولىّ میّت در دسترس نبود، آیا باید تا دسترسى به وى و اجازه گرفتن از او صبر کرد یا مى توان نماز بر میّت را اقامه نمود؟

پاسخ: اگر در صبر کردن محذورى است، با اجازه ى حاکم شرع مى توان نماز را اقامه کرد.

نماز بر زنازاده

سؤال1361. نماز خواندن بر زنازاده چه حکمى دارد؟

پاسخ: اگر محکوم به اسلام بوده و از مسلمین بوده است، واجب است.

نماز بر غیر شیعه

سؤال1362. آیا نماز خواندن بر مسلمانان غیر شیعه اثنى عشرى واجب است؟

پاسخ: بله، واجب است.

نماز به بچه اى که مرده به دنیا آمده

سؤال1363. آیا نماز خواندن بر بچه اى که مرده به دنیا آمده است، مستحب است؟

پاسخ: خیر.

***نماز بر مرده تکه تکه شده

سؤال1364. اگر در اثر حادثه اى بدن میّت قطعه قطعه شود و برخى از قسمت هاى آن یافت شود، نماز خواندن بر آن قسمت ها واجب است؟

پاسخ: اگر آن قسمت سینه ى میّت باشد ـ کلاً یا بعض از سینه که محلّ قلب است ـ نماز بر آن واجب است.

نماز بر میتى که نمى شناسیم

سؤال1365. گاهى براى نماز خواندن بر میتى که نمى شناسیم دعوت مى شویم، خواندن عبارت «اللهم انا لانعلم منه الا خیرا» در مورد او آیا دروغ محسوب مى شود؟

پاسخ: ممکن است از خیر، اصل ایمان را قصد کنید.

نماز بر افراد شرور و فاسق

سؤال1366. اگر فرد شرور و فاسقى از دنیا برود، آیا مى توان عبارت «اللهم انا لانعلم منه الاّ خیرا» را در مورد او به کار بریم؟

پاسخ: اگر مراد از خیر، ایمان به خدا و پیامبر ـ صلّى اللّه علیه وآله وسلّم ـ و اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ باشد، مانعى ندارد.

گفتن جمله ى «اللهم انا لا نعلم منه الاّ خیرا»

سؤال1367. در نماز میّت آمده: «اللّهمّ انّا لا نعلم منه الاّ خیرا»، آیا مى شود بر غیر عادل این جمله را خواند و با چه قصدى؟

پاسخ: معلوم شد که علم به خیر، علم به ایمان او مى تواند باشد.

جماعت خواندن نماز میّت

سؤال1368. آیا به جماعت خواندن نماز میّت واجب است؟

پاسخ: مستحب است.

سؤال1369. بیش از دو نفر براى نماز خواندن براى میّت حاضر نیستند، آیا مى شود به جماعت خواند؟

پاسخ: بله، مى شود.

خواندن تکبیرات در نماز میّت

سؤال1370. کسى به امام جماعت اقتدا کرده است، ولى تکبیرها و دعاها را نگفته است، آیا نمازش صحیح است؟

پاسخ: خیر، صحیح نیست.

جلو افتادن مأموم از امام

سؤال1371. شخصى در تکبیر اوّل از امام جلو افتاده است، آیا نمازش را مى تواند ادامه دهد یا باید تکبیر را اعاده کند؟ هم چنین فردى در حال خواندن نماز میّت، در تکبیر 2 و 3 از امام جلو افتاده، ولى صبر کرده تا تکبیر 4 و 5 را با امام بخواند، آیا نمازش صحیح است؟

پاسخ: نماز او صحیح است، اما مستحب است همان تکبیر را با امام اعاده نماید.

فردى که دیر به نماز جماعت میّت رسیده

سؤال1372. شخصى وقتى به جماعت مى رسد که بعضى از تکبیرات نماز میّت گفته شده است، وظیفه اش چیست؟

پاسخ: مى تواند اقتدا کند، ولى باید در هر تکبیر به وظیفه خود عمل کند، یعنى دعاى مربوط به همان تکبیر را خودش بخواند و بعد از فراغ امام بقیه تکبیرات را تمام کند.

شرایط امام جماعت در نماز میّت

سؤال1373. آیا تمام شرایط امام جماعت، در نماز میتى که به جماعت خوانده مى شود شرط است؟

پاسخ: احوط، اعتبار جمیع شرایط امام جماعت است.

امام جماعت زن

سؤال1374. آیا در نماز میّت، زن مى تواند امام جماعت شود؟

پاسخ: اگر واجد تمام شرایط بوده و عادل باشد، فقط براى زن ها مى تواند امامت کند