شرایط امام جماعت

1- کفایت عدالت ظاهری برای نماز جماعت

سؤال:بنده دانشجوی کارشناسی ارشد هستم و در دانشگاه مواقعی که امام جماعت نداریم دوستان با اصرار از من می خواهند که امام جماعت باشم ولی من خودم را بخاطر گناهانی که میکنم (حتی کبیره)عادل نمی دانم . تکلیف من چیست.

پاسخ:اگر دیگران شما را عادل می دانند امامت جماعت شما مانعی ندارد.

2- وظیفه کسی که شک در قرائت امام دارد

سؤال:اگر کسی شک در قرائت حمد وسوره امام دارد آیا می تواند حمل بر صحت کند یا باید تحقیق کند ؟

پاسخ:هرگاه امام عادل است حمل بر صحت کنید مگر این که قرائن خلافی بر شما ظاهر شود.

3- نماز قضای امام جماعت

سؤال:1- در بحث جماعت آیا باید نماز قضای امام، قضای حتمی باشد یا خیر؟

سؤال:2- در صورت مثبت بودن جواب مسأله فوق آیا انسان باید از امام جماعت سؤال کند که نماز قضای او قضای حتمی است یا خیر؟

پاسخ:1- آری باید قضای قطعی باشد.

پاسخ:2- لازم نیست.

4- اقتدا به امام جماعتی که مقلد مرجع دیگری است

سؤال:لطفاً براى این جانب که امام جماعت مسجدى هستم اجازه اى صادر فرمایید.

پاسخ:اگر منظور اقامه جماعت در مسجد است اجازه لازم ندارد و اگر چیز دیگرى است مرقوم بدارید تا جواب داده شود.

5- امام جماعت راتب

سؤال:آیا امام راتب صاحب اختیار مسجد یا محراب است؟ به گونه اى که نماز خواندن غیر او در آن جا اشکال داشته باشد یا این که اولویت امام راتب به نحو افضلیّت است؟ لطفاً توضیح دهید.

پاسخ:رعایت حقّ امام راتب، واجب نیست بلکه مستحب است; ولى براى این که مفاسدى به وجود نیاید سزاوار است این گونه مسائل رعایت گردد.

6- امام جماعتی که دست او قطع شده

سؤال:آیا کسى که یک دست او قطع شده است مى تواندامام جماعت بشود؟

پاسخ:مانعى ندارد.

7- اقتدا به امام جماعت ناشناس

سؤال:یک نفر از اهل علم وارد شهر یا روستایى مى شود که اهالى او را نمى شناسند، آیا مى توانند به او اقتدا کنند؟

پاسخ:چنانچه اطمینان به عدالت او داشته باشند کافى است.

8- امام جماعت وسواسی

سؤال:آیا اقتدا به امام جماعت وسواسى که مثلا کلمه اى را چند بار تکرار مى کند جایز است؟

پاسخ:خالى از اشکال نیست ولى توجّه داشته باشید رعایت احتیاط به تکرار یکى دو بار دلیل بر وسواسى بودن نیست.

9- تکرار نماز جماعت در مسجد دیگر

سؤال:امام جماعت مقلّد مرجعى است که اعاده جماعت را در مسجد دیگر با جماعت دیگر جایز مى داند ولى مأمومین مسجد دوّم مقلّد مرجعى دیگرند که جایز نمى داند، آیا مأمومین مسجد دوّم مى توانند به آن امام اقتدا کنند؟

پاسخ:نمى توانند ولى اگر آنها خبر ندارند بر امام لازم نیست مطلب را براى آنها شرح دهد.

10- معیوب بودن پای امام جماعت

سؤال:یک پاى امام جماعتى در اثر حادثه اى شکسته، حال در اثر شکستگى، پاى او درست جمع نمى شود که براى تشهّد و سجود و سلام زانو بزند و باید آن پاى شکسته را در سجود و تشهد کمى دراز کند، ولى شرایط دیگر موجود است، آیا جایز است که با این حال امامت نماید؟

پاسخ:جایز است.

