انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

(۲۸) درباره قُنوت

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علی مهدی الامم و جامع الکلم
و السلام علی عباد الله
درباره قُنوت
اهمیّت قُنوت
قُنوت در رکعت دوم نمازهای واجب و مستحبّ، یکی از سنّت های نبوی و مستحبّات مؤکّد مذهب تشیع است.
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْقُنُوتِ فَقَالَ فِی کلِّ صَلَاةٍ فَرِیضَةٍ وَ نَافِلَةٍ.
آقا امام صادق (علیه السلام) در جواب پرسش گری که از قُنوت پرسیده؛ می فرمایند: هر نماز واجب و مستحب قُنوت دارد. و ترک آن را موجب کامل نبودن نماز می داند. مَنْ تَرَک الْقُنُوتَ رَغْبَةً عَنْهُ فَلَا صَلَاةَ لَهُ؛ کسی که از روی بی میلی قنوت را رها کند، نمازش کامل نیست.
الکافی، ج ۳، ص ۳۴۰.
در روایت دیگری آمده: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) اقْنُتْ فِی کلِّ رَکعَتَینِ فَرِیضَةٍ أَوْ نَافِلَةٍ قَبْلَ الرُّکوعِ؛ در رکعت دوم نماز مستحبی و واجب، قنوت بخوان.
الکافی، ج ۳، ص ۳۴۰.
آقا امام باقر علیه السلام قُنوت را از سنت های نبوی به حساب آورده و در مورد فراموش کردن قُنوت که مورد سؤال واقع شدند؛ فرمودند:
رَجُلٌ نَسِی الْقُنُوتَ فَذَکرَهُ وَ هُوَ فِی بَعْضِ الطَّرِیقِ فَقَالَ یسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ ثُمَّ لْیقُلْهُ ثُمَّ قَالَ إِنِّی لَأَکرَهُ لِلرَّجُلِ أَنْ یرْغَبَ عَنْ سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) أَوْ یدَعَهَا.
کسی که قُنوت را فراموش کرد؛ حتی اگر در راه باشد رو به قبله بایستد و آن را به جا آورد. سپس فرمودند: من خوش ندارم کسی از سنّت رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) روی گردان و آن را ترک نماید.
الکافی، ج ۳، ص ۳۴۰.
ذکر دعای قُنوت هر چه طولانی تر باشد؛ بهتر است.
وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) أَطْوَلُکمْ قُنُوتاً فِی دَارِ الدُّنْیا أَطْوَلُکمْ رَاحَةً یوْمَ الْقِیامَةِ فِی الْمَوْقِفِ.
هر کس در دنیا قُنوتش طولانی تر باشد در قیامت آسایش طولانی تری دارد.
من ‏لا یحضره ‏الفقیه، ج ۱، ص ۴۸۷.
کیفیّت و نوع دعاها در قُنوتها
در روایتی آمده است که در قُنوت روز جمعه، تمجید خدا و صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) و اهل بیت (علیهم السلام) و دعا برای فرج باشد.
در روایتی از آقا امام صادق (علیه السلام) آمده است که:
الْقُنُوتُ فِی الْفَرِیضَةِ الدُّعَاءُ وَ فِی الْوَتْرِ الِاسْتِغْفَارُ.
در قُنوت نمازهای واجب، دعا کنید و در نماز وتر نافله شب، استغفار نمایید.
الکافی، ج ۳، ص ۳۳۹.
معنای قُنوت
قُنوت در لغت به معنای طاعت، سکون، خشوع، عبادت و غیر آن آمده است.
قُنوت در اصطلاح عبارت است از دعا در نماز در حالت مخصوص.
مستحبّ بودن قُنوت
قُنوت در همه نمازها اعم از واجب و مستحبّ به ویژه در نمازهای جهری مستحبّ است.
واجب بودن قُنوت
