فتاوای آیت الله العظمی مظاهری

مظاهری:  مسأله 2107- اگر كسى چيزى را به كسى مجانى و بلاعوض بدهد آن را هبه گويند و در هبه لازم نيست صيغه بخوانند، بلكه همين قدر كه هبه دهنده مال خود را به قصدهبه به ديگرى بدهد و آن طرف‏هم به‏همين قصدبگيرد، هبه صحيح‏است.

مظاهری:  مسأله 2108- كسى كه چيزى هبه می دهد اگر رشيد نباشد قبول خود او كافى نيست بلكه بايد ولى اواز طرف او قبول كند.

مظاهری:  مسأله 2109- در هبه قبول و قبض لازم است، پس تا زمانى كه قبول نكرده يا هبه كننده مال را تحويل طرف نداده مال او نشده است و اگر ولىّ، مثل پدر و جدّ چيزى را به غير رشيد ببخشد بايد خودش قصد تحويل گرفتن براى آنها را بنمايد، ولى لازم نيست قبول يا قبض فوراً باشد، و اگر تا مدتى ميان هبه و قبول يا قبض فاصله بيفتد مانعى ندارد.

مظاهری:  مسأله 2110- بهتر است چيزى را كه انسان به كسى مى‏بخشد آن مال را ناديده بگيرد و در آن رجوع نكند، ولى در عين حال هر يك از طرفين مى‏تواند هبه را به هم بزند، پس هبه كننده مى‏تواند در مال خود رجوع كند مگر در چند مورد:

 اوّل: هبه كننده در عوض هبه چيزى از طرف گرفته باشد.

 دوّم: چيزى را قربةً الى اللَّه به كسى بدهد

 سومّ: هبه به يكى از خويشان نزديك باشد.

 چهارم: مالى را كه هبه كرده به حال خود باقى نمانده باشد، مثل اينكه آن را تلف كرده يا صورت آن را به كلى تغيير داده، مثلاً پارچه را بريده و دوخته است يا اينكه آن را به ديگرى منتقل كرده باشد.

 پنجم: يكى از طرفين بميرد، پس اگر هبه كننده بعد از صيغه و قبض بميرد ورثه او حقّ ندارند هبه را به هم بزنند، و اگر طرف بميرد مال به ورثه او منتقل مى‏شود.

مظاهری:  مسأله 2111- اگر چيزى را كه بخشيده، زياد شود، مثل آنكه گوسفند فربه شود، يا آنكه بچه بزايد، و بعد بخشنده هبه را به هم بزند، زيادى و بچه، مال كسى است كه به او بخشيده شده است.

مظاهری:  مسأله 2113- در موقع ازدواج يا وضع حمل و مانند آن، هدايايى براى زن و شوهر مى‏آورند، اگر اينگونه هدايا را به حساب زن و براى او آورده‏اند ملك اوست و اگر به حساب شوهر آورده باشند تعلّق به او دارد و اگر شك كنند كه به حساب كيست، بايد مصالحه شود.

مظاهری:  مسأله 2114- هدايايى كه شوهر به زن، يا زن به شوهر مى‏دهد، نمى‏ توانند از يكديگر پس بگيرند.

مظاهری:  مسأله 2115- صدقه دادن از كارهاى مستحب است و در روايات ما راجع به آن زياد سفارش شده است، و موجب زيادى مال و دفع بلا و شفاى مرض است و فرق آن با هبه اين است كه در صدقه قصد قربت شرط است، و بعد از آنكه فقير صدقه را گرفت، صدقه دهنده نمى‏تواند آن را پس بگيرد.

مظاهری:  مسأله 2116- كسى كه سيّد نيست مى‏تواند به سيّد صدقه مستحبّى بدهد چنانكه مى‏تواند غير از زكات مال و زكات فطره صدقات واجب نظير كفّارات و نذورات را به او بدهد.

مظاهری:  مسأله 2117- در مواردى كه نمى‏توان عقد هبه را به هم زد مى‏توان در ضمن عقد هبه شرط كرد كه اگر بخواهد عقد را فسخ كند (و اين شرط مخالف كتاب و سنت نيست).

مظاهری:  مسأله 2118- هبه در مرض موت صحيح است گرچه زايد بر ثلث باشد، ولى اگر قصد او اين باشد كه بعضى از ورثه را بدون جهت شرعى محروم از ارث كند حرام است.

 مظاهری: مسأله 2119- فرقى نيست در هبه ميان اينكه عين باشد يا منفعت، موجود باشد يا نه، بنابراين اگر حاصل يك سال باغ را به كسى هبه كند يا طلبى را كه از كسى دارد به خود او يا ديگرى هبه كند مانعى ندارد، ولى اگر به خود او هبه كرد حقّ پس گرفتن ندارد.

 مظاهری: مسأله 2120- جهيزيه دختر بعد از آنكه در اختيار او قرار گرفت ملك دختر مى‏شود و نمى‏شود از او پس گرفت ولى اگر هنوز در اختيار او قرار نگرفته، برداشتن آن مانعى ندارد، و همچنين است چيزهايى كه براى پسر تهيه مى‏شود