11- امامت جماعت زن برای خانمها

سؤال:امامت جماعت زن براى زنان چه حکمى دارد؟

پاسخ:جایز است.

12- امامت غیر روحانی با وجود روحانی

سؤال:امام راتب مسجدى غیر روحانى است. اگر فردى روحانى به طور اتّفاقى به آن مسجد برود و بخواهد امام جماعت بشود آیا باید از امام راتب غیر روحانى اجازه بگیرد؟ و آیا با وجود روحانى، غیر روحانى مى تواند امام جماعت بشود؟

پاسخ:اجازه گرفتن واجب نیست ولى به اخلاق مؤمن نزدیکتر است امّا در جایى که آقایان روحانى هستند امامت غیر روحانى خالى از اشکال نیست.

13- امام جماعتی که بر روی میز سجده می کند

سؤال:کسى که نماز ایستاده مى خواند و رکوع را به طور معمولى انجام مى دهد اما براى سجده روى صندلى مى نشیند و روى میز مهر مى گذارد و سجده مى کند، آیا چنین کسى مى تواند امام جماعت بشود؟

پاسخ:احتیاط واجب در ترک آن است.

14- امامت غیر روحانی

سؤال:مردم روستا به این جانب پیشنهاد امامت جماعت را مى نمایند که در صورت نبودن روحانى نماز جماعت برقرار باشد و روحانیون محترم هم که براى تبلیغ به این روستا تشریف مى آورند نیز پیشنهاد نموده اند ولى بنده به واسطه ضعیف بودن دید چشمم احتیاط مى کنم، چنانچه اجازه فرمایید این مسؤولیّت را به عهده مى گیرم.

پاسخ:در صورتى که مردم به عدالت شما عقیده دارند و قرائت شما صحیح است و روحانى براى اقامه جماعت حضور ندارد مى توانید امام جماعت شوید.

15- اقتدا به امام جماعت اهل سنت در حج

سؤال:در موسم حج مردم به امام جماعت اهل سنّت اقتدا مى کنند، آیا در وسعت وقت اعاده لازم است؟

پاسخ:نماز آنها صحیح است و اعاده لازم نیست.

16- اقتدا به امام جماعتی که کمرش خمیده است

سؤال:امام جماعت ما کمرش خمیده است، امّا این خمیدگى به حدّ رکوع نمى رسد، و براى رکوع مقدار بیشترى خم مى شود که صدق رکوع مى کند، آیا اقتدا به چنین امامى صحیح است؟

پاسخ:اشکال ندارد.

17- عدالت امامی که چند مرتبه غیبت کرده است

سؤال:عدالت یکى از شرایط امام جماعت است که در تعریف عدالت مى فرمایند: «گناه کبیره نکند، و اصرار بر صغیره نداشته باشد» اگر کسى مدّتى امام جماعتى را مى شناسد و مى داند که او شخصى بزرگوار است و از لحاظ عقیده و سائر مسائل، انحرافى در او وجود ندارد; ولى یکى دو مورد از او غیبتى سر زده است. این کار باعث سقوط عدالت او مى شود؟

پاسخ:باید این موارد استثنایى را توجیه کرد; شاید او معتقد بوده که در موارد فوق، فردِ غیبت شده جایز الغیبة بوده; هر چند در اعتقاد خود خطا کرده باشد.

18- اقتدا به غیر روحانی با وجود روحانی

سؤال:در صورتى که با حضور روحانى به امام جماعت غیر روحانى اقتدا شود، حکم نماز مأمومین از لحاظ صحّت و بطلان چیست؟

پاسخ:اشکال دارد.

19- اولویت روحانی برای اقامه جماعت

سؤال:در صورتى که طلبه اى بتواند به صورت غیر مرتّب و نامنظّم نماز جماعت را در مسجدى اقامه کند، و براى فردى غیر معمّم امکان اقامه جماعت به صورت منظّم وجود داشته باشد، وظیفه مأمومین اقتدا به کدام یک است؟

پاسخ:در این گونه موارد هرگاه روحانى حضور پیدا کند، او اقامه جماعت مى کند، و هرگاه او حضور پیدا نکند، فرد غیر روحانى اقامه جماعت مى کند.

20- اقتدا به روحانی مبلّغ در ایام تبلیغ

سؤال:در مساجدى که در طول سال به فرد غیر روحانى اقتدا مى شود، در زمانهاى خاصّ تبلیغ، مانند ایّام ماه مبارک رمضان که روحانیّون محترم براى تبلیغ اعزام مى گردند، اولویّت اقامه جماعت با کدام است؟

پاسخ:اولویت با روحانی جامع الشرایط است

21-  اقامه جماعت توسط طلبه در صورت نبودن امام راتب

سؤال:آیا یک طلبه مى تواند در مواقعى که امام جماعت نیامده، نماز جماعت را بر پا کند؟

پاسخ:مى تواند امامت کند تا نماز جماعت تعطیل نشود.

22- اقتدا به امام جماعتی که نماز استیجاری می خواند

سؤال:اگر امام نماز استیجارى بخواند، آیا مأمومین مى توانند به او اقتدا کنند؟

پاسخ:در صورتى که نماز استیجارى از کسى باشد که به طور قطع نماز از او فوت شده، امامت چنین کسى اشکالى ندارد.

23- اختلاف مرجع تقلید امام جماعت ومامومین

سؤال:اگر مرجع تقلید امام جماعت و نمازگزار مختلف باشد، و در بعضى از مسائل نماز، مراجع آنها با هم اختلاف نظر داشته باشند، وظیفه مأموم چیست؟

پاسخ:در صورتى که نداند نماز امام طبق فتواى مرجع او باطل است، مى تواند به او اقتدا کند.

24- اقتدا به امام جماعت نمازخانه های بین راه

سؤال:اگردرمحلی نمازجماعت برگزارباشدولی من نه امام جماعت را بشناسم و نه افرادی که پشت سرایشان نمازمیخوانند مثل مساجدبین راه ویا نمازخانه دانشگاه آیامیتوانم نمازرابهجماعت بخوانم یا باید فرادی بخوانم؟

پاسخ:چنانچه عده از افراد ظاهر الصلاح به وی اقتدا کرده باشند شما هم می توانید اقتدا کنید.

25- اقتدا به مأمومی که نمازش فرادی شده

سؤال:اگر کسی رکعت اول نماز خود را به کسی اقتدا کند و رکعت دوم به بعد را فرادی آیا میتوان به او اقتدا کرد؟

پاسخ:در صورتی که شخصی اول به رکعت آخر نماز جماعت برسد و رکعات بعد را فرادی بخواند دیگری می تواند پس از فرادی شدن نمازش به وی اقتدا کند.

26- اقتداء به امام جماعتی که در قرائت اشکال دارد

سؤال:اگر برای ماموم محرز باشد که امام جماعت در حمد و سوره اشکال دارد، آیا می تواند در رکعت سوم به بعد اقتدا کند؟

پاسخ:اگر کسی تا به حال چنین اقتدا کرده، حکم نمازهایش چیست؟

1ـ اگر به این مطلب یقین داشته باشد نمی تواند اقتدا کند.

2ـ نمازهای این مدت را تدریجا قضا کند.

27- اقتدا به امام جماعت بیمار

سؤال:اقتدا به امام جماعت بیمار در بیمارستانها چه حکمى دارد؟

پاسخ:در صورتى که بتواند وظیفه امام جماعت را انجام دهد مانعى ندارد.

