بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــسَّـــــلاَمُ عَـــــلَـــــى
مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
احادیث روزه
{۱} وجوب روزه
يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما مقرّر شده است، همچنان كه بر پيشينيان شما مقرّر شده بود، شايد كه پرهيزگار شويد
سوره بقره آیه ۱۸۳.
قال الإمامُ زينُ العابدينَ (علیه السلام): مِن دُعائهِ في وَداعِ شَهرِ رَمَضانَ: ثُمّ آثَرتَنا بهِ على سائرِ الاُمَمِ، و اصطَفَيتَنا بفَضلِهِ دُونَ أهلِ المِلَلِ، فَصُمنا بِأمرِكَ نَهارَهُ، و قُمنا بِعَونِكَ لَيلَهُ.
در دعاى وداع با ماه رمضان گفت : سپس به وسيله اين ماه، ما را بر ساير امّتها برترى دادى و افتخار آن را نصيب ما، و نه پيروان ديگر آيينها، كردى، پس به فرمان تو روز آن را روزه گرفتيم و به يارى تو، شبش را به عبادت گذرانيديم
صحيفه سجّاديّه الدعاء ۴۵.
{۲} فضيلت روزه
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): قالَ اللّهُ تباركَ و تعالى: كُلُّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ هُو لَهُ، غَيرَ الصِّيامِ هُو لي و أنا أجزِي بهِ.
خداوند تبارك و تعالى فرموده: هر كارى كه فرزند آدم مى كند، از آنِ اوست، مگر روزه كه از من است و پاداش آن را من مى دهم
خصال، ۴۵/۴۲.
قال الصادق (علیه السّلام): إنَّ اللّهَ تبارَكَ و تعالى يقولُ : الصَّومُ لِي و أنا أجزِي علَيهِ.
خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد : روزه از من است و پاداش آن را من مى دهم
كافي : ۴/۶۳/۶.
{۳} حكمت واجب بودن روزه
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): علَيكُم بِالصَّومِ؛ فإنّهُ مَحسَمَةٌ للعُرُوقِ و مَذهَبَةٌ للأشَرِ.
بر شما باد روزه گرفتن كه آن رگها را مى بُرد [شهوت را كم مى كند ]و سرمستى را مى بَرد.
كنز العمّال : ۲۳۶۱۰.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): الصَّومُ يَدُقُّ المَصيرَ، و يُذِيلُ اللَّحمَ، و يُبَعِّدُ مِن حَرِّ السَّعيرِ.
روزه، روده را باريك مى كند، گوشت را مى ريزد و از گرماى سوزان دوزخ دور مى گرداند
كنز العمّال : ۲۳۶۲۰.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): فَرَضَ اللّهُ... الصِّيامَ ابتِلاءً لإخلاصِ الخَلقِ.
خداوند... روزه را براى آزمودن اخلاص بندگان، واجب كرد
نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): ... ما حَرَسَ اللّهُ عِبادَهُ المؤمنينَ بالصَّلَواتِ و الزَكَواتِ و مُجاهَدَةِ الصِّيامِ في الأيَّامِ المَفروضاتِ؛ تَسكينا لأطرافِهِم، و تَخشِيعا لأبصارِهِم و تَذلِيلاً لِنُفوسِهِم و تَخفِيضا (تَخضِيعا) لِقُلوبِهِم.
خداوند بندگان مؤمن خود را به وسيله نمازها و زكاتها و جدّيت در روزه دارى روزهاى واجب [رمضان]، براى آرام كردن اعضا و جوارح آنان و خشوع ديدگانشان و فروتنى جانهايشان و خضوع دلهايشان حفظ مى كند
نهج البلاغة : خطبه ۱۹۲ .
قالت فاطمةُ الزَّهراءُ (عليها السلام): فَرَضَ اللّهُ الصِّيامَ تَثبِيتا لِلإخلاصِ.
خداوند روزه را براى استوارى اخلاص، واجب فرمود
.بحار الأنوار : ۹۶/۳۶۸/۴۷
قال الحُسین (علیه السّلام): لمّا سُئلَ عن علَّةِ وجوب الصَّوم ـ: لِيَجِدَ الغَنيُّ مَسَّ الجُوعِ، فَيَعُودَ بِالفَضلِ على المَساكينِ
درباره علّت وجوب روزه فرمود : تا توانگر رنج گرسنگى را بچشد و در نتيجه، به مستمندان رسيدگى و بخشش كند
بحار الأنوار : ۹۶/۳۷۵/۶۲.
قال الباقر (علیه السّلام): الصِّيامُ و الحَجُّ تَسكِينُ القُلوبِ.
روزه و حج، آرام بخش دلهاست
بحار الأنوار : ۹۶/۳۷۵/۶۲.
قال الصادق (علیه السّلام): أمّا العِلَّةُ في الصِّيامِ لِيَستَوِيَ بهِ الغَنيُّ و الفَقيرُ؛ و ذلكَ لأنَّ الغَنيَّ لَم يَكُن لِيَجِدَ مَسَّ الجُوعِ، فَيَرحَمَ الفَقيرَ؛ لأنَّ الغَنيَّ كُلَّما أرادَ شَيئا قَدَرَ علَيهِ، فأرادَ اللّهُ عَزَّ و جلَّ أن يُسَوِّيَ بينَ خَلقِهِ و أن يُذِيقَ الغَنيَّ مَسَّ الجُوعِ و الألَمِ، لِيَرِقَّ على الضَّعيفِ و يَرحَمَ الجائعَ.
علّت روزه گرفتن آن است كه به سبب آن توانگر و تهيدست برابر شوند ؛ زيرا توانگر رنج گرسنگى را احساس نمى كند تا به تهيدست رحم كند؛ چرا كه توانگر هرگاه چيزى بخواهد مى تواند آن را فراهم آورد. از اين رو خداوند عزّ و جلّ خواست تا ميان آفريدگانش برابرى (همدردى) ايجاد كند و رنج گرسنگى و سختى را به توانگر بچشاند تا بر ناتوان، دل بسوزاند و به گرسنه، رحم كند
قال الرضا (علیه السّلام): في علّةِ وُجوبِ الصَّومِ ـ: لِكَي يَعرِفُوا ألَمَ الجُوعِ و العَطَشِ، و يَستَدِلُّوا على فَقرِ الآخِرَةِ، و لِيكونَ الصائمُ خاشِعا ذَليلاً مُستَكينا مَأجُورا مُحتَسِبا عارِفا صابِرا على ما أصابَهُ مِن الجُوعِ و العَطَشِ، فَيَستَوجِبَ الثَّوابَ مَع ما فيهِ مِنَ الإمساكِ عنِ الشَّهَواتِ، و لِيكونَ ذلكَ واعِظا لَهُم في العاجِلِ، و رائضا لَهُم على أداءِ ما كَلَّفَهُم و دَليلاً لَهُم في الأجرِ، و لِيَعرِفوا شِدَّةَ مَبلَغِ ذلكَ على أهلِ الفَقرِ و المَسكَنَةِ في الدنيا، فَيُؤَدُّوا إلَيهِم ما فَرَضَ اللّهُ لَهُم في أموالِهِم .
در بيان علّت وجوب روزه ـفرمود : تا مردم رنج گرسنگى و تشنگى را بچشند و به نيازمندى خود در آخرت پى برند. و اينكه روزه دار بر اثر گرسنگى و تشنگى كه به او مى رسد، خاشع و افتاده حال و فروتن و مأجور و طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر گردد و بدين سبب مستوجب ثواب شود. به علاوه آن كه، روزه موجب خوددارى از شهوات است، نيز، تا روزه در دنيا پند گوى آنان باشد و ايشان را در راه انجام تكاليفشان رام و ورزيده كند و در رسيدن به اجر، راهنماى آنان باشد، و به سختى تشنگى و گرسنگى كه نيازمندان و مستمندان در دنيا مى چشند پى ببرند و در نتيجه، حقوقى را كه خداوند در دارايى هايشان واجب فرموده است، به ايشان بپردازند
بحار الأنوار : ۹۶/۳۷۱/۵۳.
قال العسکری (علیه السّلام): لمّا سُئلَ عن عِلَّةِ وُجوبِ الصَّومِ ـ: لِيَجِدَ الغَنِيُّ مَسَّ الجُوعِ؛ فَيَمُنَّ على الفَقيرِ .
امام عسكرى علیه السلامـ در پاسخ به پرسش از علّت واجب شدن روزه ـفرمود : تا توانگر درد گرسنگى را بچشد و در نتيجه، به نيازمند كمك كند.
روزه سپر است.
علل الشرائع : ۲۷۰.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): الصَّومُ جُنَّةٌ مِن النارِ .
روزه، سپرى در برابر آتش است.
بحار الأنوار : ۹۶/۳۶۹/۵۰ .
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): الصَّومُ جُنَّةٌ ما لم يَخرِقْها.
روزه، سپر است، به شرط اين كه [شخص] آن را از هم ندَرَد.
كافي : ۴/۶۲/۱ .
{۴} روزه زكات بدن است
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): لِكُلِّ شَيءٍ زكاةٌ و زكاةُ الأبدانِ الصِّيامُ.
هر چيزى زكاتى دارد و زكات بدنها، روزه است.
بحار الأنوار : ۹۶/۲۹۶/۲۸ .
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): صُومُوا تَصِحُّوا.
روزه بگيريد تا سالم مانيد.
فضائل الأشهر الثلاثة : ۷۵/۵۷ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الصِّيامُ أحَدُ الصِّحَّتَينِ.
روزه، نيمى از تندرستى است.
دعوات راوندی: ۷۶/۱۷۹ .
قال الکاظم (علیه السّلام): لِكلِّ شَيءٍ زكاةٌ و زكاةُ الجَسَدِ صيامُ النَّوافِلِ. [۲۱]
هر چيزى زكاتى دارد و زكات بدن، روزه مستحبى است.
{۵} فضيلت روزه دار
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): الصائمُ في عِبادَةِ اللّهِ و إن كانَ نائما على فِراشِهِ، ما لَم يَغتَبْ مُسلِما. [۲۲]
روزه دار گر چه در بستر خويش خفته باشد، تا زمانى كه غيبت مسلمانى را نكند، در حال عبادت خداست.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): نَومُ الصائمِ عِبادَةٌ، و نَفَسُهُ تسبيحٌ. [۲۳]
خواب روزه دار، عبادت است و نفَس كشيدن او، تسبيح.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): إنَّ لِلجَنَّةِ بابا يُدعَى الريَّانَ، لا يَدخُلُ مِنهُ إلاّ الصائمُونَ. [۲۴] .
بهشت را درى است به نام ريّان (سيراب، شاداب) كه جز روزه داران از آن وارد نشوند.[۲۵]
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): ما مِن صائمٍ يَحضُرُ قَوما يَطعَمُونَ إلاّ سَبَّحَت أعضاؤهُ، و كانَت صَلاةُ الملائكةِ علَيهِ، و كانَت صَلاتُهُم استِغفارا. [۲۶]
هيچ روزه دارى نيست كه بر عده اى در حال غذا خوردن وارد شود، مگر اين كه اندامهايش تسبيح گويند و فرشتگان بر او درود فرستند و درود فرشتگان، آمرزش خواهى است.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): مَن مَنَعَهُ الصَّومُ مِن طَعامٍ يَشتَهِيهِ، كانَ حقّا على اللّهِ أن يُطعِمَهُ مِن طَعامِ الجَنَّةِ و يَسقِيَهُ مِن شَرابِها. [۲۷]
هر كه روزه، او را از خوردنِ غذايى كه هوس آن را كند باز دارد، بر خداست كه وى را از غذاى بهشت سير كند و از شراب بهشتى به او بنوشاند.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): إنّهُ كانَ إذا أفطَرَ يقولُ ـ: اللّهُمّ لكَ صُمنا و على رِزقِكَ أفطَرْنا، فَتَقَبَّلْهُ مِنّا، ذَهَبَ الظَّماءُ، و ابتَلَّتِ العُروقُ، و بَقِيَ الأجرُ.[۲۸]
در هنگام افطار روزه اش ـگفت : بار خدايا! براى تو روزه گرفتيم و با روزىِ تو افطار مى كنيم ؛ پس آن را از ما بپذير ؛ تشنگى رفت و رگها [مجدّدا] شاداب شد و پاداش بر جاى مانْد.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): نَومُ الصائمِ عِبادَةٌ، و صَمتُهُ تَسبيحٌ، و دُعاؤهُ مُستجابٌ، و عَمَلُهُ مُضاعَفٌ. إنّ للصائمِ عِندَ إفطارِهِ دَعوَةً لا تُرَدُّ. [۲۹]
خوابِ روزه دار، عبادت است و خاموشى او، تسبيح و دعايش، پذيرفته و عملش، دو چندان. براستى كه براى روزه دار به هنگام افطار دعايى است كه در درگاه خدا ردّ نمى شود.
قال الصادق (علیه السّلام): لِلصائمِ فَرحَتانِ : فَرحَةٌ عندَ إفطارِهِ، و فَرحَةٌ عندَ لِقاءِ رَبِّهِ. [۳۰]
روزه دار دو شادى دارد : يك شادى هنگام گشودن روزه اش و شادى ديگر هنگام ديدار با پروردگارش.
قال الصادق (علیه السّلام): مَن فَطَّرَ صائما فلَهُ مِثلُ أجرِهِ.
هركه روزه دارى را افطارى دهد، اجرش همانند اجر او باشد.
كافي : ۴/۶۸/۱، انظر تمام الباب .
قال الصادق (علیه السّلام): نَومُ الصائمِ عِبادَةٌ، و صَمتُهُ تَسبيحٌ، و عَمَلُهُ مُتَقَبَّلٌ، و دُعاؤهُ مُستَجابٌ.
خواب روزه دار، عبادت است و سكوتش، تسبيح و عملش، پذيرفته و دعايش، مستجاب.
من لا يحضره الفقيه : ۲/۷۶/۱۷۸۳ .
{۶} كسى كه روزه او برايش سودى ندارد
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): رُبَّ صائمٍ حَظُّهُ مِن صيامِهِ الجُوعُ و العَطَشُ، و رُبَّ قائمٍ حَظُّهُ مِن قيامِهِ السَّهَرُ.
بسا روزه دارى كه بهره او از روزه اش [تنها ]گرسنگى و تشنگى است و بسا شب زنده دارى كه بهره او از عبادتِ شبانه اش، فقط بى خوابى است.
أمالي شیخ طوسي : ۱۶۶/۲۷۷ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الصِّيامُ اجتِنابُ المَحارِمِ كما يَمتَنِعُ الرجُلُ مِنَ الطَّعامِ و الشَّرابِ.
روزه، دورى كردن از حرامهاست؛ همچنان كه مرد از خوردن و آشاميدن خوددارى مى كند.
بحار الأنوار : ۹۶/۲۹۴/۲۱ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): كَم مِن صائمٍ ليسَ لَهُ مِن صيامِهِ إلاّ الجُوعُ و الظَّمَأُ، و كَم مِن قائمٍ ليسَ لَهُ مِن قيامِهِ إلاّ السَّهَرُ و العَناءُ، حَبَّذا نَومُ الأكياسِ و إفطارُهُم.
بسا روزه دارى كه از روزه خود جز گرسنگى و تشنگى نصيبى نمى برد و بسا شب زنده دارى كه از عبادت شبانه خويش جز نخوابيدن و رنج بهره اى نمى گيرد ؛ خوشا خواب زيركان و روزه نگرفتن آنان.
نهج البلاغة : حكمت ۱۴۵ .
{۷} تشويق به روزه داوطلبانه (مستحبى)
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): مَن صامَ يَوما تَطَوُّعا فلو اُعطِيَ مِل ءَ الأرضِ ذَهَبا ما وَفّى أجرَهُ دُونَ يَومِ الحِسابِ.
