سؤال 620 :كسى زمينى را كشت كرده و با مالك قرار گذاشته است كه بعد از برداشت محصول صدى سى من گندم به او بدهد، آيا زكات به اين گندم تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر كارگر در بذر شريك نباشد و سهميه او تنها به جهت حق العمل و اجرت كارگرى باشد زكات ندارد ولى اگر از مؤونه سالش زياد بيايد، خمس دارد.
سؤال 621 :اگر كسى مقدارى زمين مزروعى را بدون اجاره يا مزارعه به ديگرى، رها كرده و به محل ديگر برود و برادرِ مالك آن را با زمين خودش كشت كند و محصول هر دو به حد نصاب باشد، آيا بر او زكات واجب است؟
جواب: اگر گندم را براى خودش كشت كرده و به نصاب برسد، زكات آن واجب است و اجرت المثل زمين را به برادر مديون خواهد بود. ولى اگر به قصد شراكت كشت كرده كه مقدارى از گندم مال برادر باشد، در صورتى كه سهم خودش به حد نصاب نرسد، زكات ندارد.
سؤال 622 :مالكى مقدارى زمين مزروعى خود را بصورت اجاره به ديگرى واگذار كرده و مال الاجاره از گندم آن تعيين شده، گندمى كه از بابت اجرت به دست مى آيد، اگر به تنهايى به حد نصاب برسد يا با گندم باقيمانده زمين در دست خود مالك برداشت مى شود به نصاب برسد، آيا متعلق زكات مى شود؟
جواب: گندمى كه بابت مال الاجاره مى گيرد متعلق زكات نمى شود. اگرچه به حد نصاب برسد. بلى اگر گندمى كه از زراعت و زمين در دست خودش برداشت مى كند به تنهايى به حد نصاب برسد، زكات دارد.
سؤال 623 :اينجانب در زمين خود گندم و جو كشت كرده ام و براى بدست آوردن محصول خرجهايى كرده ام، كه از جمله آنها خريد يك تراكتور و مقدارى وسايل كشاورزى است، آيا مى توانم اينها را از حاصل كسر كنم و بعد اگر گندم به حدّ نصاب رسيد، زكات بدهم؟
جواب: بلى، تمام مخارجى كه براى بدست آوردن گندم و جو كرده ايد استثنا كنيد و اگر بدون تراكتور نمى توانيد زراعت كنيد، فقط استهلاك آن كسر مى شود و نيز اگر مقدارى از قيمت آن كاسته شود مى توانيد آن مقدار را جزء مخارج حساب كنيد، ولى بايد توجه داشته باشيد كه اگر پيش از كم كردن اينها حاصل شما به حد نصاب برسد، يعنى به 288 من، 45 مثقال كم برسد، بنابر احتياط واجب بايد زكات باقيمانده آن را بدهيد.
سؤال 624 :در برخى روايات زكات برنج را مطرح كرده اند كه حمل بر استحباب شده است، آيا با وضع فعلى كه در بعضى مناطق به صورت وسيعى برنج مى كارند، نمى توان حكم به وجوب زكات آن داد. نظر مبارك خود را بيان فرماييد.
جواب: فعلا، فتوا عدم وجوب زكات در مثل برنج است.