28- امامت جماعت کسی که مبتلا به جذام یا برص است

سؤال:امامت کسى که مبتلا به بیمارى جذام (خوره) یا برص (پیسى) مى باشد، چه حکمى دارد؟

پاسخ:بنابر احتیاط واجب نمى تواند امام جماعت شود; حتّى براى مثل خودش.

29- اقتدا به امام جماعتی که نشسته نماز می خواند

سؤال:آیا مى توان به امام جماعتى که بر اثر بیمارى نشسته نماز مى خواند، اقتدا کرد؟

پاسخ:کسى که ایستاده نماز مى خواند نمى تواند به کسى که نشسته یا خوابیده نماز مى خواند، اقتدا کند.

30- امامت جماعت کسی که هنگام سجده قدری مهر را بلند می کند

سؤال:شخصى امام جماعت مسجدى است که تمام شرایط امامت جماعت را دارا بوده، و حتّى به درجه اجتهاد هم رسیده، ولى اخیراً مبتلا به بیمارى آرتروز (درد زانو) شده است. اطبّاى معالج وى مى گویند: «به هنگام نماز بایستى مهر را مقدارى بلند کرده، سپس روى آن سجده نماید» خلاصه به طور طبیعى نمى تواند سجده کند، ولى بقیّه نماز را به صورت طبیعى بجا مى آورد. آیا این مورد از مصادیق اقتداى شخص ایستاده به نشسته است که جایز نمى باشد؟

پاسخ:از نظر ما دلیلى بر عدم جواز نیست، و ادلّه جماعت (ولو به اطلاق مقامى) شامل چنین اشخاصى مى شود; بنابراین، اقتدا به چنین کسى جایز است.

31- امام جماعت بودن زن

سؤال:چرا یک زن نمی تواند پیشنماز زنان باشد؟

پاسخ:پیشنماز بودن زن برای زنان اشکالی ندارد.

32- شیخی یا اخباری بودن امام جماعت

سؤال:آیا اقتدا کردن به پیشنماز شیخی مسلک یا اخباری مسلک، در نماز جماعت جائز هست؟

پاسخ:اقتدا به پیشنماز شیخی مسلک جایز نیست و اخباری مسلک اگر نمازش را همانند فتوای مجتهدین ما به جا می آورد مانعی ندارد.

33- اقتدا به امام جماعت تکفیری مسجد الحرام

سؤال:با توجه به این که امام جماعت مسجد الحرام اخیرا شیعیان را کافر دانسته است، آیا به هنگام سفر به مکه و زیارت کعبه می‌توان پشت سر وی نماز خواند؟

پاسخ:نماز خواندن پشت سر آن امام جماعت شرعا جایز نیست.

34- گناه صغیره برای امام جماعت

سؤال:آیا می توان پشت سر امام جماعتی که گناه صغیره می کند نماز خواند؟

پاسخ:گناه صغیره اگر تکرار نشود مضر به عدالت نیست.

35- اقتدا به طلبه ای که فعل حرامی از او سر زده

سؤال:اگر از طلبه ای فعل حرامی را دیدیم (مثل غیبت یا تهمت) آیا بعد از مدتی طولانی (مثلا چند سال) می توانیم پشت سر وی دوباره نماز بخوانیم یا باید حتما مطمئن شویم که توبه کرده است؟

پاسخ:در صورتیکه عدالت او را احراز کنید می توانید به او اقتدا کنید.

36- اصل صحت قرائت امام جماعت

سؤال:فارغ از اینکه اقتدا کنندگان به امام جماعت کم یا زیاد باشند، آیا می توان اصل را بر صحت قرائت امام جماعت گذاشت و تا زمانی که خلاف آن ثابت نشده به او اقتدا نمود؟ و اصولاً آیا در این خصوص اصلی وجود دارد یا خیر؟

پاسخ:اصل را باید در اینگونه موارد بر صحت گذاشت.

37- امام جماعتی که با تیمم نماز می خواند

سؤال:آیا با تیمم می توان امام جماعت شد؟

پاسخ:اشکالی ندارد.

