بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــســـــَّلاَمُ عَـــــلـــــَى
مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
نکاتی پیرامون عید سعید فطر و احکام آن
نکاتی پیرامون عید فطر و وداع با ماه رمضان
{۱} چون ماه مبارک رمضان، شهرالله بود و در تمام این ماه شریف شیطان در غل و زنجیر بود و تا پایان ماه نورانی رمضان المبارک بندگان در حال ذخیره نیکی و اعمال خیر بودند پس بدون شک در پایان این ماه شیاطین با برنامه ریزی دقیق، درب شهر خدا منتظر راهزنی از مومنین هستند! مواظب اندوخته هایتان باشید.
{۲} ورود به ماه رمضان توفیقی اجباری از جانب خداوند متعال است؛ اما خروج از شهر رمضان اختیاری است. خیلی ها در این ماه خدایی می شوند و تا سال دیگر خدایی می مانند. برخی نیز سال های سال خدایی می مانند!
وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کرَامَةِ اللَّهِ
ماهی که در آن به ضیافت خدا خوانده و از اهل کرامت خدا قرار داده شدهاید.
عیون اخبار الرضا- جلد ۱، حدیث ۵۳.
{۳} یادمان باشد که ما در ماه نورانی رمضان المبارک ، مهمان بخشش و عفو حضرت حق بودیم. طبق روایات شب عید فطر خدا به تعداد تمام بخشیده شدگان در شب های ماه مبارک رمضان گنهکار می بخشد پس مبادا از قافله عقب بمانیم!
موقع افطار، هزار هزار [=یک میلیون] نفر از گناه کاران را خدا میبخشد. در شب جمعه و روز جمعه و شبهای قدر خداوند در هر ساعتی هزار هزار نفر را میبخشد و در شب عید فطر به اندازه آنچه در کل ماه بخشیده است، در آن شب باز میبخشد.
بحارالأنوار، جلد ۹۳، صفحه ۳۳۸.
{۴} راستی نام دیگر شب عید فطر «لَیْلَةُ الْجَوائِز» (شب جایزهها) است.
قال الصادق (علیه السّلام): أَمَا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ مَا هِیَ بِجَائِزَةِ الدَّنَانِیرِ وَ لَا الدَّرَاهِمِ.
سوگند به کسی که جانم به دست اوست این جایزه از جنس درهم و دینار (مادی) نیست.
اصول کافی ج ۴ ص ۶۸.
خداوند مُزد عملکنندگان را بیحساب میدهد. پس احیای این شب را ازدست ندهید.
کانَ أمیرُ المُۆمِنینَ علیهالسلام لا یَنامُ ثَلاثَ لَیالٍ: لَیلَةَ ثَلاثٍ وعِشرینَ مِن شَهرِ رَمَضانَ، ولَیلَةَ الفِطرِ ولَیلَةَ النِّصفِ مِن شَعبانَ.
آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) سه شب را نمیخوابید: شب بیست و سوم ماه رمضان، شب عید فطر و شب نیمه شعبان.
مصباح المتهجّد، صفحه ۸۵۳.
صبح عید فطر نیز خداوند، فرشتگان خود را به همه شهرها میفرستد. آنان به زمین فرود میآیند و سرِ راهها و گذرگاهها میایستند و میگویند: «ای امّت محمّد (صلی الله علیه و آله)! به سوی پروردگار کریم خویش بیرون آیید که پاداش فراوان میدهد و گناه بزرگ را میآمرزد.»
{۵} اگر توفیق قرائت دعای استقبال از ماه مبارک رمضان را نداشتید، دعای وداع با ماه مبارک رمضان که در صحیفه سجادیه از امام سجاد روایت شده را حتما خوانده شود.
{۶} رمضان رفیقی دوست داشتنی با خاطراتی از جنس خداست، رفیق تان را چند قدمی بدرقه کنید. مثلا بعد از عید فطر روزهای دوشنبه و پنجشنبه روزه دار باشید. یا از دعاهای مشترکه اش فاصله نگیرید.
البته روزه گرفتن در روز عید فطر طبق نظر تمام مراجع عظام؛ حرام و باطل است ولو دوشنبه باشد. امام روزه پس از عید اشکال ندارد.
{۷} ماه رمضان بهار قرآن است و حتما هر کسی تجربه شیرین ختم قرآن در ماه رمضان را چشیده است اما اگر میخواهید سالی سراسر بهاری داشته باشید ارتباطتان با قرآن را قطع نکنید مثلا قرار روزانه هم صحبتی با خدا بگذارید و روزی یک صفحه از کلام خدا را تلاوت نمایید.
با تو گرخواهی خدا گوید سخن قرآن بخوان
{۸} تجربه خواندن نماز اول وقت را غنیمت شمرده و تمام تلاش تان را برای حفظ این دستاورد بکار ببرید. یادتان باشد ائمه معصومین ملاک تشخیص شیعیان را تقید به نماز اول وقت می دانستند.
قال الصادق (علیه السّلام) اِمْتَحِنُوا شِیعَتَنَا عِنْدَ ثَلاَثٍ عِنْدَ مَوَاقِیتِ اَلصَّلاَةِ کَیْفَ مُحَافَظَتُهُمْ عَلَیْهَا وَ عِنْدَ أَسْرَارِهِمْ کَیْفَ حِفْظُهُمْ لَهَا عِنْدَ عَدُوِّنَا وَ إِلَی أَمْوَالِهِمْ کَیْفَ مُوَاسَاتُهُمْ لِإِخْوَانِهِمْ فِیهَا.
امام صادق(ع)فرمود: شیعیان ما را در سه چیز آزمایش کنید: در اوقات نماز که تا چه اندازه مراقبت آن ها را دارند و در اسرار مذهبی که چگونه آنها را از دشمنان ما حفظ میکنند و در ثروتشان که با برادران دینی خود تا چه مقدار کمک و همراهی میکنند.
الخصال، ج ۲- ص ۱۰۳.
{۹} حالا که توفیق سحرخیزی و خلوت با خدا نصیبتان شده است خوب است بدانید که خدای بی همتا که همنشین بندگان است، هر سحر چشم انتظار نجوای دوباره با شماست.
{۱۰} راستی اگر رفاقت تان با ماه رمضان عمیق شده است؛ قول و قراری با رفیق خود داشته باشید. مثلا به او قول ختم قرآن تا سال آینده را بدهید و از او وعده بگیرید...
{۱۱} بزرگان همیشه توصیه می کنند اعمال نیکی که انجام می دهید را به امین الله که آقا امام زمان (علیه السلام) است هدیه داده و به رسم امانت نزد او بسپارید. قطعا وجود مقدس آقا امام زمان (علیه السلام) تنها کسی در عالم است که از این امانت بدرستی حفاظت خواهد کرد تا روز قیامت به خدا تحویل شود.
{۱۲} ماه خدا بهانه ای برای همدردی با فقرا و مساکین بود. دستگیری از فقرا و نیازمندان را بعد از ماه رمضان هم ادامه دهید، دعای نیازمندِ آبرومند سر هر سفره ای مستجاب است!
{۱۳} استقامت در مقابل درخواست های نفسانی و مقاومت در مقابل سختی ها یکی از دستاوردهای روزه داری در ماه رمضان است، این روحیه را در تمام ابعاد زندگی تان توسعه دهید.
{۱۴} ماه رمضان بهانه ای شده بود برای رفت و آمد و حضور موقع و بی موقع در خانه خدا. خانه ای که درب اش همواره به روی بندگان باز است. قدر این اتصال و حضور را بدانید و سعی کنید یک وعده از نمازهایتان را در مسجد بخوانید.
{۱۵} عده زیادی با مطالعه کتاب، اوقات روزه داری را سپری می کردند اگر از این طیف روزه داران بوده اید به شما تبریک می گویم. فصل جدید زندگی تان را با مطالعه کتاب های مفید و خواندنی شروع کنید.