هر كس يك روز داوطلبانه روزه بگيرد، اگر به اندازه زمين، طلا به او داده شود، اجر خود را كامل دريافت نكرده است و فقط در روز حساب (قيامت) اجر كاملش را دريافت مى كند.
معاني الأخبار: ۴۰۹/۹۱.
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): مَن صامَ يَوما تَطَوُّعا ابتِغاءَ ثَوابِ اللّهِ وَجَبَت لَهُ المَغفِرَةُ.
هر كه يك روز براى ثواب خدا داوطلبانه روزه بگيرد، آمرزش او واجب شود.
أمالي للصدوق : ۶۴۵/۸۷۴ .
قال الصادق (علیه السّلام): إيّاكُم و الكَسَلَ، إنَّ رَبَّكُم رَحيمٌ يَشكُرُ القَليلَ، إنَّ الرجُلَ... لَيَصُومُ اليَومَ تَطَوُّعا يُرِيدُ بهِ وَجهَ اللّهِ تعالى فَيُدخِلُهُ اللّهُ بهِ الجَنَّةَ.
از كاهلى و تنبلى دورى كنيد؛ زيرا پروردگار شما مهربان است و از كار اندك هم قدردانى مى كند. آدمى... يك روز براى رضاى خداوند متعال داوطلبانه روزه مى گيرد و خداوند به سبب آن، او را به بهشت مى برد.
ثواب الأعمال : ۶۲/۱ .
قال الصادق (علیه السّلام): إنَّ الرَّجُلَ لَيَصُومُ يَوما تَطَوُّعا يُرِيدُ بهِ ما عِندَ اللّهِ عَزَّ و جلَّ فَيُدخِلُهُ اللّهُ بهِ الجَنَّةَ.
آدمى، براى رسيدن به پاداش الهى، يك روز داوطلبانه روزه مى گيرد و خداوند بدان سبب او را به بهشت مى برد.
كافي : ۴/۶۳/۵ .
قال الکاظم (علیه السّلام): إنَّ اللّهَ تبارَكَ و تعالى أتَمَّ صلاةَ الفَريضَةِ بصلاةِ النافِلَةِ، و أتَمَّ صيامَ الفَريضَةِ بصيامِ النافِلَةِ.
خداوند تبارك و تعالى، نمازِ واجب را با نمازِ مستحبّى كامل گردانيد و روزه واجب را با روزه مستحبّى.
علل الشرائع : ۲۸۵/۱ .
{۸} روزه دل
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): صيامُ القَلبِ عنِ الفِكرِ في الآثامِ، أفضَلُ مِن صيامِ البَطنِ عنِ الطَّعامِ.
نگهدارى دل از انديشيدن به گناهان، برتر از نگهدارى شكم از غذاست.
غرر الحكم : ۵۸۷۳ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): صَومُ القَلبِ خَيرٌ مِن صِيامِ اللِّسانِ، و صيامُ اللِّسانِ خَيرٌ مِن صيامِ البَطنِ.
روزه دل، بهتر از روزه زبان است و روزه زبان، بهتر از روزه شكم.
غرر الحكم : ۵۸۹۰ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): صَومُ النَّفسِ عن لَذّاتِ الدنيا أنفَعُ الصِّيامِ.
روزه (و خوددارى) نفْس از لذّتهاى دنيا، سودمندترين روزه است.
غرر الحكم : ۵۸۷۴ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): صَومُ الجَسَدِ الإمساكُ عنِ الأغذِيَةِ بِإرادَةٍ و اختيارٍ خَوفا مِن العِقابِ و رَغبَةً في الثوابِ و الأجرِ، صومُ النَّفسِ إمساكُ الحَواسِّ الخَمسِ عن سائرِ المَآثِمِ، و خُلُوُّ القَلبِ عن جَميعِ أسبابِ الشَّرِّ.
روزه تن، عبارت است از خوددارىِ با اراده از خوردن غذاها به انگيزه ترس از كيفر و رغبت به ثواب، و روزه نفْس، عبارت است از نگهداشتن حواس پنجگانه از ديگر گناهان و خالى كردن دل از همه عوامل بدى.
غرر الحكم : (۵۸۸۸ ـ ۵۸۸۹) .
{۹} آداب روزه
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): لامرَأةٍ صائمةٍ تَسُبُّ جاريَةً لَها ـ: كيفَ تَكُونينَ صائمةً و قد سَبَبتِ جارِيَتَكِ ؟! إنَّ الصَّومَ ليسَ مِن الطَّعامِ و الشَّرابِ، و إنّما جَعَلَ اللّهُ ذلكَ حِجابا عن سِواهُما مِنَ الفَواحِشِ مِنَ الفِعلِ و القَولِ يُفطِرُ الصائمَ، ما أقَلَّ الصُّوّامَ و أكثَرَ الجُوّاعَ !
به زنى كه با زبان روزه كنيز خود را دشنام مى داد ـفرمود : چگونه روزه دارى هستى كه كنيزت را دشنام مى دهى؟ روزه، فقط خوددارى از خوردن و آشاميدن نيست، بلكه خداوند آن را، علاوه بر اين دو، مانع كارها و سخنان زشت كه روزه را بى اثر مى كند، قرار داده است ؛ وه كه چه اندكند روزه داران و چه بسيارند گرسنگى كشندگان!
بحار الأنوار : ۹۶/ ۲۹۳/۱۶ .
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): يقولُ اللّهُ عَزَّ و جلَّ مَن لَم تَصُمْ جَوارِحُهُ عن مَحارِمِي فلا حاجَةَ لي في أن يَدَعَ طَعامَهُ و شَرابَهُ مِن أجلِي.
خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: كسى كه جوارح و اندامهاى خود را از حرامهاى من نگاه ندارد، من نيازى به اين ندارم كه به خاطر من از خوردن و آشاميدن خوددارى ورزد.
الفردوس : ۵/۲۴۲/۸۰۷۵ .
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الصِّيامُ اجتِنابُ المَحارِمِ كما يَمتَنِعُ الرجُلُ مِن الطَّعامِ و الشَّرابِ.
روزه، دورى كردن از حرامهاست ؛ همچنان كه آدمى از خوردن و آشاميدن خوددارى مى كند.
بحار الأنوار : ۹۶/۲۹۴/۲۱ .
قالت فاطمةُ الزَّهراءُ (عليها السلام): ما يَصنَعُ الصائمُ بِصِيامِهِ إذا لَم يَصُنْ لِسانَهُ و سَمعَهُ و بَصَرَهُ و جوارِحَهُ ؟!
اگر روزه دار زبان و گوش و چشم و اعضا و جوارح خود را نگه ندارد، روزه به چه كار او مى آيد؟!
دعائم الإسلام : ۱/۲۶۸ .
قال الإمامُ زينُ العابدينَ (علیه السلام): كانَ مِن دُعائهِ إذا دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ ـ : و أعِنّا على صِيامِهِ بِكَفِّ الجَوارِحِ عن مَعاصِيكَ، و استِعمالِها فيه بما يُرضِيكَ؛ حتّى لا نُصغِيَ بأسماعِنا إلى لَغوٍ و لا نُسرِعَ بأبصارِنا إلى لَهوٍ، و حَتّى لا نَبسُطَ أيدِيَنا إلى مَحظُورٍ، و لا نَخطُوَ بِأقدامِنا إلى مَحجورٍ، و حتى لا تَعِيَ بُطُونُنا إلاّ ما أحلَلتَ، و لا تَنطِقَ ألسِنَتُنا إلاّ بما مَثَّلتَ، و لا نَتَكَلَّفَ إلاّ ما يُدنِي مِن ثَوابِكَ، و لا نَتَعاطى إلاّ الذي يَقِي مِن عِقابِكَ.
در دعاى خود به هنگام حلول ماه رمضان ـگفت : به وسيله روزه اين ماه ياريمان ده تا اندامهاى خود را از معاصى تو نگه داريم و آنها را به كارهايى گيريم كه خشنودى تو را فراهم مى آورد، تا با گوشهايمان سخنان بيهوده نشنويم و با چشمانمان به ديدن چيزهاى لهو نشتابيم و تا دستانمان را به سوى حرام نگشاييم و با پاهايمان به سوى آنچه منع شده ره نسپاريم و تا شكمهايمان، جز آنچه را تو حلال كرده اى، در خود جاى ندهد و زبانهايمان، جز به آنچه تو خبر داده اى و بيان فرموده اى، گويا نشود و رنج نكشيم جز براى آنچه به پاداش تو نزديك مى كند و به جا نياوريم مگر چيزى را كه از كيفر تو نگه مى دارد.
صحيفه سجّاديّه: دعاء ۴۴ .
قال الباقر (علیه السّلام): قالَ رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله لِجابرِ بنِ عبدِ اللّهِ : يا جابرُ، هذا شَهرُ رَمَضانَ مَن صامَ نَهارَهُ و قامَ وِرْدا مِن لَيلِهِ و عَفَّ بَطنَهُ و فَرجَهُ و كَفَّ لِسـانَهُ خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ كَخُروجِهِ مِن الشَّهرِ، فقالَ جابرٌ : يا رسولَ اللّهِ، ما أحسَنَ هذا الحديثَ ! فقالَ رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله : يا جابرُ، و ما أشَدَّ هذهِ الشُّروطَ !
امام باقر علیه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به جابر بن عبد اللّه فرمود : اى جابر! در اين ماه رمضان، هر كس روز آن را روزه بدارد و جزئى از شبش را به عبادت پردازد و شكم و شرمگاه خويش را پاك نگه دارد و زبانش را حفظ كند، همان گونه كه از اين ماه خارج مى شود، از گناهان خويش خارج شود.
كافي : ۴/۸۷/۲ .
جابر عرض كرد : اى رسول خدا! چه زيباست اين حديث! رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى جابر! و چه سخت است [رعايت] اين شروط!
قال الصادق (علیه السّلام): إذا أصبَحتَ صائما فَلْيَصُمْ سَمعُكَ و بَصَرُكَ مِنَ الحَرامِ، و جارِحَتُكَ و جِميعُ أعضائكَ مِنَ القَبِيحِ، و دَعْ عَنكَ الهَذْيَ و أذَى الخادِمِ، و لْيَكُنْ علَيكَ وَقارُ الصِّيامِ، وَ الزَمْ ما استَطَعتَ مِن الصَّمتِ و السُّـكوتِ إلاّ عن ذِكرِ اللّهِ، و لا تَجعَلْ يَومَ صَومِكَ كَيَومِ فِطرِكَ، و إيّاكَ و المُباشَرَةَ، و القُبَلَ و القَهقَهَةَ بِالضِحكِ؛ فإنّ اللّهَ مَقَتَ ذلكَ.
هرگاه روزه گرفتى، گوش و چشمت را از حرام روزه بدار و همه اعضا و اندامهايت را از زشتى، و پُرگويى و اذيّت كردن خدمتكارت فروگذار. بايد وقار روزه در تو باشد و تا مى توانى خاموش باش، مگر از ذكر خدا. و روزى كه روزه دارى، با روزى كه روزه ندارى يكسان نباشد، از نزديكى كردن و بوسيدن همسر و با صداى بلند خنديدن دورى كن ؛ زيرا خداوند اين كارها را دشمن دارد.
بحار الأنوار : ۹۶/۲۹۲/۱۶ .
الکافی عن محمّد بن مسلم: قالَ أبو عبدِ اللّهِ (علیه السّلام): إذا صُمتَ فَلْيَصُمْ سَمعُكَ و بَصَرُكَ و شَعرُكَ و جِلدُكَ و عَدَّدَ أشياءَ غَيرَ هذا، و قالَ : لا يكونُ يومُ صَومِكَ كَيَومِ فِطرِكَ.
الكافى به نقل از محمّد بن مسلم: امام صادق علیه السلام فرمود :هرگاه روزه گرفتى بايد گوش و چشم و مو و پوست تو نيز روزه داشته باشند. سپس حضرت اعضاى ديگرى را نيز برشمرد و فرمود: روزى كه روزه دارى با روزى كه روزه ندارى يكسان نباشد.
كافي : ۴/۸۷/۱ .
{۱۰} فضيلت روزه گرفتن در هواى گرم
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): الصَّومُ في الحَرِّ جِهادٌ.
روزه گرفتن در هواى گرم، جهاد است.
بحار الأنوار : ۹۶/۲۵۷/۴۰ .
قال رسولُ اللّهِ (صلی‌الله علیه وآله و سلّم): طُوبى لِمَنْ ظَمِئَ أو جاعَ للّهِ.
خوشا كسى كه براى خدا تشنگى يا گرسنگى كشد.
وسائل الشيعه : ۷/۲۹۹/۲ .
قال الصادق (علیه السّلام): أفضَلُ الجِهادِ الصَّومُ في الحَرِّ.
برترين جهاد، روزه گرفتن در هواى گرم است.
بحار الأنوار : ۹۶/۲۵۶/۳۸ .
قال الصادق (علیه السّلام): مَن صامَ للّهِ عَزَّ و جلَّ يوما في شِدَّةِ الحَرِّ فَأصابَهُ ظَمَأٌ، وَكَّلَ اللّهُ عَزَّ و جلَّ بهِ ألفَ مَلَكٍ يَمسَحُونَ وَجهَهُ و يُبَشِّرُونَهُ، حتّى إذا أفطَرَ قالَ اللّهُ عَزَّ و جلَّ : ما أطيَبَ ريحَكَ و رَوحَكَ ! ملائكَتِي اشهَدُوا أنّي قد غَفَرتُ لَهُ.
هر كه در يك روز بسيار گرم براى خداوند عزّ و جلّ روزه بگيرد و تشنه شود ، خداوند عزّ و جلّ هزار فرشته بر او بگمارد كه بر چهره اش دست نوازش كشند و بشارتش دهند و چون افطار كند ، خداوند عزّ و جلّ فرمايد : وه ، چه خوش است بوى تو و شميم تو . فرشتگان من! گواه باشيد كه من او را آمرزيدم .
كافي : ۴/۶۵/۱۷ .
{۱۱} ميراث روزه
في حديثِ المِعراجِ :... قالَ : يا ربِّ، و ما ميراثُ الصَّومِ ؟ قالَ : الصَومُ يُورِثُ الحِكمَةَ، و الحِكمَةُ تُورِثُ المَعرِفَةَ، و المَعرِفَةُ تُورِثُ اليَقينَ، فإذا استَيقَنَ العَبدُ لا يُبالِي كيفَ أصبَحَ، بِعُسرٍ أم بِيُسرٍ.
در حديث معراج آمده است :... [پيامبر ]پرسيد : پروردگارا! ميراث روزه چيست؟ خداوند فرمود : روزه، حكمت به ارث مى نهد و حكمت، معرفت و معرفت، يقين و چون بنده به يقين رسد، ديگر برايش اهميتى ندارد كه چگونه شب و روز خود را بگذراند؛ به سختى يا به آسانى.
بحار الأنوار : ۷۷/۲۷/۶.
پس از ویرایش و زیبا سازی به نقل از
مممممم
غرر الحكم : ۱۶۸۳ .
بحار الأنوار : ۷۸/۳۲۶/۴ .
ثواب الأعمال : ۷۵/۱ .
قرب الإسناد: ۹۵/۳۲۴ .
معاني الأخبار : ۴۰۹/۹۰ .
در خبر ديگرى آمده است : و چون آخرين نفر آنها (روزه داران) وارد شود، آن در بسته مى گردد.
ثواب الأعمال : ۷۷/۱ .
بحار الأنوار : ۴۰/۳۳۱/۱۳ .
كافي : ۴/۹۵/۱ .
دعوات : ۲۷/۴۵، ۴۶ .
كافي : ۴/۶۵/۱۵ .
مممممم
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
