خریدوفروش قبر

سؤال 956- چه می‌فرمائید در مورد اینکه فردی برای خود و همسرش در بلد طیّبه قم قبر خریداری نموده پس از مدتی خودش در طبقه زیرین آن دفن گردید و پس از مدتی در طبقه فوقانی آن که مال همسرش بود اشتباهاً شخص دیگری دفن گردیده که حالا صاحب قبر و تنها وارث آنان که دو دختر می‌باشد راضی نیستند و اصرار دارند که جنازه باید از قبر آنان درآورده شود؟

جواب:در مورد سؤال، چنانچه قبری که خریده ملک شخصی بوده باید جسد میّت خارج شود و در جای دیگر مدفون شود و اگر قبر در ملک وقفی بوده چون خریدوفروش آن جایز نیست دختران متوفّی حقّی نسبت به آن ندارند و جایز نیست جسد میّت مدفون در آنجا از قبر خارج شود.

سؤال 957- قبرستانی وقف شده که عموم مسلمین در آن دفن شوند اگر کسی بخواهد قبر خود را در آنجا معین کند که هر وقت فوت شد بخاک سپرده شود در صورتی که منع کند که دیگری در آن مکان معین دفن گردد آیا جایز است یا نه؟

جواب:محلی که برای عموم وقف شده کسی نمیتواند بخود اختصاص دهد و مانع دفن دیگران شود.

سؤال 958- زمینی خریداری شده بعنوان دفن اموات سپس در آن زمین قبر درست کرده‌اند میگویند این مکان دفن مثلًا پنجاه هزار تومان و مکان دیگر صد هزار تومان این مبلغ را هم باید بعنوان هزینه قبرستان بدهی صاحب عزا میگوید خودم میّت را در یک گوشه‌ای دفن میکنم مبلغی نیز بشما می‌دهم این عمل مشروع هست یا خیر؟

جواب:زمینی که بعنوان قبرستان وقف شده باشد پول گرفتن برای دفن میّت در آن و نیز پول گرفتن در مقابل غسل میّت در آن جایز نیست بلی اگر پولی بعنوان کندن قبر یا مقدمات غسل بگیرند اشکال ندارد البته مقتضی است اجحاف نشود و بصورت فعلی که در فلان موضع فلان مبلغ در فلان جا فلان مبلغ عمل نشود.

سؤال 959- موکّلم دارای بقعه در قبرستان بوده و به نام آرامگاه خاندان آنها ثبت و در اداره اوقاف نیز دارای پرونده و سابقه می‌باشد در چند سال قبل این بقعه در حال تخریب بوده با اعلام کتبی اداره اوقاف به عنوان حقیر ساختمان بقعه تجدید بنا و با هزینه گزاف از بودجه موکّلم بازسازی و مرمّت شد و برابر اعلام اداره اوقاف و موافقت صاحب بقعه درب آن جهت مباحثات علمی طلاب باز گذارده شد. شخصی بدون اطلاع مالک دو فقره قبر از اداره اوقاف داخل بقعه خریداری و پدر و مادر خود را در آن مکان دفن نموده لذا صاحب بقعه عدم رضایت خود را اعلام و نسبت به غصبی بودن محل توسط حقیر به ورّاث تذکّر داده شده لیکن آنها مشروعیّت مسأله را بنا به فتوای حضرت عالی واگذار نموده‌اند از محضر مبارک تقاضا می‌شود فتوای خود را مرقوم فرمایید.

جواب:به طور کلی قبرستان موقوفه قابل خریدوفروش نیست و کسی مالک آن نمی‌شود. و اللّه العالم

سؤال 960- شخصی در زمان حیات خود حدود 20 سال قبل مبادرت به خریداری زمین و قبری در محل امام زاده جهت محل دفن خود نمود و آن را آجرکاری و آماده‌سازی با نصب سنگ قبر نمود اما موقع فوت مانع از دفن وی در قبر خودش شدند درحالی‌که قبر مذکور شرعاً متعلق بوارث وی می‌باشد لیکن اداره اوقاف می‌خواهد قبر مذکور را تخریب و قبر دیگری در زیر آن احداث کرده و آن را تبدیل به دو طبقه نماید و بفروشد و می‌گوید ورّاث اگر قبر زیر را نخرند اداره اوقاف آن را می‌فروشند.

حالا برای روشن شدن مسأله حکم شرعی آن را که آیا اداره اوقاف مجاز است مانع کار آنها شود یا خیر و آیا می‌تواند قبری را که صاحب شرعی دارد بفروشد یا نه بیان فرمائید.

جواب:اگر زمین مذکور وقف است خرید آن بی‌مورد بوده و خریدار مالک آن نشده و متولّی وقف هم نمی‌تواند آن را بفروشد و اگر وقف نیست و خریدار زمین قبر را از مالک شرعی آن خریده در این صورت قبر ملک خریدار است و دیگری حق تصرف آن را ندارد.