١ – اقامت طلاب و دانشجویان در محل تحصیل
سؤال:آیا محلّ اقامت طلاّب و دانشجویانى که دو سال و یا بیشتر در آن جا اقامت کرده و یا خواهند کرد از نظر حضرت عالى در حکم وطن حساب مى شود؟ آیا در صورتى که از آن جا به وطن اصلى خود یا جایى دیگرکه موّقتاً جهت تفریح و استراحت سفر کرده و باز به همان محلّ اقامت بر مى گردند چه حکمى دارد؟
جواب: این گونه اقامتگاهها در حکم وطن محسوب مى شوند.
٢ – محل خدمت
سؤال:محلّ خدمت من در بندر عباس است ولى وطنم شیراز است در هنگام مرخصى نمازهایم را در هر دو شهر (شیراز و بندر عباس) چگونه بخوانم؟
جواب: شما در بندر عباس و شیراز نماز را تمام و روزه هم بگیرید امّا در بین راه نماز و روزه شما شکسته است.
٣ – وطن حکمی
سؤال:ما در شهری غیر از وطن خود زندگی میکنیم.که محل کار مان آنجاست. (10 سال) آیا احتیاج به قصد میباشد؟
جواب: آنجا در حکم وطن شماست و نیازی به قصد اقامه ده روز نیست.
٤ – اقامت یک یا دو روز در هفته در وطن حکمی
سؤال:اگر اقامت شخص در جایی به حدی بود که آنجا در حکم وطنش قرار گرفت (مثلا یک سال یا بیشتر هفته ای سه روز برای تحصیل در آن جا اقامت داشت) سپس اقامتش کمتر شد مثلا در سال دوم یا سوم هفته ای یک یا دو روز را در آن جا اقامت داشت یا در تابستان یا ایام امتحانات پایانی فقط برای امتحان یا تسویه حساب به آن جا می رود، در این دوره جدید (اقامت کمتر) ملاک قصر یا اتمام نماز چیست که گاهی از جمله در بعضی از همین مثال ها حکم به قصر و گاهی (و در بعضی دیگر) کم به اتمام می شود؟
جواب: در فرض سوال، نماز و روزه او قصر است.
٥ – اقامت طولانی در یک شهر
سؤال:حکم نماز کسى که مدّت طولانى در شهرى مانده است چیست؟
جواب: در صورتى که مدّتى طولانى در آن محل بماند در حکم وطن او خواهد بود.
٦ – حکم نماز و روزه شخصی که در یک محل زندگی و در محل دیگر کار می کند
سؤال:اینجانب اهل شهرستان ارومیه می باشم با توجه به شغلم بایستی چهار روز هفته در پیرانشهر باشم و سه روز دیگر در ارومیه .
چگونگی ادای نماز و روزه من چگونه است ؟
جواب: نماز و روزه شما در هر دو محل تمام است.
٧ – معلوم شدن مدت اقامت بعد از گذشت چند ماه
سؤال:من هشت ماه پیش به خاطر کار شوهرم به شهر دیگری رفتم. در ابتدا مدت اقامت معلوم نبود هشت ما یا بیشتر، اکنون پس از هشت ماه معلوم شده که ما چهار ماه دیگر نیز می مانیم (یعنی در مجموع یک سال) تا اکنون من مانند مسافر عمل می کردم. حال آیا از این به بعد در این چهار ماه نیز من مسافرم یا اینجا وطن من محسوب می شود؟
جواب: آری، از این به بعد نمازهایتان کامل است.
٨ – عدم قصد توطن در اقامت طولانی
سؤال:طلاّبى که قریب 15 سال در قم ساکنند ولى آن را وطن قرار نداده و قصد اقامت دائم هم ندارند لکن در مورد زمان بازگشت به وطنشان مردّد هستند و نمى دانند چه زمانى برمى گردند، نماز و روزه این افراد چگونه است؟ آیا در این مسأله تفاوتى بین طلاّب ایرانى و خارجى هست؟
جواب: در فرض مسأله قم نسبت به همه آنها حکم وطن را دارد.
٩ – حکم کسی که چند سال در جایی اقامت دارد
سؤال:به نظر حضرتعالى شخصى که در شهر دیگرى غیر از شهر اصلى خود براى مدت 2 سال و یا اندکى بیشتر قصد اسکان دارد مى تواند آنجا را به عنوان وطن به حساب آورد؟ و اگر چنین شخصى در طول کمتر از 10 روز 2 یا 3 بار مجبور به مسافرت به شهرهاى مختلف گردد آیا روزهایى که در محل سکونت بوده مى تواند روزه بگیرد یا نه؟
جواب: آرى آن شهر به حکم وطن او است.
١٠ – نماز و روزه سرباز در دوره آموزشی و خدمت
سؤال:نماز و روزه سرباز در محل خدمت و مسیر رفت و آمد در دوره آموزشی و خدمت چگونه است؟
جواب: هرگاه قصد اقامت ده روز در آن محل کرده نماز و روزه او تمام است و هرگاه لااقل هفته ای سه روز رفت و آمد می کند باز نماز و روزه او تمام است و اگر در محلی یک سال یا بیشتر بماند در آن محل نیز نماز و روزه تمام است.
١١ – وطن حکمی
سؤال:ما در شهری غیر از وطن خود زندگی میکنیم.که محل کار مان آنجاست. (10 سال) آیا احتیاج به قصد میباشد؟
جواب: آنجا در حکم وطن شماست و نیازی به قصد اقامه ده روز نیست.
١٢ – معلوم شدن مدت اقامت بعد از گذشت چند ماه
سؤال:من هشت ماه پیش به خاطر کار شوهرم به شهر دیگری رفتم. در ابتدا مدت اقامت معلوم نبود هشت ما یا بیشتر، اکنون پس از هشت ماه معلوم شده که ما چهار ماه دیگر نیز می مانیم (یعنی در مجموع یک سال) تا اکنون من مانند مسافر عمل می کردم. حال آیا از این به بعد در این چهار ماه نیز من مسافرم یا اینجا وطن من محسوب می شود؟
جواب: آری، از این به بعد نمازهایتان کامل است.
١٣ – حکم نماز و روزه شخصی که در یک محل زندگی و در محل دیگر کار می کند
سؤال:اینجانب اهل شهرستان ارومیه می باشم با توجه به شغلم بایستی چهار روز هفته در پیرانشهر باشم و سه روز دیگر در ارومیه .
چگونگی ادای نماز و روزه من چگونه است ؟
جواب: نماز و روزه شما در هر دو محل تمام است