38- عدالت در حاکم شرع و مرجع و امام جمعه و جماعت

سؤال:آیا در مورد امام جماعت، امام جمعه، حاکم شرع و مرجع تقلید اصل بر عدالت است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود یا باید عدالت ایشان برای انسان ثابت شود؟

پاسخ:عدالت امام جمعه و جماعت و حاکم شرع و مرجع تقلید شرط است منتها اثبات عدالت از طرق مختلف امکان پذیر است. مثلا امام جماعتی در مسجد معروف شهر ایستاده و افراد ظاهرالصلاحی به او اقتدا کرده اند، این مقدار کافی است و در مورد امام جمعه ها می دانیم تا تحقیق کامل درباره آنها نشود به این مقام منصوب نمی شوند.

39- اقتدا در نماز به فردی که ریش خود را تراشیده

سؤال:در شرکت ما روزهایی که روحانی برای نماز جماعت نمی آید بعضی از اوقات یکی از همکاران که ریش خود را کاملاً تراشیده به عنوان امام جماعت حاضر می شود. آیا می توان به او اقتدا کرد؟

پاسخ:اشکال دارد.

40- استفاده از اذکار غیر معروف در نماز

سؤال:امام جماعت محل کار ما در رکوع و سجود خود به جای ذکرهای مذکور در رسالات مجتهدین، اذکاری مثل شکراً لله یا هادی و ... را می گوید. آیا بیان این اذکار در نماز صحیح می باشد و ما می توانیم به ایشان اقتدا کنیم؟

پاسخ:گفتن اذکار مذکور به قصد ذکر مطلق اشکالی ندارد ولی باید ذکر خاص رکوع و سجده گفته شود و به ایشان تذکر دهید که برای مراعات مأمومین حتماً اذکار مخصوص را بگوید.

41- اقتدا به کسی که ریش خود را می تراشد

سؤال:اگر کسی ریش خود را بتراشد آیا می توان در نماز به او اقتدا کرد؟

پاسخ:احتیاط آن است که به چنین امام جماعتی اقتدا نکنید.

42- اقتدا به امام جماعتی که پول دریافت میکند

سؤال:اگر امام جماعت برای خواندن نماز پول دریافت کند آیا از نظر شرعی نماز خواندن پشت آن امام جماعت اشکالی دارد

پاسخ:پول را به خاطر نماز به امام جماعت نمی دهند بلکه برای اموری مثل هزینه رفت و آمد پرداخت می کنند و نماز خواندن پشت سر ایشان اشکالی ندارد.

43- باطل شدن وضوی امام در بین نماز

سؤال:اگر امام جماعت مابین نماز وضویش باطل شود حکمش چیست؟

پاسخ:یکى از مأمومین، که ظاهرالصّلاح است، را جلو مى اندازد تا نماز را با او تمام کنند.

44- شک در قرائت امام

سؤال:اگر کسی شک در قرائت حمد و سوره امام دارد آیا می تواند حمل بر صحت کند یا باید تحقیق کند؟

پاسخ:هرگاه امام عادل است حمل بر صحت کنید مگر اینکه قرائن خلافی بر شما ظاهر شود.

45- باطل شدن وضوی امام جماعت در اثناء نماز

سؤال:اگر در حین نماز از امام جماعت باید خارج شود چه باید بکند؟ نماز را رها کند یا بعد از نماز به مأمومین بگوید که نمازشان را دوباره بخوانند یا اگر از آبرویش می ترسد چه باید بکند؟

پاسخ:باید شخص دیگری که شرایط امامت جماعت دارد را به جلو بیاندازد تا مأمومین نمازشان را با او ادامه دهند و اگر چنین کسی در صف جماعت نباشد می تواند به مردم اعلام کند که من وضو ندارم (بی آنکه شرح دهد) و به آنها بگوید نمازشان را ادامه دهند.