بسم الله الرحمن الرحیم
صبر در احادیث
معناى صبر
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: اَلصَّبْرُ اَنْ يَحْتَمِلَ الرَّجُلُ ما يَنُوبُهُ، وَ يـَكْظِمُ ما يَغْضِبـُهُ.
صبر آن است كه انسان مصيبتى را كه به او مى رسد تحمّل كند و خشم خود را فرو برد.
غرر الحكم، چاپ دانشگاه تهران، ج ۲ / ۱۸۷۴.
ريشه صبر
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: اَصْلُ الصَّبْرِ حُسْنُ الْيَقينِ بِاللّه ِ.
ريشـه صــبر، ايمان نيكو و عقيده استوار به خداوند است.
غرر الحكم، ۲ / ۳۱۸۴.
اقسام صبر
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: اَلصَّبْرُ، اِمّا صَبْرٌ عـَلَى الْمُصِيبـَةِ، أَوْ عـَلَى الطّـاعـَةِ، أَوْ عَنِ الْمَعْصِيَةِ وَهذَا الْقِسْمُ الثّالِثُ أَعْلى دَرَجَةً مِنَ الْقِسْمَينِ الاَْوَّلَيْنِ.
صبر يا بر مُصيبت است، يا بر اطاعت خدا، يا در مقابل معصيت است، كه قسم سوّم از دو قسم قبلى با ارزش تر است.
ميزان الحكمه، نشر دفتر تبليغات اسلامى، ۵/۱۰۱۰۱.
انگيزه هاى صبر
عَنْ رَسُولِ اللّه ِ (صلي الله عليه و آله و سلّم) قالَ: اَلصَّبْرُ عَلى اَرْبَعِ شُعَبٍ: اَلشـَّوْقُ وَ الشـَّفَـقَةُ وَالزَّهادَةُ، وَ التَّرقُّبُ، فَمَنِ اشْتاقَ اِلَى الْجَنَّةِ سَلا عَنِ الشَّـهَواتِ، وَ مَنْ اَشْفَقَ عَنِ النّارِ رَجَعَ عَنِ الْمُحَرَّماتِ، وَ مَنْ زَهِـدَ فِى الدُّنْيا تـَهاوَنَ بِالْمُصيباتِ، وَ مَنِ ارْتَقَبَ الْمَوْتَ سـارَعَ فِى الْخَيْراتِ.
صبر چهار شعبه دارد: اشتياق، هراس، وارستگى، و انتظار. پس هر كس مشتاق بهشت است بايد از شهوات بيرون برود. و كسى كه از آتش مى ترسد بايد از گناهان برگردد، و كسى كه نسبت به دنيا زهد مى ورزد، بايد گرفتارى را سبك بشمارد، و كسى كه در انتظار مرگ است بايد در كارهاى خوب بشتابد.
ميزان الحكمة، ۵/۱۰۱۳۳.
جايگاه صبر
قالَ اَميرُ الْمُؤْمِنينَ (عليه السلام): اَلصَّبْرُ فِى الاُْمُورِ بِمَنْزِلَةِ الرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ فَاِذا فارَقَ الرَّأْسُ الْجَسَدَ فَسَدَ الْجَسَدُ فَاِذا فارَقَ الصَّبْرُ الاُْمُورَ فَسَدَتِ الاُْمُورُ.
صبر در كارها همانند سر در بدن است، همانطور كه وقتى سر از بدن جدا شود، بدن فاسد مى شود، هنـگامى هـم كه صبر از كارها جـدا شود كـارها تبـاه مى شـود.
بحارالانوار، نشر كتابفروشى اسلاميه، ۷۱/۷۳
حكومت صبر
قالَ رَسُولُ اللّه ِ (صلي الله عليه و آله و سلّم): عَلَيْكَ بِالْعِلْمِ فَاِنَّ الْعِلْمَ خَليلُ الْمُؤْمِنِ، وَالْحِلْمَ وَزيرُهُ، وَالْعَـقْلَ دَليلُهُ، وَالْعَـمَلَ قَيِّمُهُ، وَالرِّفْـقَ اَبُـوهُ، وَاللِّـينَ اَخُـوهُ، وَالصَّبْرَ اَميرُ جُنُودِهِ. نهج الفصاحه، نشر سازمان انتشارات جاويدان، ح ۱۹۶۱
بر توباد علم، كه علم دوست مؤمن است، وبردبارى وزير مؤمن است، وخرد راهنماى اوست، وعمل سرپرست او، ومدارا كردن پدر او، وملايمت برادر او، وصبر امير سپاهيان اوست.
صبر، دشمن سختيها
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اَقوى عَدُوِّ الشَّدآئِدِ الصَّبْرُ. غرر الحكم، ۲/۲۹۰۸
قويترين دشمن سختيها صبر و شكيبايى در برابر آنهاست.
صبر، ستون ايمان
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اِلْـزَمـُوا الصـَّبْرَ فَاِنَّهُ دِعامَةُ الاِْيْمانِ وَمِلاكُ الاُْمُورِ. غرر الحكم، ۲/۲۵۴۲
هميشه همراه صبر و شكيبائى باشيد كه آن ستون ايمان و قوام كارهاست.
صبر، دژِاستوار
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): عَلَيْكَ بِالصَّبْرِ، فَاِنَّهُ حِصْنٌ حَصينٌ وَ عِبادَةُ الْمُؤقِنينَ. غرر الحكم، ۴/۶۱۳۴
بر تو باد به صبر، كه صبر دژى استوار است، و عبـادت اهـل يقـين بـه شـمار مى رود.
صبر، سلاح مؤمن
قالَ رَسُولُ اللّه ِ (صلي الله عليه و آله و سلّم): نِعْمَ سِلاحُ الْمُؤْمِنِ الصَّبْرُ وَ الدُّعآءُ. نهج الفصاحه، ۳۱۲۸
چه نيكو سلاحى است صبر و دُعا براى مؤمن.
رابطه صبر وديـن
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اَيُّهَا النّاسُ عَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَاِنَّهُ لاديِنَ لِمَن لا صَبْرَلَهُ. بحارالانوار، ۷۱/۹۲
مردم! بر شما باد صبر و شكيبائى، چون كسى كه صــبر نداشـته باشد، دين نخواهـد داشت.
صبر وايمان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ (صلي الله عليه و آله و سلّم): اَلاْيْمانُ نِصْفانِ، نِصْفٌ فِى الصَّبْرِ وَ نِصْفٌ فِى الشُّكْرِ. نهج الفصاحه /۱۰۷۰
ايمان دو نيمه دارد، نيمى از آن در صبر است، و نيمى از آن در شُكر نهفته است.
صبر وبهشت
عَنْ اَبِى جَعْفَرٍ الباقر (عليه السلام) قالَ: اَلْجَنَّةُ مَحْفُوفَةٌ بِالْمَكارِهِ وَ الصَّبْرِ فَمَنْ صَبَرَ عَلَى الْمَكارِهِ فِى الدُّنْيا دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَ جَهَنَّمُ مَحْفُوفَةٌ بِاللَّذّاتِ وَ الشَّهواتِ، فَمَنْ اَعْطى نَفْسَهُ لَذَّتَها وَ شَهْوَتَها دَخَلَ النّـارَ. اصول كافى، ج ۲/۷۳، ح ۷، مكتبة الاسلامية، تهران ۱۳۸۸ ه
بهشت آميخته به سختيها و صبر و بُردبارى است، پس هر كس در دنيا بر سختى ها شكيبا و صبور باشد، وارد بهشت مى شود، و جهنّم آميخته به شهوات و خوشگذرانيهاست. پس هر كس خواسته ها و شهوات نفس خود را تأمين كند، وارد آتش مى شود.
صبر در گرفتاريها
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: لايـَذُوقُ الْمَرْءُ مِنْ حَقيقَةِ الاِْيْمـانِ حَتّى يَكُونَ فيه ثـَلاثُ خِصالٍ: اَلْفِقْهُ فِى الدّينِ وَ الصَّبْرُ عَلَى الْمَصائِبِ وَ حُسْنُ التَّقْدِيرِ فِى الْمَعاشَ. بحارالانوار، ۷۱/۸۵
مرد حقيقت ايمان را نمى چشد تا اينكه داراى سه خـصلت شـود:
۱ ـ به مسائل دينى آگاهى كامل داشته باشد.
۲ ـ در گرفتاريها صبور باشد.
۳ ـ در زندگى حساب و اندازه داشته باشد.
صبر وپيروزى
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: اَلصَّبْرُ كَفِيلٌ بِالظَّفَرِ. غرر الحكم، ۱/۷۶۰
صبر ضامن پيروزى است.
صبر وظفر هردو دوستان قديمندبر اثر صبر نوبت ظفر آيد
صبر وفقر
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اَلصَّبْرُ جُنَّةٌ مِنَ الْفاقَةِ.غرر الحكم، ۲/۱۸۹۳
صــبر و بردبـارى سپرى در برابر فقر است.
صبــر
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: اَلصَّبْرُ اَحْسَنُ حُلَلِ الاِْيْمانِ وَاَشْرَفٌ خـَلائِقِ الاِْنْسـانِ. بحارالانوار، ۸۲/۱۳۷
صــبر، بهترين جـامه هاى ايمـان و از برترين ويژگيهاى اخلاقى انسان است.
صبر، گنج بهشتى
قالَ النَّبِىُّ (صلي الله عليه و آله و سلّم): اَلصَّبْرُ كَنْزٌ مِنْ كُنُوزِ الْجَّنَّةِ. بحارالانوار، ۷۱/۹۲
صـبر و شـكيبـائى گنجى از گنجهاى بهشت است.
صبر، صفت انبياء عليهمالسلام
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اِنَّ الصَّبْرَ وَحُسْنَ الْخُلْقِ وَالْبِرَّ وَالْحِلْمَ مِنْ اَخْلاقِ الاَْنْبِيآءِ. بحارالانوار، ۷۱/۹۲
صبر و شكيبائى و اخلاق نيكو و حلم و بُردبارى از اخـلاق پيـامـبران اسـت.
صبر، صفت مؤمن
قالَ اَبُو عَبْدِ اللّه ِ (عليه السلام): اَلْمُؤْمِنُ صَبُورٌ فِى الشَّدائِدِ، وَقُورٌ فِى الزَّلازِلِ، قَنُـوعٌ بِمـا اُوتِىَ، لايَعْـظِمُ عَلَيْهِ الْمَصـائِبُ… بحارالانوار، ۸۲/۱۳۳
مؤمن در سختيها صبور ودر مقابل اضطرابها باوقار است، بدانچه به اوداده شده قانع است، وگرفتاريها نزداوبزرگ نيست.
صبر، بهترين عبادت
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اَفْضَلُ الْعِبـادَةِ الصَّـبْرُ وَالصَّمْتُ وَاِنْتِظارُ الْفَرَجِ. بحارالانوار، ۷۱/۹۶
برترين پرستش خدا صبروشكيبائى، سكوت وانتظارفرج است.
ثواب صبر
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: ثَوابُ الصَّبْرِ اَعْلَى الثَّوابِ. غرر الحكم، ۳/۴۶۹۴
پاداش صبر، بالاترين پاداشهاست.
صبر فقراء
قالَ رَسُولُ اللّه ِ (صلي الله عليه و آله و سلّم): اَلصـَّبْرُ حَـسَن وَلكِنْ فِى الْفُقَراءِ اَحْسَنُ. نهج الفصاحه، ۲۰۰۶
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: صبر نيكوست ولى در فقراء نيكوتر است.
صـبر محبوبترين جرعه
قالَ رَسُولُ اللّه ِ (صلي الله عليه و آله و سلّم): ما مِنْ جُرْعَةٍ اَحَبُّ اِلَى اللّه ِ مِنْ جُرْعَةِ غَيْظٍ كَظَمَها رَجُلٌ، اَوْ جُرْعَةِ صَبْرٍ عَلى مُصيبَةٍ. نهج الفصاحه، ۲۵۶۴
هيچ جرعه اى از جُرعه خشمى كه مردى فرو برد، يا جرعه صبرى كه بر مصيبتى نوشيده شود، پيش خدا محبوبتر نيست.
نتيجـه صبر وشكيبائى
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اِنْ صَبَرْتَ اَدْرَكْتَ بِصَبْرِكَ مَنازِلَ الاَْبْرارِ وَ اِنْ جَزَعْتَ اَوْرَدَكَ جَزَعُكَ عَذابَ النّارِ. غرر الحكم، ۳/۳۷۱۳
اگر صبر كنى به مقام و منزلت نيكان مى رسى، و اگر بى تابى كنى، آن تو را به آتش وارد مى كند.
عاقبت صبر
قالَ الصّادِقُ (عليه السلام): اَلصَّبْرُ يُعَقِّبُ خَيْراً، فَاصْبِرُوا تَظْفُرُوا. بحارالانوار، ۷۱/۹۶
عاقبت صبر وشكيبائى خيراست، بنابراين صبركنيد، تا پيروز شويد.
صبر تلخ است وليكن عاقبتميوه شيرين دهد پر منفعت
صبرمقدّمه رستگارى
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اِنَّكَ لَنْ تُدْرِكَ ما تُحِبُّ مِنْ رَبِّكَ اِلاّ بِالصَّبْرِ عَمّا تَشْتَهى. غرر الحكم، ۳/۳۷۹۴
تو به آنچه كه دوست دارى از پروردگارت بتو برسد (بهشت) دست نمى يابى مگر اينكه در مقابل خواسته هاى نفسانى مقاومت كنى
صبر و پيروزى
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): مَنْ رَكِبَ مَرْكَبَ الصَّبْرِ اِهْتَدى اِلى مِضْمارِ النَّصْرِ. بحارالانوار، ۷۸/۷۹
كسى كه بر مركب صبر و بردبارى سوار شُد به ميدان پيروزى خواهد رسيد.
نتيجه بى صبرى
عَنِ الْباقِرِ (عليه السلام) قالَ: مَنْ صَبَرَ وَ اسْتـَرْجَعَ وَ حـَمِدَ اللّه َ عِنْدَ الْمُصيـبَةِ فَقَدْ رَضِىَ بِما صَنَعَ اللّه ُ، وَ وَقَعَ اَجْرُهُ عَلَى اللّه ِ وَ مَنْ لَمْ يَفْعَلْ ذلِكَ جَرى عَلَيْهِ الْقَضآءُ وَ هُوَ ذَميمٌ وَ اَحْبَطَ اللّه ُ اَجْـرَهُ.
بحارالانوار، ۷۱/۹۶
كسى كه صبر كند، و كلمه استرجاع، يعنى ( اِنّا لِلّهِ وَاِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ ) بگويد و هنگام گرفتارى خدا را ستايش كند، پس او از كار خدا خشنود است و اجرش با خداست و كسى كه اين چنين نكند، سرنوشت او تغيير نمى كند و مذمّت مى شود و پاداش او هم از بين مى رود.
صبر، مايه عزّت
عَنْ اَبِى حَمْزَةِ الثُّمالِى: عَنْ اَبى جَعْفَرٍ الْباقِرِ (عليه السلام) قالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: مَنْ صَبَرَ عَلى مُصيبَةٍ زادَهُ اللّه ُ عز و جلعِزّاً عَلى عِزِّهِ وَ اَدْخَلَهُ جَنَّتَهُ مَعَ مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ. بحارالانوار، ۸۲/۱۲۸
كسى كه در مقابل مصيبت شكيبائى ورزد، خداوند عز و جل بر عزّت او مى افزايد و او را با حضرت محمد (صلي الله عليه و آله و سلّم) و خاندانش وارد بهشت مى كند.
نشانه هاى صبور
اِنَّ النَّبىَّ (صلي الله عليه و آله و سلّم) قالَ: عَلامَةُ الصّابِرِ فِى ثَلاثٍ: اَوَّلُها، اَنْ لايَكْسِلَ، وَالثَّانِيَةُ، اَنْ لايَضْجُرَ، وَالثّالِثَةُ، اَنْ لايَشْكُوَ مِنْ رَبِّهِ عز و جل لاِنَّهُ اِذا كَسِلَ فَقَدْ ضَيَّعَ الْحَقَّ وَ اِذا ضَجِرَ لَمْ يُؤَدِّ الشُّكْرَ، وَاِذا شَكا مِنْ رَبِّهِ عز و جل فَقَدْ عَصاهُ. بحارالانوار،۷۱/۸۶
نشانه انسان صبور در سه چيز است:
۱ ـ اينكه كسل نمى شود.
۲ ـ دل تنگ نمى شود.
۳ ـ از پروردگارش شكايت نمى كند.
چرا كه وقتى كسل شود، حق را ضايع و تباه خواهد كرد، و هنگامى كه دلتنگ شد، سپاسگزارى نمى كند و وقتى كه از پروردگارش شكايت كند، گناه خواهد كرد.
پيروزى صبور
عَنْ أمیرالمؤمنین عَلِىٍّ (عليه السلام) قالَ: لايَعْدِمُ الصَّـبُورُ الظَّـفَرَ وَ اِنْ طـالَ بـِهِ الزَّمـانُ. ميزان الحكمة ۵/۱۰۰۷۰
انسان صبور و شكيبا پيروزى را از دست نمى دهد، اگر چه زمان آن طولانى شود.
مجاهد صبور
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): مَنْ صَبَرَ عَلى طاعَةِ اللّه ِ وَ عَنْ مَعاصيهِ فَهُوَ الْمُجاهِدُ الصَّبُورُ . غرر الحكم، ۵/۹۱۹۰
كسى كه در اطاعت خدا و كناره گيرى از گناهان صبر و شكيبائى داشته باشد، او مجاهد بسيار صبورى است.
مقاومـت دربرابرگرفتاريها
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): لايُنْعَمُ بِنَعيمِ الاخِرَةِ اِلاَّ مَنْ صَبَرَ عَلى بَلاءِ الدُّنْيا. غرر الحكم، ۶/۱۰۷۵۲
تنها كسى به نعمت هاى آخرت مى رسد، كه در مقابل گرفتاريهاى دنيا صبر و شكيبائى داشته باشد.
صبر شيعيان
قالَ الصّادِقُ (عليه السلام): نَحْنُ صُبَّرٌ وَ شيعَتُنا اَصْبَرُ مِنّا، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداكَ، كَيْفَ صارَ شيعَتُكُمْ اَصْبَرُ مِنْكُمْ؟ قالَ: لاَِنّا نَصْبِرُ عَلى ما نَعْلَمُ وَ شيعَتُنا يَصْبِرُونَ عَلى مالايَعْلَمُونَ. بحارالانوار،۷۱/۸۰
ما خاندان، صبور و شكيبائيم و شيعيان ما، از ما هم شكيباترند. گفتم: جانم به فدايت، چگونه شيعيان شما از شما شكيباترند؟ فرمود: چون صبر ما بر چيزى است كه مى دانيم. امّا شيعيان ما صبر و شكيبائى مى ورزند بر چيزى كه نمى دانند.
شيرينى صبر
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): حَلاوَةُ الظَّفَرِ تَمْحُو مِرارَةَ الصَّبْرِ. غرر الحكم، ۳/۴۸۸۲
شيرينى پيروزى، تلخى صبر را محو مى كند.
صبر آسانتر
قالَ أمیرالمؤمنین عَلِىٌّ (عليه السلام): اَلصَّبْرُ عَلى طاعَةِ اللّه ِ اَهْوَنُ مِنَ الصَّبْرِ عَلى عُقُوبَتِهِ. غرر الحكم، ۲/۱۷۳۱
صبر بر طاعت خدا، از صبر بر عذاب او آسانتر است
صبر در راه حق
عَنْ عَلِىّ بْنِ الْحُسَيْنِ عليه السلام قالَ: يا بُنَىَّ اِصْبِرْ عَلى الْحَقِّ وَ اِنْ كانَ مُرّاً. بحارالانوار، ۷۱/۷۷
در راه حق، صبر و بردبارى داشته باش اگر چه تلخ باشد.
جايگاه صبور
سُئِل النَّبِىُّ (صلي الله عليه و آله و سلّم): هَلْ رَجُلٌ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ؟ قـالَ: نَعَمْ كُلُّ رَحـيمٍ صَبُورٌ. بحارالانوار ۸۲/۱۳۹
سؤال شد آيا كسى بدون حساب وارد بهشت مى شود؟ پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلّم) فرمود: آرى هر انسان مهربان و شكيبا بدون حساب وارد بهشت مى شـود.
صبر وآزادگى
عَنْ اَبى بَصيرٍ قالَ سَمِعْتُ اَبا عَبْدِ اللّه ِ (عليه السلام) يَقُولُ: اِنَّ الْحُـرَّ حُرٌّ عَلى جَميِع اَحْوالِهِ اِنْ نابَتْهُ نائِبَةٌ صَبَرَ لَها، وَ اِنْ تَدارَكَتْ عَلَيْهِ الْمَصائِبُ لَمْ تَكْسُرْهُ وَ اِنْ اُسِرَ وَ قُهِرَ وَ اسْتُبْدِلَ بِالْيُسْرِ عُسْراً. بحارالانوار، ۷۱/۶۹
انسان آزاده هميشه آزاده است، اگر حادثه اى براى او پيش آيد، صبر و شكيبايى دارد، و اگر مصيبتها بر او فرو ريزد، او را نمى شكند اگر چه اسير و مغلوب شود و آسايش او به سختى تبديل شود.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