البته برخی از قُدما قُنوت را در نمازهای یومیه واجب دانسته‌اند.
فرهنگ فقه جلد ۶ صفحه ۶۸۳ به نقل از:
مختلف الشیعه جلد ۲ صفحه ۱۷۴،
من مایحضره الفقیه جلد ۱ صفحه ۳۱۶ و المقنع صفحه ۱۱۵.
قُنوت در نمازهای عیدین
در وجوب قُنوت در نمازهای عیدین اختلاف هست مشهور قائل به وجوب قُنوت هستند.
تعداد قُنوت در نمازها:
تعداد قُنوت در همه نمازها - جز نماز آیات، نماز عیدین، نماز جمعه و نماز وتر - یک بار خوانده می‌شود.
چه ذکری در قُنوت خوانده شود؟
در قُنوت ذکر خاصی نیست لذا گفتن هر ذکری جایز است و هر دعایی را که مشتمل بر حرام نباشد می‌تواند بخواند خواه برای دنیا باشد یا آخرت لاکن افضل و مستحب آن است که ذکرها و دعاهای وارد شده به ویژه کلمات فرج را بخواند و افضل دعاها، دعاهایی هست که در قرآن کریم آمده است.
برخی از دعاهای قرآنی در قُنوت
برخی از دعاهای روائی در قُنوت
چه مقدار قُنوت خوانده شود؟
از لحاظ کمیت و مقدار ذکر و دعا مطلق ذکر و دعا کفایت می‌کند حتی در حد سه بار گفتن سبحان الله یا یک بار فرستادن صلوات .
تعداد قُنوت در نماز آیات:
در نماز آیات پنج قُنوت مستحب است البته اکتفا به دو یا یک قُنوت نیز جایز است.
در صورتی که نمازگزار بخواهد پنج قُنوت بخواند قُنوت‌ها را قبل از رفتن به رکوع دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم پس از قرائت می‌خواند و در صورتی که بخواهد دو قُنوت بخواند قُنوت‌ها را قبل از رفتن به رکوع پنجم و دهم پس از قرائت می‌خواند و در صورتی که بخواهد یک قُنوت بخواند قُنوت را پس از قرائت و پیش از رفتن به رکوع دهم می‌خواند.
فرهنگ فقه جلد ۶ صفحه ۶۸۳ به نقل از:
جواهرالکلام جلد ۱۱ صفحه ۴۵۶ و ۴۵۷.
تعداد قُنوت در نماز جمعه:
در نماز جمعه دو قُنوت مستحب است.
در رکعت اول قبل از رکوع و در رکعت دوم بعد از رکوع خوانده می‌شود.
فرهنگ فقه جلد ۶ صفحه ۶۸۳ به نقل از:
الروضة البهیة جلد ۱ صفحه ۶۳۲.
تعداد قُنوت در نمازهای عیدین:
در نماز عیدن (عید فطر و عید قربان) در دو رکعت مجموعاً نُه قُنوت یعنی پنج قُنوت در رکعت اول و چهار قُنوت در رکعت دوم مستحب است.
تعداد قُنوت در نماز وَتْر:
در نماز وَتْر که یک رکعت است دو قُنوت مستحبّ است:
یکی قبل از رکوع،
{البته نوعاً و شاید غالباً قُنوت قبل از رکوع انتخاب و خوانده می شود}
دیگری بعد از رکوع.
فرهنگ فقه جلد ۶ صفحه ۶۸۳ به نقل از:
المعتبر جلد ۲ صفحه ۲۴۱،
تذکرة الفقهاء جلد ۳ صفحه ۲۵۹.
مصابیح الظلام جلد ۸ صفحه ۸۹ - ۹۰.
مستند الشیعة جلد ۵ صفحه ۴۲۶ - ۴۲۷.
محل قنوت:
به قول مشهور محل قُنوت در نمازها جز آنچه ذکر شد؛ در رکعت دوم پس از قرائت و قبل از رکوع است.
برخی قُنوت را پس از رکوع نیز جایز دانسته‌اند هرچند قبل از رکوع افضل است
فرهنگ فقه جلد ۶ صفحه ۶۸۴ به نقل از:
المعتبر جلد ۲ صفحه ۲۴۲،
الروضة البهیة جلد ۱ صفحه ۶۳۲.
ادامه دارد...
پایگاه اینترنتی انهار
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

 




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -