خواندن نماز قبل از اذان يا شك در آن
سؤال1. سالها بود اذان صبح، طبق كتاب «أحسن التّقويم» مرحوم آيةاللّه اديب ـ رحمةاللّه عليه ـ پخش مى شد و ما طبق آن عمل مىكرديم و بعدا اعلام كردند كه طبق نظر افراد خبره، اذان صبح حدود ده دقيقه زودتر از موقع پخش مى شده است و ساعات جديدى تعيين كردند و البتّه اينجانب هميشه پس از اذان قدرى احتياط مى كردم ولى دقيقا نمى دانم نمازم داخل وقت بوده يا قبل از آن، تكليفم چيست؟
جواب: نمازهايى كه يقين داريد تمام آن قبل از وقت خوانده شده قضا دارد، در غير اين صورت قضا ندارد.
مراد از يقين
سؤال2. اين كه گفته مى شود: «بايد براى نماز، يقين به دخول وقت داشت» مراد يقين شخصى است يا عرفى؟
جواب: منظور يقين شخصى، اعمّ از اطمينان است ولى به وسوسه اعتنا نشود.
اعلام شدن وقت اذان از رسانه ها
3. وقت اذان كه توسّط رسانه ها اعلام مى شود؛ آيا حجّت شرعى براى نماز و افطار و... مى باشد؟
جواب: ميزان احراز دخول وقت است.
شبهاى مهتابى كه ماه كامل است
سؤال4. مسأله طلوع فجر در ليالى مقمرهاى كه آقايان اختلاف نظر دارند، نظر حضرت عالى چيست؟
جواب: در نزد اينجانب با شبهاى ديگر تفاوتى ندارد و ميزان احراز طلوع فجر است.
بيدار ماندن با احتمال خواب براى نماز صبح
سؤال5. اگر كسى بترسد كه در صورت بيدار ماندن تا آخر شب، براى نماز صبح بيدار نشود؛ آيا جايز است بيدار بماند؟ و اگر بيدار ماندن براى انجام كار واجب باشد؛ چه حكمى دارد؟ [منظور از واجب، واجب عرفى است].
جواب: بيدار ماندن جايز است، ولى بايد طورى باشد كه با اهميّت شأن نماز منافات نداشته باشد و موجب از دست رفتن وقت نماز نشود.
وقت نماز ظهر در روز جمعه
سؤال6. اگر موفّق به شركت درنماز جمعه نشويم؛ وقت نماز ظهر چه موقع است؟
جواب: در وقت نماز جمعه، خواندن نماز ظهر اشكال ندارد.
درك نكردن شب در هواپيما
سؤال7. در بعضى از سفرهاى خارجى كه با هواپيما است اشخاص، 24 ساعت طى مسافت مى كنند و همه ى اين زمان روز است و شبى را درك نمى كنند. بلكه گاهى از اوّل صبح شروع مى كنند و بعد از 24 ساعت وقتى به مقصد مى رسند، در مقصد، ظهر شرعى نشده؛ اوقات نماز آنها در اين 24 ساعت چگونه بايد باشد؟
جواب: در هر زمان كه يكى از اوقات فعليّت پيدا كرد، وظيفه خود را در همان زمان انجام مىدهد و در جايى كه اوقات نماز هر چند به مقايسه به نزديكترين مكانها معلوم نيست، بايد جايى كه مبدأ و آغاز سير او بوده براى وقت صبح و ظهر و مغرب حساب كند، بنابر احتياط وجوبى، گرچه محتمل است عدم تكليف.
خواندن نماز صبح در مكانى و رسيدن به جايى كه طلوع فجر نشده
سؤال8. اگر انسان نماز صبح را در جايى خواند و با هواپيما به محلّى مسافرت كرد كه هنوز در آن جا فجر طلوع نكرده؛ آيا پس از طلوع فجر بايد نمازش را اعاده كند؟
جواب: احتياطا خوانده شود.
بيدار نمودن افراد براى نماز
سؤال9. بيدار كردن اشخاص مانند اولاد و ميهمان براى نماز واجب چگونه است؟
جواب: سيره بر بيدار كردن است؛ مگر در صورتى كه براى فردى كه خوابيده ضرر داشته باشد.
متذكّر نمودن مريض به وقت نماز
سؤال10. در صورتى كه مريضى متوجه اوقات نماز و اداى آن نباشد؛ آيا بر اطرافيانش واجب است به او يادآورى نمايند؟
جواب: در فرض سؤال اگر آگاه كردن او به وقت، مُضرّ به حالش نباشد، جايز است خصوصا با اجازهى او از اوّل.
خواندن نماز در پنج وقت
سؤال11. آيا خواندن نمازهاى يوميّه در پنج وقت رجحان دارد؟
جواب: پس از به جا آوردن نافله، افضل تعجيل است.
وقت نماز نافله مغرب
سؤال12. آيا مىشود نافلهى مغرب يا نماز غفيله را بعد از نماز عشا و قبل از ذهاب حمره، به نيّت ادا خواند؟
جواب: به جهت رعايت احتمال بودن وقت بين دو عمل (نماز مغرب و نماز عشا)، بدون نيّت ادا يا قضا بخواند.
وقت نماز اوّل ماه
سؤال13. وقت نماز اوّل ماه چه زمانى است؟
جواب: وقت نماز اوّل ماه از اوّل طلوع فجر است كه اوّل روز شرعى مى باشد.
يقين به پخش اذان زودتر از وقت شرعى
سؤال14. اگر فردى يقين كند كه اذان پخش شده توسط رسانه پيش از وقت شرعى است؛ چه حكمى دارد؟
جواب: بايد به يقين خود عمل كند.
پخش كردن اذان بعد از وقت شرعى
سؤال15. با توجه به اين كه در بعضى منطقه ها اذان صبح را چند دقيقه ديرتر از وقت شرعى پخش مى كنند، آيا در ماه رمضان خوردن يا آشاميدن تا گفتن اذان اشكال شرعى دارد؟
جواب: بله، تا وقت شرعى بيشتر نمى تواند بخورد يا بياشامد.
خواندن نماز بعد از وقت
سؤال16. اگر بعد از نماز، نمازگزار بفهمد نماز را قبل از وقت خوانده؛ آيا بايد نماز را دوباره بخواند؟
جواب: اگر متوجه شود كه تمام نماز را پيش از وقت خوانده، بايد نمازش را دوباره بخواند؛ ولى اگر در بين نماز بفهمد كه وقت داخل شده، يا بعد از نماز متوجه شود كه در بين نماز وقت داخل شده، نماز او صحيح است.
خواندن مقدارى از نماز بعد از وقت
سؤال17. در نزديك غروب، شروع به خواندن نماز عصر كردم دو ركعت از نماز عصر بعد از غروب خوانده شد؛ آيا بايد آن را قضا كنم؟
جواب: خير لازم نيست.
ندانستن وقت نماز
سؤال18. اگر روز ورود به كشور خارجى هوا ابرى باشد [تشخيص طلوع و غروب خورشيد مشكل باشد] و اوقات شرعى را نداند يا منابع خبرى در اين زمينه قابل اطمينان نباشد، چه موقع بايد نمازهاى يوميّه را به جاى آورد؟ در روزهاى آفتابى چه طور؟
جواب: در صورتى كه احتمال مى دهند دسترسى به چيزى پيدا كنند كه به واسطه آن علم يا ظن به وقت پيدا مىكنند، احتياط در تأخير نماز است. ولى اگر به خاطر تأخير، خود به خود علم و يا ظن به وقت پيدا مىشود، احتمال دارد همين قدر كه گمان به وقت پيدا كردند، بتوانند نماز بخوانند ولى اگر عسر و حرج نباشد احتياط در تأخير نماز است.
اشتباه در تشخيص وقت
سؤال19. اگر نمازگزار در تشخيص وقت نماز اشتباه كند و پس از وقت نماز، نماز را باادا بخواند؛ و يا تيمم كند و نماز بخواند و بعد از آن وقت حقيقى نماز را بيابد و نداند چند نماز پس از وقت و با تيمم خوانده است؛ تكليفش چيست؟
جواب: نمازهايى را كه اشتباها به نيّت ادا خوانده يا با خوف وقت با تيمم خوانده و بعد از وقت فهميده، قضا ندارد.
وقت نماز در قطبين و امثال آن
سؤال20. وقت نماز در قطبين و يا در كره ماه [براى فضاپيما] چه موقع مى باشد؟ اگر در شهرى طول روز طولانى تر از شب باشد [براى مثال: 17 ساعت يا 23 ساعت[ چه طور؟
جواب: آن مكانهايى كه شب و روز دارند، حكم آن معلوم است و آن جاهايى كه شب و روز ندارند، مى توانند نزديكترين مكانها به آن جا كه شب و روز دارند ملاك قرار داده و بر طبق آن نماز بخوانند.
وقت قضاى نمازهاى يوميّه
سؤال21. نمازهاى يوميّه چه موقع قضا مى شوند؟
جواب: وقتى كه ديگر كمتر از يك ركعت وقت دارد.
وقت نماز ظهر و عصر و شروع نماز مغرب
سؤال22. وقت نماز ظهر و عصر تا غروب آفتاب است يا تا ابتداى اذان مغرب؟ آيا مى شود بعد از غروب آفتاب نماز مغرب خواند؟
جواب: وقت آن تا مغرب است يعنى تا وقتى كه آفتاب از زمينى كه مسطح است، غروب كند.
زمان قضا شدن نماز صبح
سؤال23. چه زمانى نماز صبح قضا مى شود؟
جواب: هنگام طلوع آفتاب.
وقت فضيلت نماز
سؤال24. وقت فضيلت نمازهاى يوميّه چه موقع مى باشد؟
جواب: در اين باره به مسأله ى 633 رساله و قبل و بعد آن مراجعه شود.
تعيين نصف شب شرعى
سؤال25. راه دقيق تعيين نصف شب شرعى كدام است؟
جواب: مقصود از نصف شب، نصف ما بين غروب آفتاب و طلوع فجر (اذان صبح) است نه طلوع آفتاب.
خواندن نماز ظهر و عصر نزديك غروب
سؤال26. اگر نمازگزار نزديك غروب مشغول نماز ظهر شود و در نماز ظهر بين ركعت 3 و 4 شك كرده و احتياج به نماز احتياط دارد؛ و اگر نماز احتياط را بخواند نماز عصرش قضا مى شود؛ تكليف چيست؟
جواب: بايد نماز عصر را كه يك ركعت از آن را وقت دارد بخواند و نماز ظهر را بعدا قضا كند.
سؤال27. اگر كسى به خيال اين كه فقط به اندازه خواندن نماز عصر از روز باقى است شروع به نماز عصر بكند و بعد از آن هنوز خورشيد غروب نكرده باشد؛ چه كند؟
جواب: احتياطا نماز ظهر را به قصد مافى الذمه بخواند.
سؤال28. اگر كسى به خيال اين كه فقط به اندازه خواندن نماز عصر وقت باقى است نماز عصر را بخواند و بعد از آن نماز ظهر را نيز تمام كند و خورشيد هنوز غروب نكرده باشد؛ آيا نماز عصر را بايد دوباره بخواند يا نه؟
جواب: ظاهرا اعادهى نماز لازم نيست.
خواندن مستحبات نماز و خارج شدن مقدارى از نماز خارج از وقت
سؤال29. اگر نمازگزار احتمال دهد كه با آرام خواندن و به جا آوردن مستحبات نماز مقدارى از نماز در خارج از وقت خوانده مى شود؛ وظيفهاش چيست؟
جواب: اگر خوف از دست رفتن وقت دارد، نبايد مستحبّات را به جا آورد.
خواندن نماز همراه با اذان
سؤال30. آيا مى توان از اوّل گفتن اذان شروع به نماز خواندن كرد؟
جواب: اگر اذان فرد عادل و عارف و آگاه به وقت باشد، بله مى توان.
خوابيدن در وقت نماز
سؤال31. اگر در وقت نماز بخوابم و بعد از بيدار شدن نماز را بخوانم؛ چه وجهى دارد؟ اگر در همان وقت احتمال بدهم كه بعد از وقت نماز بيدار مى شوم و نمازم قضا مى شود؛ چه حكمى دارد؟
جواب: اگر از جهت استخفاف و كوچك شمردن نماز باشد، اشكال دارد.
وقت نافله صبح
سؤال32. وقت نافله صبح چه موقع است؟ آيا نماز نافله قضا دارد؟ و چه موقع مى توان آن را به جا آورد؟
جواب: نافله صبح را بعد از تمام شدن نماز شب تا طلوع سرخى از طرف مشرق مى شود خواند و بعد از آن، اوّل نماز صبح و بعد از آن نافله صبح را بخوانند. و هر نافله اى كه وقت مخصوص دارد، بعد از آن وقت مستحب است آن را قضا كرد. (مسأله 1129 رساله).
خواندن نافله ظهر بعد از گفتن اذان
سؤال33. آيا مى توان نافله ظهر را چند دقيقهاى بعد از اذان ظهر [قبل از نماز] خواند؟
جواب: بله، مىتوان. (مسأله 641 رساله).
خواندن نوافل ظهر و عصر بعد از نماز جماعت
سؤال34. در نماز جماعت ظهر و عصر وقت كافى براى خواندن نوافل ظهر و عصر نيست، اگر كسى بخواهد آنها را به جا آورد؛ چه وقت و با چه نيتى به جا آورد؟
جواب: نافله ظهر را پيش از اذان ظهر و بعد از آن كه سايه به اندازه شاخص شد به اميد اين كه الآن خواندن آن خوب باشد مىتوان خواند ولى بنابر احتياط اگر قبل از ظهر مى خوانند نيّت ادا ننمايند و چنان چه كسى بخواهد نافله ظهر يا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند بهتر است بنابر اظهر نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بايد نيّت ادا و قضا نكند. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله 641 و 642 رساله مراجعه شود.
پذيرايى از ميهمان در اوّل وقت نماز
سؤال35. خواندن نماز اوّل وقت افضل است يا پذيرايى از ميهمانى كه تازه رسيده و آمادگى براى نماز را ندارد؟
جواب: در شرايط معمولى نماز اوّل وقت افضل است و اگر مىتواند جمع بين هر دو كند.
اختلاف بين طلوعين
سؤال36. اگر در شهرى زمان بين فجر تا طلوع خورشيد در زمستان يك ساعت و نيم و در تابستان دو ساعت باشد؛ اوقات شرعى در ماه مبارك رمضان و غير آن چگونه تعيين مى گردد؟
جواب: در هر فصلى بايد وقت حقيقى در آن فصل را معين كنند.
طلوع و غروب آفتاب
سؤال37. ملاك طلوع و غروب آفتاب چيست؟ آيا طلوع و غروب از پشت كوه است يا چيز ديگرى؟
جواب: مغرب وقتى است كه آفتاب از زمينى كه مسطح است غروب كند. و منطقه اى كه پستى و بلندى دارد، مغرب آن موقعى است كه اگر زمين مسطح بود آفتاب غروب مىكرد؛ ولى احتياط مستحب اين است كه سرخى طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود از بين برود.
ناتمام ماندن نماز شب و دخول به اذان صبح
سؤال38. پس از خواندن چهار ركعت نماز شب اگر موقع اذان بشود؛ آيا مى توان بقيه را به جا آورد؟ با چه نيتى؟
جواب: بله، بقيه را مى توان به قصد ادا به جا آورد.
زمان قضاى نافله شب
سؤال39. تا چه وقت مى توان قضاى نافله شب را به جاى آورد؟
جواب: قضاى نماز، وقت معيّن ندارد.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
