انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

آیت الله العظمــی نوری همدانی (مدظله)

بزرگ نمایی کوچک نمایی
احکام بانکها، آیت الله نوری همدانی مدظله
 
سؤال 465 - درباره ماهیت حسابهای بانکی از نظر اسلام؛ بفرمائید:
الف: آیا در بانکها اعتبار و ارزش قراردادی پول به نام اشخاص ثبت و جابجا می‏شود یا به عین اسکناس اجازه در تصرف داده می‏شود؟
پاسخ: به عین اسکناس بعنوان وکالت اجازه تصرف داده می‏شود.
ب: آیا حکم شکلهای مختلف حسابهای بانکی (جاری، سپرده ثابت، مشارکتهای بانکی و...) یکسان است؟
پاسخ: از نظر اینکه صاحبان پول، متصدیان بانکها را وکیل می‏کنند که از این وجوه در فعالیتهای اقتصادی بکارگیرند یکسان می‏باشند.
پاسخ: حکم سودهای علی الحساب که در مشارکتهای بانکی به سپرده‏گذاری پرداخت می‏شود چیست؟
پاسخ: اگر متصدیان بانکها را وکیل کنند که از آن پولها در فعالیتهای اقتصادی بکار گرفته شود و مبلغی از منافع را به صاحبان پول بدهند مانعی ندارد.
پاسخ: حکم جوائز و هدایائی که بانک به سپرده گذاری پرداخت می‏کند چیست؟
پاسخ: اشکال ندارد.
سؤال 466 - وام دریافتی از بانک و بازپرداخت آن چه حکمی دارد؟
 پاسخ: در صورتی که طبق مقررات بانک گرفته باشد مانعی ندارد.
 سؤال 467 - با توجه به اینکه ظاهراً در قوانین فعلی در مورد عدم انجام تعهد در موعد مقرر برای جبران خسارت نسبت به اصل بدهی، بمیزان 12 درصد بعنوان خسارت تأخیر پیش بینی شده است و ظاهراً بانکها آن را عمل می‏کنند. آیا این خسارت شرعاً رباست؟
 پاسخ: در صورتی که طبق مقررات مربوطه بانکها عمل شود باید خسارت پرداخت شود.
 سؤال 468 - بانک برای تهیه ماشین آلات و مواد اولیه وامی بصورت زیر در اختیار صاحب کارگاه قرار می‏دهد. جنس مورد نیاز را باید صاحب کارگاه انتخاب نماید و فروشنده را به بانک معرفی کند، بانک با خرید نقدی جنس مذکور از فروشنده، آن را بصورت اقساط به صاحب کارگاه به زیاده می‏فروشد. سؤال اینست که اگر شخص نیاز به جنس مذکور ندارد و فقط برای گرفتن پول از بانک فاکتور صوری از فروشنده به بانک ارائه می‏دهد و پولی را که بانک به فروشنده بابت فاکتور می‏پردازد از او می‏گیرد.
1 - در صورتیکه مسئولین بانک علم به صوری بودن فاکتور داشته باشند پرداخت وجه چه صورتی دارد؟
2 - در صورتیکه مسئولین بانک علم به صوری بودن فاکتور نداشته باشد چه صورتی دارد؟
3 - دادن فاکتور صوری توسط فروشنده و دریافت وجهی در مقابل آن، جهت دریافت وام چگونه است؟
4 - دریافت اینگونه وام صوری و پرداخت زیاده در مقابل آن، ربا محسوب می‏شود یا خیر؟
پاسخ: پرداخت وام توسط مسئولین بانکهادر صورت دوم صحیح است ولی صورت اوّل و سوّم اشکال دارد و صورت چهارم ربا می‏باشد.
سؤال 469 - خرید سهام بانکها و مؤسسات اعتباری پولی که در بعضی موارد مرتکب ربا می‏شوند چگونه است؟
پاسخ: در صورتی که خصوصیّات سهام و مؤسسات اعتباری معلوم و مشخص باشد خرید آن اشکال ندارد و ارتکاب ربا در بعضی موارد موجب بطلان معامله‏ای که ارکان معامله در آن محقَّق است و علم به تحقّق ربا در آن حاصل نشده است نمیشود.
سؤال 470 - با توجه به اینکه بانکهای جمهوری اسلامی قانوناً موظف هستند که تحت یکی از عناوین عقود اسلامی پول در اختیار متقاضیان قرار دهند، چنانچه قرار داد بجهتی باطل باشد تکلیف گیرنده و کارمند بانک را تعیین فرمائید که آیا کارمند و رؤسای بانک مجاز به پرداخت وام غیر مشروع هستند یا خیر؟ و گیرنده حقِّ تصرّف در پول دارد یا خیر؟
پاسخ: بنا بر آنچه که در پاسخ یکی از سؤالات آن مرکز محترم گفتیم بنظر ما پولهائی که در اختیار بانکها گذاشته می‏شود تا در مجاری اقتصادی مشروع بکار بیندازند بعنوان وکالت بانکها از طرف صاحبان پول است و پولها در مُلک صاحبان پول باقی است.
