انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

رباى معامله اى

بزرگ نمایی کوچک نمایی

شروط رباى معامله  اى

سؤال908. لطفا شروط رباى معامله  اى را ذكر فرماييد؟

جواب:  1) آن كه عرفا جنس آن دو يكى باشد، 2) آن كه آن چه فروخته مى  شود و آن چه در برابر آن خريده مى  شود از چيزهايى كه با پيمانه يا وزن محاسبه مى  شوند باشند؛ پس در چيزى كه با مشاهده يا شمردن يا متر كردن و... فروخته مى  شود، رباى معاملى جاى ندارد.

 

راه هاى گريز از رباى معاملى

سؤال909. لطفا راه  هاى گريز و حيله  هاى فرار از رباى معاملى را بيان فرماييد؟

جواب:  با انتخاب يكى از راه هاى زير مى  توان از رباى معاملى رها شد:

1) اين كه يكى از دو طرف معامله، جنس ربوى خود را در برابر مبلغى به ديگرى بفروشند، آن گاه جنس ديگرى را، با همان مبلغ براى بيش از آن مقدار جنس خريده شده از او بخرد.

2) اين كه هر كدام از دو طرف، جنس خود را هبه  ى غير معوضه نمايد به ديگرى؛ بنابر جريان ربا در مطلق هبه يا به هبه معوضه آن گونه كه در كتاب بيع در فقه ذكر شده است.

3) اين كه يكى جنس خود را به ديگرى قرض دهد و به دنبال آن ديگرى نيز جنس خود با اضافه آن را به او قرض دهد و پس از آن هر كدام ديگرى را برى ءالذمه نموده و ببخشند.

4) اين كه دو جنس مساوى را با هم ديگر معامله نمايند، پس از آن مقدار اضافه را به ديگرى هبه نمايد، البته هبه نبايد در معامله اوّل شرط شده باشد.

5) ضميمه كردن چيزى به دو جنس، مثل آن كه يك من گندم را به همراه دو خودكار بفروشد به دو من گندم به همراه يك خودكار.

6) ضميمه كردن چيزى به طرف ناقص، مثل آن كه يك من گندم و خودكار را با دو من گندم معامله كند.

 

اختلاف دو شهر در شمارشى و كيلويى بودن يك جنس

سؤال910. اگر در مكانى يك جنس مثل گردو با شمارش خريد و فروش شود و در جاى ديگر به صورت كيلويى، آيا دو نفر از اين دو شهر مى  توانند دو نوع خوب و بد از آن جنس را معامله كنند؟ و نحوه معامله آن ها در هر يك از شهرهاى خود يا شهر سوم به چه نحو بايد باشد؟

جواب:  جنسى را كه در بعضى از شهرها با وزن و پيمانه مى  فروشند و در بعضى از شهرها عددى معامله مى  كنند، اگر در شهرى كه آن را با وزن يا پيمانه مى  فروشند زيادتر بگيرد، ربا و حرام است و در شهر ديگر اگر عددى معامله كند و زيادتر بگيرد ربا نيست.

 

ثبوت رباى معاملى در غير بيع

سؤال911. آيا در معاملات ديگر ـ غير از بيع (مثل صلح، اجاره و...) ـ نيز رباى معاملى جارى است؟

جواب:  ثبوت ربا در آن چه كه جارى مجراى بيع است نزد عرف، خالى از وجه نيست.

 

تعويض طلا

سؤال912. آيا تعويض طلاى كهنه يا شكسته و مستعمل با طلاى نو اشكال دارد؟

جواب:  اگر وزن يكى از آن ها زيادتر از ديگرى باشد و طلاى مغشوش به مقدارى كه ماليت داشته و معامله بر آن صورت مى  گيرد نباشد، حرام و باطل است.

 

دريافت قند در برابر چغندر قند

سؤال913. كارخانه  هاى قند در روستاها، نمايندگان و شركت تعاونى  هايى داير كرده  اند كه به چغندركاران در ازاى چغندر دريافتى پول يا قند تحويل مى  دهند، آيا دريافت قند در برابر چغندر قند حكم رباى معاملى را دارد؟

جواب:  الحاق قند به اصل آن كه چغندر است، به قاعده اصل و فرع، محلّ تأمّل است.

 

كارخانه  هاى برنج كوبى

سؤال914. اگر به كارخانه برنج كوبى مقدارى برنج جهت پاك كردن داده شود و كارخانه در ازاى دستمزد خود مقدارى برنج پاك كرده از برنج  هاى تحويلى بردارد، ربا محسوب مى  شود؟ اگر به شالى  كار مقدار كمترى از برنج پاك شده خود را تحويل دهد، چه حكمى دارد؟

جواب:  اگر معاوضه نيست، بلكه همان برنج است و جز عنوان مزد چيزى نيست، ربا نمى  باشد.

 

معاوضه  ى آرد با گندم

سؤال915. برخى از كارخانه  هاى آرد يا مكينه هاى گندم پس از دريافت گندم از كشاورزان، مقدار كمترى آرد به آن ها پس داده و دستمزد و هزينه آرد كردن را با رضايت مشترى از آرد برمى  دارند، آيا اين عمل رباى معاملى محسوب مى  شود؟ و اگر آرد تحويلى به آن ها از همان گندم دريافتى نباشد چه طور؟

جواب:  در صورتى كه معاوضه  اى در كار نباشد و فقط به عنوان مزد آرد كردن بردارد، ربا نيست.

 

عوض كردن شير با مواد لبنى ديگر

سؤال916. آيا عوض كردن شير با محصولات لبنى ديگر جايز است؟ و اگر كسى شير را به كارخانه بدهد و در مقابل از شركت تعاونى همان كارخانه محصولات لبنى مورد نياز خود را تحويل بگيرد، اشكال دارد؟

جواب:  اگر جنسى را كه مى  فروشد و عوضى را كه مى  گيرد از يك چيز به دست آمده باشد و به عبارت ديگر، حقيقت نوعيه  ى آن ها يكى بوده و اصناف مختلف باشند، بايد در معامله، زيادى نگيرند؛ پس اگر مثلاً يك من كره حيوانى بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير بگيرد و يا سه كيلو شير بدهد و نيم كيلو كره يا پنير بگيرد، ربا و حرام است.

 

خريد و فروش ظروف نو و كهنه

سؤال917. برخى ظروف مسى، آلومينيومى و رويى با وزن خريد و فروش مى  شوند، آيا فروشنده مى  تواند ظرف كهنه را از مشترى بگيرد و به جاى آن ظرف نو به او بدهد و ما به  التفاوت را نيز با او محاسبه نمايد؟ اگر اين معامله به صورت مبادله يا در دو معامله صورت پذيرد، آيا شرعا اشكال دارد؟

جواب:  اگر در دو معامله صورت پذيرد، جايز است.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -