بیان کلّی مسائل زکات فطره

1) چه کسی باید زکات فطره بدهد؟

2) به چه کسی باید زکات فطره داده شود؟

3) از چه چیزی باید زکات فطره داده شود؟

4) چقدر باید زکات فطره داده شود؟

5) چه موقع زکات فطره داده شود؟

6) چرا باید زکات فطره داده شود؟

توضیحات:

1) چه کسی باید زکات فطره بدهد؟

پاسخ  همه ی مراجع عظام: كسي كه موقع غروب شب عيد فطر بالغ و عاقل و هشيار است و فقير و بنده كس ديگر نيست باید زکات فطره خود و افراد تحت تکفّل خود را بدهد

آیات عظام: گلپايگاني، صافي: موقع مغرب شب عيد فطر.

آیةالله بهجت: موقع رؤيت شدن هلال ماه شوّال.

آیات عظام: مکارم شیرازی، مظاهری: قبل از غروب.

2) به چه کسی باید زکات فطره داده شود؟

پاسخ البته موارد مصرف زکات فطره در رساله ها چنین آمده است: انسان مي تواند زكات را در هشت مورد مصرف كند:  اوّل: فقير. دوم: مسكين. سوم: كسي كه از طرف امام عليه السلام يا نايب امام مأمور است كه زكات را جمع و نگهداري نمايد. چهارم: كافرهايي كه اگر زكات به آنان بدهد به دين اسلام مايل مي شوند، يا در جنگ به مسلمانان كمك مي كنند. پنجم: خريداري بنده ها و آزاد كردن آنان. ششم: بدهكاري كه نمي تواند قرض خود را بدهد. هفتم: سبيل الله، يعني كاري كه مانند ساختن مسجد، منفعت عمومي ديني دارد، يا مثل ساختن پل و اصلاح راه كه نفعش به عموم مسلمانان مي رسد و آنچه براي اسلام نفع داشته باشد به هر نحو كه باشد. هشتم: ابن السبيل، يعني مسافري كه در سفر در مانده شده است.

ولی زکات فطره را بهتر و در مواردی احتیاط است که به فقیر داده شود:

قال الصادق علیه السلام: إنَّما فَرَضَ اللَّهُ عزّوجلّ الصِّیامَ لِیَستَوِیَ بِهِ الغَنِیُّ وَالفَقیرُ وذلِکَ أنَّ الغَنِیَّ لَم‌یَکُن لِیَجِدَ مَسَّ الجوعِ فَیَرحَمَ الفَقیرَ لِأَنَّ الغَنِیَّ کُلَّما أرادَ شَیئاً قَدَرَ عَلَیهِ فَأَرادَ اللَّهُ عزّوجلّ أن یُسَوِّیَ بَینَ خَلقِهِ وأن یُذیقَ الغَنِیَّ مَسَّ الجوعِ وَالأَلَمِ لِیَرِقَّ عَلَى الضَّعیفِ فَیَرحَمَ الجائِعَ.

خداوند عزّوجل روزه را براى برابر شدن ثروتمند و بینوا واجب کرد، براى این‌که ثروتمند، هیچ‌گاه گرسنگى را نمى‌‏چشد تا به بینوا رحم کند؛ زیرا ثروتمند، هرگاه چیزى را اراده کند، به آن دست مى‌‏یابد. پس خداوند عزّوجلّ خواست تا میان بندگانش تساوى برقرار کند و به ثروتمند مزه گرسنگى و رنج را بچشاند، تا او بر ضعیف دل‏رحمى کند و بر گرسنه رحم کند.

من لایحضره الفقیه

 آیات عظام: امام خمینی، اراکی، خوئی، تبریزی، فاضل لنکرانی، بهجت، نوری همدانی: احتياط مستحّب آن است كه {زکات فطره را} فقط به فقراي شيعه بدهد.

آیات عظام: امام خامنه ای، سبحانی: احتياط واجب آن است كه {زکات فطره را} فقط به فقراى شيعه بدهد.

آیات عظام: گلپايگاني و صافي گلپایگانی: احتياط واجب آن است كه زكات فطره را به فقراء شيعه اثني عشري بدهد اگر چه در شهر ديگر باشند و چون نقل اين زكات به شهر ديگر خلاف احتياط است اگر در شهر خودش فقير شيعه نباشد مال خود را به شهر ديگر ببرد و در آنجا به قصد زكات به شيعه بدهد.

آیةالله العظمی سيستاني: زكات فطره را بنابر احتياط واجب بايد فقط به فقرا داد و منظور، فقراي شيعه است و چنانچه در شهر از فقراي شيعه كسي نباشد، مي تواند آن را به فقراي ديگر مسلمان داد، ولي در هر صورت نبايد به ناصبي داده شود.

آیةالله العظمی شبیری زنجانی: احتياط مستحّب آن است كه {زکات فطره را} فقط به فقراي شيعه بدهد. بلكه به مساكين (يعني فقراي بسيار نيازمند) بدهند.

آیةالله العظمی مكارم شیرازی: زكات فطره را بنابر احتياط واجب بايد فقط به فقرا و مساكين بدهند مشروط بر اين كه مسلمان و شيعه دوازده امامي باشند.

آیةالله العظمی وحید خراسانی: مشهور فرموده اند كه مصرف زكات فطره مصرف زكات مال است، ولى احتیاط واجب آن است كه به فقرا داده شود، و باید شیعه دوازده امامى باشد، مگر در صورتى كه مؤمن پیدا نكند، كه در این صورت به غیر ناصبى هم مى شود داد.

آیةالله العظمی مظاهری: مصرف زكات فطره مصرفى است كه براى زكات مال گفته شد. (بنابراین: زكات را خوب است در اين زمان به مجتهد جامع الشرايط يا وكيل او بدهند تا صرف فقرا و تقويت اسلام و مصالح مسلمين بنمايد ولى خود زكات دهنده هم مى‏تواند در همان موارد صرف نمايد).

نکته: فقيري كه فطره به او مي دهند، لازم نيست عادل باشد ولي احتياط واجب آن است كه به شرابخوار، تارک الصلاة و كسي كه آشكارا معصيت كبيره مي كند فطره ندهند و به كسي كه فطره را در معصيت مصرف مي كند (برای امر به معروف) نبايد فطره بدهند.

3) زکات فطره باید از چه چیزی داده شود؟

پاسخ  باید زکات فطره را از گندم يا جو يا خرما يا كشمش يا برنج يا ذرّت یا نان و مانند اينها (سایر غلّات) یا پول اینها را به فقیر یا مسکین بدهد.

4) چقدر باید زکات فطره داده شود؟

پاسخ  باید برای هر نفر يك صاع كه تقريباً سه كيلو است از مواردی که در مورد 3 بیان شد به فقیر داده شود.

5) چه وقت زکات فطره باید داده شود؟

پاسخ اگر نماز عيد فطر مي خواند، بنابراحتياط واجب بايد فطره را پيش از نماز عيد بدهد، ولي اگر نماز عيد نمي خواند، مي تواند دادن فطره را تا ظهر تأخير بيندازد.

6) چرا باید زکات فطره داده شود؟

پاسخ چون زکات فطره یک نوع ادای دین و صدقه واجب است و پرداخت زکات فطره بر اساس برخی روایات سبب قبولی روزه و عبادات ماه رمضان می‌ شود و شخص را تا ماه رمضان آینده بیمه می‌ کند و پرداخت نکردن زکات فطریه معصیت کبیره

 است و کسی که زکات را پرداخت نکند، زمانی که می‌ خواهد بمیرد به او گفته می ‌شود یا یهودی از دنیا می‌ رود یا نصرانی، یعنی دیگر مسلمان نیست.

چند نکته:

1) بردن فطره از شهر و منطقه سکونت به خارج از آن شهر و منطقه سکونت خلاف احتیاط است.

2) باید زکات فطره یا پول آن از حلال باشد بنابراین دان مال حرام و یا خمس نداده جایز نیست.

3) به واجب النفقه مانند پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ و اولاد و نوه نمیتوان زکات فطره داد ولی دادن زکات فطره به برادر و خواهر و سایر اقوام اشکال ندارد.

4) کسی که سید نیست نمی تواند زکات خود را به سید بدهد.

5) در دادن زکات فطره بهتر است اول به ارحام خود زکات فطره بدهند و پس از آن به همسایگان فقیر و پس از آن به اهل علم فقیر و پس از آن به مؤمنین فقیر زکات فطره بدهند. یاحقّ.