↵
آيت الله سيد محمد باقر حكيم فرزند آيت الله العظمي سيدمحسن طباطبايي حكيم در شهر نجف متولد شد. نسب خاندان حكيم كه از سادات طباطبايي محسوب مي گردند به امام حسن مجتبي (علیه السلام) بر مي گردد. جد اين خاندان، يعني آيت الله سيدمهدي حكيم از بزرگان علما و سرآمد مجتهدان عصر خود بود كه چندي در لبنان اقامت داشت و در آنجانيز به خاك سپرده شد.
تلاش هاي آيت الله سيدمحسن حكيم در حوزه نجف هم زمان با تهاجم نيروهاي انگليسي به عراق در آغاز جنگ جهاني اول و اشغال اين كشور بود. آيت الله حكيم جوان نيز همگام با ديگر علماي مبارز در صفوف مجاهدين در جبهه هاي نبرد به رويارويي با متجاوزان پرداخت. حكيم در زمره مراجعي است كه از هوشياري سياسي بالايي بهره مند بود. ايشان نخستين مرجعي است كه نسبت به صدور حكم جهاد با غاصبان قدس شريف اهتمام ورزيد و به مبارزه مجاهدين فلسطيني به منظور احقاق حقوق قانوني شان مشروعيت ديني بخشيد. فتاواي وي درباره عمليات فداييان فلسطيني عليه متجاوزان به سرزميني كه قبله اول مسلمين جهان شهره عام و خاص است.
سيدمحمدباقر حكيم نزد آيات عظام سيديوسف حكيم، سيدابوالقاسم خويي و سيدمحمدباقر صدر تلمذ كرد و در سن بيست و پنج سالگي از سوي آيت الله ياسين به درجه اجتهاد نائل آمد. وي از 24 سالگي به عرصه سياست گام نهاد و در 1959 در بنيانگذاري «حزب الدعوه الاسلامية» زير نظر پدرش مشاركت داشت. محمدباقر حكيم در خلال سال هاي 1964تا 1965 به عنوان استاد علوم قرآني در «كليه اصول الدين» (دانشكده الهيات) بغداد به تدريس اشتغال داشت. حضور در جمع اساتيد دانشگاهي در انفتاح فكري او موثر بود. وي همواره در كنار اشتغالات علمي و ديني به سياست نيز توجه خاصي داشت. همين امر باعث شد در مدت اقامت در عراق سه مرتبه از سوي ماموران حزب بعث دستگير و در آخرين مرتبه محكوم به اعدام گردد كه البته پس از گذراندن هيجده ماه زندان در پي صدور عفو عمومي رهايي يافت و چند ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ناگزير رهسپار ايران شد. در خلال حدود 24 سال شمار 50 نفر از افراد خاندان حكيم به دست حزب بعث حاكم بر عراق به شهادت رسيدند كه سرشناس ترين آنها عبارتند از: آيت الله سيدعبدالصاحب حكيم، حجت الاسلام سيد علوم الدين حكيم، حجت الاسلام سيدمحمدحسين حكيم، حجت الاسلام سيدكمال حكيم، حجت الاسلام سيدعبدالوهاب حكيم، سيداحمد حكيم، آيت الله سيدمجيد حكيم، حجت الاسلام دكتر سيدعبدالهادي حكيم، حجت الاسلام سيدحسن حكيم، حجت الاسلام سيدحسين حكيم، حجت الاسلام سيدمحمدرضا حكيم، سيدمحمد حكيم، سيدمحمدعلي حكيم، سيدضياءالدين حكيم، سيدبهاءالدين حكيم، حجت الاسلام سيدمحمدمهدي حكيم. كه در اين ميان شش نفر از برادران آيت الله سيدمحمدباقر صدر در خيل شهدا هستند. پس از خاندان حكيم، مي توان از خاندان هاي «صدر»، «شبر» و «بحرالعلوم» ياد كرد كه متحمل آسيب هاي فراواني از سوي رژيم بعث حاكم بر عراق شدند.
يادآوري اين نكته ضروري است كه تاكنون از سوي سازمان اطلاعات و امنيت رژيم سابق عراق (استخبارات) هشت مرتبه به جان آيت الله سيدمحمدباقر حكيم سوءقصد شده كه همه آنها با ناكامي مواجه شد.
ايت الله سيد محمد باقر حكيم مدت 23 سال در ايران بود و بجز يك دوره 30ماه كه ايت الله شاهرودي رياست مجلس اعلا شيعيان عراق را بر عهده داشت عهده دار اين مسوليت بود.
ايشان بسيار مورد علاقه شيعيان عراقي بودند و اين موضوع را دوست ودشمن به ان اذعان داشت.مثلابيل كلينتون در نامهاي به آيتالله حكيم از او به عنوان رهبر روحي و معنوي ميليونها عراقي نام برد و اين ديدگاه كلينتون هنوز نيز از طرف مقامات رسمي صحيح تلقي ميشود.
شهادت
آيت الله سيد محمد باقر حكيم در تاريخ 7 شهريور سال 82 مصادف با اول رجب سال 1424 ميلاد با بركت امام محمد باقر پس از اقامه نماز جمعه در حين خروج از مرقد مطهر حضرت امام علي (ع) در يك عمليات تروريستي به شهادت رسيدند.