شرط اول و دوم : آب وضو پاک و مطلق باشد
شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز۱ است: شرط اول: آن که آب وضو پاک باشد۲. شرط دوم: آن که مطلق باشد۳.
۱- خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: چند چیز...
مکارم: دوازده چیز...
۲- سیستانی: و بنابراحتیاط واجب، نباید آلوده باشد به آنچه انسان از آن متنفّر است مانند ادرار حیوانات حلال گوشت و مردار پاک و چرک زخم هر چند شرعاً پاک باشد...
۳- نوری: و معنای مطلق و مضاف در فصل آبها گذشت.
*****
بهجت: مسأله شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است: ۱- آب وضو پاک باشد. ۲- آب وضو مطلق باشد. ۳- وضو گرفتن مستلزم تصرف غاصبانه نباشد. ۴- ظرف آب وضو مباح باشد (غصبی نباشد). ۵- ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد. ۶- اعضای وضو موقع شستن و مسح کردن پاک باشد. ۷- وقت برای وضو و نماز کافی باشد. ۸- به قصد قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم وضو بگیرد. ۹- ترتیب . ۱۰- موالات .
۱۱- مباشرت در اعمال وضو . ۱۲- استعمال آب ضرر نداشته باشد. ۱۳- در اعضای وضو مانعی از رسیدن آب نباشد. و تفصیل اینها به ترتیب در مسائل بعدی ذکر می شود.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۰: شرایط وضو عبارتند از:
شرایطی که به وضو گیرنده برمیگردد: با قصد قربت وضو بگیرد (نیت). استعمال آب برای او مانعی نداشته باشد.
شرایطی که به آب وضو برمیگردد: آب وضو مطلق باشد. آب وضو پاک باشد. آب وضو مباح باشد (غصبی نباشد).
شرایطی که به ظرف وضو برمیگردد: مباح باشد.
شرایطی که به اعضای وضو برمیگردد: پاک باشد. مانعی از رسیدن آب در آن نباشد.
شرایطی که به کیفیت وضو برمیگردد: ترتیب را در شستـن و مسـح کـردنها رعایت کند (ترتیب). کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد (موالات). کارهای وضو را خـودش در حال اختیـار انجام دهد (مباشرت).
شرایطی که به زمان وضو برمیگردد: به مقدار وضو و نماز وقت باقی باشد.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۱: آب وضو باید مطلق باشد، بنابراین وضو با آب مضاف باطل است. آب وضو باید پاک باشد، بنابراین وضو با آب نجس، باطل است.
مظاهری:شرایط وضو: شرط اول: آب وضو پاک باشد. شرط دوم: مطلق باشد.
جوادی آملی: سيزده چيز از شرايط صحيح بودن وضو است: شرط يكم: آب باشد؛ نه مايع ديگر مانند گلاب. شرط دوم: آب وضو پاک باشد.
مسأله ۲۶۵- وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگر چه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش کرده باشد. و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، باید آن نمازرا دوباره با وضوی صحیح بخواند.
*****
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۱: اگر فردی نجس بودن یا مضاف بودن آب را نداند، یا فراموش کرده باشد و با آن وضو نماز خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره بخواند. اگر فردی به غیر از آب نجس یا مضاف، آبی در اختیار نداشته باشد، باید برای نماز تیمم کند.
زنجانی: مسأله ۲۷۱- وضو با آب نجس و آب مضاف و سایر مایعات باطل است، اگر چه انسان نجس بودن یا آب مطلق نبودن آن را نداند یا فراموش کرده باشد، و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، آن نماز باطل است.
جوادی آملی: مسأله ۲۷۳- وضو با آب نجس و مايعی كه آب نيست ـ مانند عصاره ميوه ـ باطل است، اگرچه انسان نجس بودن يا آب نبودن آن را نداند؛ يا فراموش كرده باشد و اگر با آن وضو نمازی هم گزارده باشد، بايد آن نماز را دوباره با وضوی صحيح بهجا آورد.
مسأله ۲۶۶- اگر غیر از آب گل آلود مضاف، آب دیگری برای وضو ندارد، چنانچه وقت نماز تنگ است۱ باید تیمّم کند و اگر وقت دارد باید صبر کند۲ تا آب صاف شود۳ و وضو بگیرد۴.
این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست
۱- بهجت: به طوری که برای وضو و یک رکعت نماز وقت ندارد...
۲- گلپایگانی، صافی، بهجت: احتیاط واجب آن است که صبر کند...
۳- زنجانی، سیستانی، وحید: یا به وسیله ای آن را صاف نماید...
نوری: اگر وقت دارد، احتیاط واجب آن است که آب را بگذارد تا صاف و ته نشین شود...
۴- بهجت: و مبادرت به تیمّم ننماید؛ امّا اگر برای یک رکعت نماز با وضو و یا چهار رکعت با تیمّم وقت دارد، بنابر أظهر می تواند هر کدام را خواست انجام دهد.
سیستانی: و آب گل آلود در صورتی مضاف می شود که دیگر به آن آب گفته نشود.
*****
مکارم: مسأله ۲۸۵ - اگر غیر از آب مضاف آب دیگری ندارد بايد تیمّم کند و اگر آب مضاف او آب گل آلود است چنانچه وقت دارد، باید صبر کند تا آب صاف شود (بنابر احتیاط واجب).