بنابراین کارمند و رؤسای بانکها مجاز به پرداخت وام غیر مشروع نیستند و گیرنده نیز در صورت علم به بطلان و غیر مشروع بودن، حق تصرّف در پول را ندارد. 
سؤال 471 - استخدام در بانکهائی که بعضاً کار ربوی دارند، برای کار ربوی و غیر ربوی چه صورت دارد؟
پاسخ: دخالت و کمک به معامله ربوی به هر شکلی که باشد حرام است. 
سود بانکها
 سؤال 472 - آیا سود گرفتن از بانکِ مسلمانان جایز است؟ از غیر مسلمانان چطور؟
 پاسخ: در صورتی که بانک را وکیل خود نماید تا متصدیان بانک پولهائی را که از اشخاص می‏گیرند در جریانهای اقتصادی بکار اندازند و سود حاصله را بین خود و صاحبان سرمایه پول تقسیم کنند، گرفتن سود مانعی ندارد و سود گرفتن از غیر مسلمانان اشکال ندارد.
 سؤال 473 - در وامهای جعاله که قانوناً بانک موظف است مورد قرار داد را انجام دهد، بانک فقط پول در اختیار جاعل قرار می‏دهد و از او می‏خواهد که بوکالت از طرف بانک کار خود را انجام دهد و بعداً علاوه بر پول دریافتی مبلغی بعنوان حق الجعاله به بانک بپردازد که در حقیقت جاعل شخصاً مورد جعاله را با پول بانک به انجام رسانده و حق الجعاله را بانک دریافت می‏دارد، بفرمائید اینگونه قرار داد صورت شرعی دارد یا خیر؟
 پاسخ: دادن پول به بانکها و گرفتن پول توسّط بانکها از صاحبان پول بعنوان جعاله نیست و موازین جعاله در این مورد متمّشی نیست و ما رابطه صاحبان پول با بانکها را بر اساس عنوان دیگری می‏دانیم که در توضیح المسائل در صفحه 606 ذکر کرده‏ایم.
 سؤال 474 - در وام مسکن، بانک نیمی از خانه مشتری را به مبلغی می‏خرد و بعد از پایان کار سهم خود را بصورت اقساط و به مبلغی زیادتر به او می‏فروشد و بعضاً انتقال بصورت رسمی در محضر هم انجام می‏گیرد. لکن در مواردی دیده شده که مشتری متوجّه این خرید و فروش نشده یا قصد جدّی در معامله نداشته، بفرمائید در این صورت پرداخت زیاده به بانک جایز است یا خیر؟ و تصرف مشتری در پول دریافتی چه صورت دارد؟
 پاسخ: در معامله توجه و قصد جدّی لازم است و الاّ معامله باطل است و در گرفتن وام از بانک اگر به آنچه که در پشت ورقه بانکی نوشته شده است عمل شود و معامله بر آن اساس انجام بگیرد در این صورت دادن سود به بانک اشکال ندارد.
 سؤال 475 - گذاشتن پول در بانکهای خارجی و دریافت سود از آنها چه صورتی دارد؟
 با فرض جواز دریافت سود از بانکهای خارجی، از آنجا که پس انداز در بانکهای خارجی موجب تقویت کفار و سلطه اقتصادی آنان و تضعیف اقتصاد کشورهای اسلامی می‏گردد حکم مسئله چگونه است؟
 پاسخ: در صورتی که موجب سلطه اقتصادی بر کشورهای اسلامی و یا تضعیف اقتصادی کشورهای اسلامی شود حرام است. 
جوائز بانکها
سؤال 476 - گرفتن جوائز بانکها در دو صورت (افتتاح حساب مشروط به شرکت در قرعه کشی، و بدون شرط) چه حکمی دارد؟
 پاسخ: بانکها برای اینکه افتتاح کنندگان حساب با آنها افزایش پیدا کند می‏خواهند برای جلب و تشویق آنها مبلغی را بعنوان هبه به آنها بدهند ولی چون نمی‏خواهند یا نمی‏توانند به همه آنها هبه کنند لذا با اقدام به قرعه کشیدن به کسانی که قرعه به نام آنها اصابت می‏کند جائزه می‏دهند (جائزه یک نوع هبه است) بر این اساس، جوائز بانکها در هر دو صورت مذکور در فوق اشکال ندارد.
 سؤال 477 - افتتاح حساب قرض الحسنه در بانکها مشروط به شرکت در قرعه کشی، و بدون شرط چه حکمی دارد؟
 پاسخ: اگر شرط مربوط به افتتاح حساب است و به قرض مربوط نیست اشکال ندارد.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -