معاشرت زن و شوهر-آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)

1- کتک زدن همسر

سؤال:آیا مرد می تواند همسر خودش را کتک بزند یا نه؟ اگر می تواند تا چه حد؟

پاسخ:جائز نیست.

2- خروج از منزل بدون اذن شوهر

سؤال:آیا زن اجازه دارد بدون اذن و اجازه شوهرش به سر کار برود و اگر رفت مال بدست آمده چه صورتی دارد.

ضمنا آیا زن میتواند از نظر شرعی بدون اجازه شوهرش از منزل خارج شده و به بهانه دیدار با خانواده اش منزل را ترک کند.
اگر زنی که در دادگاه محکوم به تمکین شده تمکین نکند و از شوهرش متابعت ننماید میتواند به بهانه زیارت مستحبی به سفر برود؟

پاسخ:از قضیّه شخصیّه اطلاعی نداریم ولی بطور کلّی اگر زن قرار دادی با شوهر در موقع عقد نکاح راجع به کار در خارج منزل نداشته باشد نمی تواند این کار را انجام دهد و رفتن به زیارت مستحب برای او بدون موافقت شوهر جائز نیست ولی درآمدی که از کار خود پیدا می کند مال اوست.

3- انجام کارهای منزل توسط زن

سؤال:آیا زن مى تواند در منزل وظایف خود را انجام ندهد مثلا غذا نپزد، خانه را مرتب نکند؟ آیا مرد مى تواند زن را مجبور به انجام این گونه امور بنماید؟

پاسخ:حق ندارد او را مجبور کند، مگر این که زن بامیل خود این کارها را انجام دهد.

4- رضایت همسر برای خروج از منزل

سؤال:آیا زن مى تواند بدون کسب اجازه از همسرش از منزل خارج و با افراد یا خانواده هایى رفت و آمد داشته باشد و یا در جلسات مذهبى شرکت کند؟

پاسخ:باید با رضایت همسرش باشد.

5- تهمت ارتباط نامشروع به همسر

سؤال:اگر مردى به زنش تهمت ارتباط نامشروع بزند و نتواند ادّعاى خویش را در دادگاه صالحه اثبات نماید:

الف) آیا براى مرد جایز است دوباره با زن خویش ادامه زندگى دهد؟

ب) آیا براى زن از لحاظ شرعى واجب است با همسرش ادامه زندگى دهد؟

ج) آیا در این خصوص زن مى تواند تقاضاى طلاق نماید و به حقّ و حقوق خویش اعمّ از مهریّه و جهیزیّه و دارایى هاى زندگى برسد؟

پاسخ:اگر ادّعاى رویت نکند مى تواند بدون هیچ تشریفاتى با او ادامه زندگى دهد ولى به خاطر تهمتى که به او زده است زوجه مى تواند از حاکم شرع تقاضاى حدّ قذف کند (حدّ آن 80 تازیانه است) مگر این که زوجه او را ببخشد. آرى لازم است ادامه زندگى دهد.
جایز نیست.

6- بازگو کردن عیوب همسر در جمع

سؤال:آیا شوهر مى تواند در مقابل دیگران عیوب زنش را بگوید و او را تحقیر کند اگر چه به شوخى باشد؟

الف) در صورتى که زن ناراحت شود؟

ب) در صورتى که زن ناراحت نشود؟

پاسخ:جایز نیست.

بهتر ترک است.

7- دروغ گفتن برای جلب محبت همسر

سؤال:دروغ گفتن به زن براى جلب محبّت او چه حکمى دارد مثلا بگوید: امروز از صبح تا به حال یک لحظه از فکر تو بیرون نبودم و حال آن که چنین نباشد؟

پاسخ:دروغ جایز نیست مگر در موارد ضرورت.

8- توهین به همسر

سؤال:حکم توهین کردن زن به شوهر و بالعکس چیست؟

پاسخ:هیچ کس حقّ توهین به دیگرى را ندارد حتّى زن و شوهر.

9- وفای به عهد

سؤال:آیا اداى وعده به زن واجب است؟

پاسخ:بهتر این است که مسلمان همیشه به وعده خود وفا کند مگر در جایى که توانایى ندارد.

10- رعایت عدالت میان همسران

سؤال:منظور از عدالت میان همسران چیست؟

پاسخ:منظور از عدالت آن است که بر طبق شئون آنها هرکدام متناسب حالش رفتار کند و عدالت همیشه به معناى مساوات نیست و در مورد حقّ القسم آن است که براى هرکدام یکى از چهار شب را قرار دهد.

11- انجام فعالیت های خارج از منزل بدون اطلاع شوهر

سؤال:آیا زن می تواند بدون کسب اجازه از همسرش از منزل خارج و با افراد یا خانواده هایی رفت و آمد داشته باشد و یا در جلسات مذهبی شرکت کند؟

پاسخ:باید با رضایت همسرش باشد.

12- حکم نفقه در خروج از منزل بدون رضایت

سؤال:لطفاً به سوالات زیر پیرامون محدوده ی اطلاعت زوجه پاسخ دهید:

الف) آیا زوجه بدون رضایت زوج حقّ خروج از منزل را دارد؟

ب) در صورت ترک منزل با وجود عدم رضایت زوج و تقاضای مکرر بازگشت و عدم تمکین مشارالیها، آیا شرایط ناشزه بر روی محقّق می گردد؟ج) در شرایط فوق، آیا زوجه استحقاق دریافت نفقه را دارد؟

پاسخ:الف) بنابر احتیاط واجب باید اجازه بگیرد مگر برای کارهای واجب شرعی یا ضروری زندگی.

ب) چنین زنی ناشزه است.

ج) قدر مسلّم از نشوز و عدم تمکین که موجب سلب حقّ نفقه می شود عدم تمکین در برابر تمتّعات جنسی است؛ بنابراین نفقه در فرض بالا یعنی خروج از منزل، ساقط نمی شود (بنابر احتیاط واجب).

13- خروج از منزل جهت فعالیت های اقتصادی و سیاسی

سؤال:آیا زن بدون رضایت شوهر می تواند برای فعالیت های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، از منزل خارج شود؟

پاسخ:در صورتی که منافات با حقّ زوج نداشته باشد احتمالاً بتواند؛ ولی احتیاط در ترک آن است و در صورتی که زن در عقد ازدواج چنین حقّی را برای خود قائل شده باشد اشکال ندارد.

14- وظیفه ی زن در قبال مخالفت شوهر

سؤال:در صورتی که مرد با رفتن همسرش به دانشگاه، اداره و هر محیط دیگری مخالف باشد، زن شرعاً چه وظیفه ای دارد؟

پاسخ:باید رضایت شوهر را جلب کند؛ مگر این که در عقد ازدواج شرط کرده باشند.

15- مواردی که اطاعت از شوهر واجب نیست

سؤال:در چه مواردی اطاعت از شوهر واجب نیست؟

پاسخ:در مواردی اطاعت از شوهر لازم نیست که با انجام اموری مانند واجبات (حج واجب، صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم)، فراگرفتن احکام اسلام مانند رفتن به مسجد و امثال آن، تهیه اجناس ضروری منزل در حالی که مجبور باشد، شرکت در انتخابات و راهپیمایی های ضروری و همچنین در مورد مراجعه به طبیب مخالفت کند.

16- اطاعت نکردن از شوهر در غیر واجبات و مستحبات

سؤال:آیا اطاعت نکردن زن از شوهر در غیر مسائل واجب و مستحب، حرام است؟

پاسخ:اطاعت زن از شوهر مربوط به حقوق زناشویی و بیرون رفتن از منزل است، در کارهای دیگر اطاعت بر او واجب نیست هر چند بهتر است زن و مرد در تمام مسائل با هم تفاهم داشته باشند.

17- فعالیت در امور مسجد بدون کسب اجازه از شوهر

سؤال:آیا زنان می توانند بدون اجازه و رضایت همسران خویش که افرادی مومن و متدین می باشند در مسجد فعالیت نمایند به طوری که کاملاً امورات یک مسجد را به دست گیرند در حالی که این عمل موجب اختلاف در بین اعضای خانواده می شود؟

پاسخ:بدون اجازه همسر جایز نیست؛ ولی رفتن به مسجد برای فراگرفتن احکام و معارف دین جایز است.

18- مخالفت شوهر با فعالیت زن بعد از رضایت اولیه

سؤال:لطفاً به سوالات ذیل پاسخ فرمایید:

الف) اگر شوهر اجازه انتخاب شغلی را به همسر خود بدهد، آیا بعد از طیّ مراحل خاص و اشتغال، شوهر می تواند مانع ادامه کار او شود یا اجازه اول التزام به تمام لوازم آن می باشد؟ در این مورد آیا تفاوتی بین کار موقّت و دائم هست؟

ب) آیا بین کاری که با حقّ شوهر منافات داشته باشد، با شغلی که چنین منافاتی ندارد فرقی هست؟

ج) آیا بین شغلی که با رها کردن آن به صاحب کار و یا دیگران لطمه ی جدّی می خورد، با شغلی که چنین نیست فرقی هست؟ (مثل ممنوعیت زن از ادامه تدریس در وسط سال تحصیلی که باعث ضرر زدن به آموزشگاه و محصّلین می گردد).

پاسخ:الف) هرگاه زن قراردادی با اجازه شوهر نسبت به مدّتی با اداره یا موسّسه ای بسته است، آن قرارداد لازم الاجراست و شوهر حقّ ممانعت ندارد و این در صورتی است که هنگام عقد، اجازه کار بیرون زن شرط نشده باشد والّا احتیاجی به اجازه شوهر در عقد قرارداد نیست ولی در هر حال باید شؤون شوهر و خانواده را رعایت کند.

ب)در فرض سوال تفاوتی نیست.

ج) در این فرض، شوهر حقّ ممانعت ندارد.

19- عدم رضایت مرد از نوع پوشش زن

سؤال:اگر مرد راضی نباشد همسرش با مانتو در جامعه حاضر شود و از او بخواهد که با چادر بیرون رود و زن امتناع نماید، چه حکمی دارد؟

پاسخ:مرد نمی تواند زن را به پوشش خاصی مجبور کند مگر این که حجاب اسلامی با آن پوشش مراعات نگردد و مانتو در صورتی که تنگ و چسبان نباشد و تمام بدن زن به جز گردی صورت و دست ها تا مچ را بپوشاند، حجاب اسلامی محسوب می شود هر چند چادر حجاب برتر است.

20- خرج اموال شخصی بدون اجازه ی شوهر

سؤال:آیا زن شوهردار می تواند از مال شخصی خود در موارد تبرّع بدون اجازه ی شوهر استفاده نماید؟

پاسخ:اشکالی ندارد.

1- دخالت مرد در تصمیمات همسرش

سؤال:دین اسلام تا چه اندازه به مرد اجازه می دهد که در تصمیمات همسرشان دخالت کند؟

پاسخ:در مواردی که مربوط به حقوق زوج می شود مانعی ندارد ولی سزاوار است زوجین با تفاهم و محبت و مشورت با یکدیگر مسائل خود را حل کنند.

2- نهی همسر از انجام مستحبات

سؤال:اگر زن به خاطر انجام مستحبات زیاد، دچار خستگى مفرط شود به طورى که مرد نتواند تمتّعات لازم را از او ببرد، آیا مرد حق دارد او را از انجام چنین مستحباتى نهى نماید و آیا اطاعت از شوهر در این جا لازم است؟

پاسخ:مرد نمى تواند او را نهى کند مگر به طور کلّى تمتّع از بین برود و در این صورت چون مزاحم حقّ شوهر است زن بدون اجازه او نمى تواند اقدام کند.

3- تقابل امر شوهر با امر ولی فقیه

سؤال:اگر امر شوهر در تقابل با امر ولی فقیه قرار بگیرد اطاعت از کدامیک لازم است؟

پاسخ:در مسئله مربوط به حکومت باید از ولی فقیه پیروی شود.

4- اجازه از شوهر برای بیرون رفتن در دوران نامزدی

سؤال:در دوران نامزدی که زن در خانه پدری تشریف دارد هرگونه بیرون رفتن زن باید با اجازه شوهر باشد یا پدر زن؟ اگر با مرد باشد در صورت رعایت نکردن زن باتوجه به این نکته در طلاق مهریه شامل زن میشود یانه؟

پاسخ:در این دوران نه نفقه واجب است ونه اجازه گرفتن زن