{۱۶} حضور در سفره های افطار اقوام و بستگان نیز از مصادیق دقیق صله رحم بوده که می توان با برنامه ریزی در طول سال نیز ارتباطمان با فامیل را نزدیک تر کرده و به این توصیه دینی جامه عمل پوشانیم.
{۱۷} حتما اطلاع دارید کتاب مَفاتیحُ الجِنان؛ تنها حاوی اعمال و ادعیه ماه مبارک رمضان نیست! به این کتاب پر رمز و راز در همه اوقات و مناسبتها مراجعه کنید. در مفاتیح الجنان برای مشکلات مختلف زندگی؛ براحتی کلیدهای موثری پیدا خواهید کرد.
مَفاتیحُ الجِنان (به معنای کلیدهای بهشتها) نام رایجترین کتاب دعا در بین شیعیان، تألیف مرحوم شیخ عباس قمی است.
این کتاب مجموعهای از دعاها، مناجاتها، زیارات، اعمال مخصوص ایام سال و ماه و آداب و رسوم دینی است که از پیامبر اسلام و ائمه شیعیان و علما نقل شده است.
مَفاتیحُ الجِنان؛ بخش زیادی از این کتاب را از کتابهای پیشین مانند اقبال سید بن طاووس و مصباح کفعمی و زاد المعاد علامه مجلسی گرفته است. متن دعاها و زیارتها به عربی نوشته شده و مؤلف در آغاز بعضی دعاها توضیحات فارسی آورده است.
مَفاتیحُ الجِنان در سال ۱۳۴۴ق در مشهد منتشر و در مدت کوتاهی همهگیر شد.
این کتاب در خانهها و اماکن متبرکه شیعیان ایران یافت میشود و غالبا تنها منبع مورد مراجعه بسیاری از شیعیان جهان برای اعمال مستحبی و در مناسبتهای مذهبی است.
{۱۸} همنشینی با نیکان در قالب هیئات و مجالس مذهبی در تکایا و مساجد بمناسبت شب قدر و ایام شهادت آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام)؛ فرصتی می شود تا در مناسبتهای دیگر سال نیز از نعمت مجالس مذهبی بهره ببرید.
اصلاً آقا امام سجاد (علیه السّلام) در دعای ابوحمزه ثمالی یکی از دلایل جدایی از خدا را عدم همنشینی با خوبان ذکر می کند!
لَعَلَّکَ فَقَدْتَنِی مِنْ مَجَالِسِ الْعُلَمَاءِ فَخَذَلْتَنِیأَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی فِی الْغَافِلِینَ فَمِنْ رَحْمَتِکَ آیَسْتَنِی أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنِی آلِفَ مَجَالِسِ الْبَطَّالِینَ فَبَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ خَلَّیْتَنِی...
{۱۹} حساسیت به طیب و طاهر بودن سحری و افطار که امری پسندیده و مورد تاکید خداوند در قرآن است را بعد از ماه مبارک رمضان نیز نسبت به خورد وخوراک خویش داشته باشید و بدانیم که آقا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در این زمینه فرمود: وقتی بنده ای مشغول تناول غذایی می شود که از راه حلال به دست آورده است فرشته ای هم مشغول طلب بخشش برای او می شود تا زمانی که او دست از خوردن بکشد.
فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلی طَعامِهِ.
سوره عبس آیه ۲۴.
مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ قَامَ عَلَی رَأْسِهِ مَلَکٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ حَتَّی یَفْرُغَ مِنْ أَکْلِهِ..
میزان الحکمه، جلد ۷، صفحه ... .
{۲۰} ماه رمضان سراسر بهانه بود برای ارتباط با خدا؛ «یا رفیق من لا رفیق له»
[یکی از نام های خداوند متعال که برگرفته از دعای جوشن کبیر است.]؛
پس روزانه یا هفتگی و حتی ماهانه بهانه هایی برای ارتباط با حضرت دوست فراهم کنید و لازم است بدانید گاهی بهشت را حتی به بهانه هم می دهند!
احکام زکات فطره:
إن شاء الله تا مغرب احکام زکات فطره در همینجا بار گذاری می شود.