كثير الشكّ

تعريف كثير الشكّ

سؤال837. كسى كه در سه چيز مختلف در سه نماز پشت سر هم شك مى كند؛ آيا كثير الشكّ است؟

جواب: تحقق كثرت عرفيّه بنابر اظهر به اين است كه در سه فرد مثل هم و پشت سر هم سه شك همانند همديگر بنمايد، مثلاً در سه نماز ظهر در ركوع ركعت اوّل هر سه ى آن ها شك كند.

مراد از كثير الشكّ بودن

سؤال838. آيا مراد از كثير الشكّ بودن، فقط نماز فرادا (واجب) است يا بقيه نمازها مثل نماز مستحبى، جماعت و.... را نيز شامل مى شود؟

جواب: اظهر رعايت خصوصيات شك كثير در انتفاى حكم شك است مثل ركوع ركعت اوّلى از فريضه ى صبح.

كثير الشكّ شدن

سؤال839. آيا كثير الشكّ، در شك سوم نبايد به شك خود اعتنا كند يا در شك چهارم؟

جواب: صدق عرفى ملاك است كه بنابر اظهر با شك سوّم محقّق مى شود.

شك در نماز فرادا

سؤال840. كسى كه در نماز جماعت شكى برايش پيش نمى آيد ولى در فرادا شك مى كند، اگر معمولاً نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را به جماعت بخواند؛ براى محاسبه كثير الشّك شدن بايد چه كار كند؟

جواب: بايد سه شك متماثل در سه نماز صبح برايش پيش بيايد و اگر احيانا در نمازهاى غير صبح شك كرد، حكم كثير الشّك ندارد.

شك در كثير الشّك شدن يا وسواسى شدن

سؤال841. شخصى كه نمى داند كثير الشكّ است يا وسواسى، گفته شده كه در هر دو صورت وظيفه اش اين است كه اعتنا نكند. آيا در هر حالتى عدم اعتنا، مختل كننده نماز نيست و هيچ تفاوتى وجود ندارد؟

جواب: تفاوتى ندارد.

عمل به ظن (گمان)

سؤال842. كسى كه در تمام اعمال خود كثير الشّك شده؛ آيا مى تواند به ظن عمل كند؟

جواب: بله مى  تواند.

وظيفه كسى كه در همه اعمال خود شك كند

سؤال843. وظيفه ى كسى كه در همه اعمال عبادى و غير عبادى خود شك هاى مختلفى مى كند؛ چيست؟

جواب: اگر واجد شروط كثير الشّك است، به شك هاى خود اعتنا نكند.

متوجه شدن كثيرالشكّ

سؤال844. كثيرالشكّ اگر در حالى كه شكّ دارد نيّت نماز ظهر كرده يا عصر، مقدارى از نماز را خواند و پس از آن متوجه شد؛ چه وظيفه اى دارد؟

جواب: اگر به نيّت ما فى الذمّه و يا وظيفه  ى فعليّه بوده، مانعى ندارد.

شك در ركعت 1 و 2 براى كثير الشّك در نماز چهار ركعتى

سؤال845. آيا شك بين 1 و 2 براى كثير الشّك، موجب بطلان نماز مى شود؟

جواب: خير، بنا را بر دو مى  گذارد.

عمل نكردن به مسايل كثير الشّك

سؤال846. شخصى در نمازهاى خود شك مى كند و با اين كه مى تواند مسايل شك را ياد بگيرد؛ اما اين كار را نمى  كند؛ و نماز را بر هم مى زند و از سر مى  گيرد؛ آيا نمازهاى او صحيح است؟

جواب: باطل كردن نماز حرام است و بايد به وظايف شك عمل كند (مسأله ى 984 رساله)؛ هر چند نمازى كه بعد از ابطال مى  خواند، صحيح است.

كثيرالشكى كه هنگام شك، نماز خود را اعاده مى  كند

سؤال847. كسى كه كثير الشّك است و در هر بار شك كردن نماز را مى شكند و نماز را دوباره مى خواند و اين حالت براى او عادت شده؛ آيا مى تواند آيه يا كلمه اى را كه شك دارد به قصد قربت مطلق دوباره بخواند تا به تكرار نماز گرفتار نشود؟

جواب: مى  تواند.

شك زياد در تسبيحات

سؤال848. كسى كه هميشه در تسبيحات اربعه شكّ مى كند كه دو بار گفته است يا سه بار، چه كند؟

جواب: اعتنا نكند.

خارج شدن از كثير الشّك

سؤال849. در خارج شدن از كثير الشّك در نماز فرموده اند: «اگر در سه نماز شك نكند، از حالت كثيرالشكى خارج شده»؛ آيا نمازها بايد يوميّه باشد؟

جواب: بايد در خصوصيات مثل همان سه شكى باشد كه كثرت را آورده است.

كثير الشّك در نمازهاى دو ركعتى و سه ركعتى

سؤال850. آيا كثير الشّك در نمازهاى دو ركعتى و سه ركعتى، نبايد به شك خود اعتنا كند؟ در شك بين 1 و 2 در نمازهاى چهار ركعتى چه طور؟

جواب: فرقى نمى  كند.

عمل نكردن به وظيفه كثير الشّك

سؤال851. فردى هستم كثير الشّك، كه اگر به وظيفه كثير الشّك عمل كنم شيطان مرا وسوسه كرده و احتمال را بر كمتر داده و از اين كه عمل را كمتر انجام داده ام ناراحتم، و اگر به وظيفه كثير الشّك عمل نكنم باز وسوسه مى شوم كه چرا به احكام عمل نمى كنى؟ آيا مى  توانم شك را عادى حساب كنم و بنابر احكام شك عمل كنم؟

جواب: اگر كثير الشّك شديد به اين كه در سه عمل متماثل متوالى شك مشابه كرديد نمى توانيد بنابر اظهر حكم كثير الشّك را اجرا نكنيد؛ مگر در امور مطلوبه ى مطلقه مثل اذكار و قرائت قرآن.

حواس پرتى مأموم

سؤال852. اگر مأموم آن چنان دچار حواس پرتى باشد كه مثلاً در حال «سمع اللّه » نمى داند كه همراه جماعت ركوع كرده يا نه؛ چگونه بايد عمل كند؟

جواب: به جماعت ادامه دهد.