خمس فروش خانه، وسائل نقليه و زمين‏

 سؤال  880: آيا به خانه‏اى که قبلاً با مالى که خمس آن داده نشده، ساخته شده، خمس تعلّق مى‏گيرد؟ بر فرض وجوب پرداخت خمس، آيا خمس بر اساس قيمت فعلى محاسبه مى‏شود يا قيمت زمان ساخت آن؟

جواب:اگر خانه از درآمد بين سال براى زندگى و سکونت ساخته شده و پس از سکونت در آن به فروش رفته است، پول فروش آن خمس ندارد، ولى اگر از درآمدى که سال بر آن گذشته، ساخته شده است، خمس پولى که در ساخت آن هزينه شده، بايد پرداخت شود.

سؤال  881: مدتى قبل آپارتمان مسکونى خود را فروختم. اين معامله هم زمان با رسيدن سال خمسى من بود و چون خود را موظف به اداى حقوق شرعى مى‏دانم، بر اثر شرايط خاص زندگى‏ام در اين رابطه با مشکل مواجه شده‏ام، اميدوارم مرا در اين رابطه راهنمايى فرماييد.

جواب:اگر خانه مسکونى فروخته شده را با پولى که خمس نداشته و يا با درآمد بين سال خريده‏ايد، پول فروش آن در هر صورت خمس ندارد.

سؤال  882: خانه نيمه سازى در يکى از شهرها دارم که به علت سکونت در ساختمان‏هاى دولتى نيازى به آن ندارم، لذا قصد دارم آن را فروخته و با پول آن ماشينى براى استفاده شخصى بخرم، آيا به پول آن خمس تعلّق مى‏گيرد؟

جواب:اگر خانه ‏مزبور را از درآمد سالانه ‏و در بين ‏سال ‏به قصد سکونت‏ در آن ساخته ‏يا خريده‏ايد، و در همان سال آن را فروخته‏ايد پول فروش آن اگر در همان سال فروش در مؤونه زندگى‏ مصرف شود، خمس ندارد، و همچنين اگر بعد از سکونت در آن، در سال بعد آن را فروخته باشيد، پول فروش آن خمس ندارد.

سؤال  883: تعدادى درب پروفيلى براى خانه مسکونى‏ام خريدارى کردم، ولى بعد از دو سال به علت عدم تمايل به استفاده، آنها را فروخته و پولش را به حساب شرکت آلومينيوم واريز کردم تا به جاى دربهاى قبلى، به همان قيمت براى من دربهاى آلومينيومى بسازد، آيا به آن پول خمس تعلّق مى‏گيرد؟

جواب:در فرض مرقوم، پول فروش آن خمس ندارد.

سؤال  884: مبلغ صد هزار تومان به مؤسسه‏اى پرداخت نمودم تا در آينده زمين مسکونى به من تحويل دهد و الآن يک سال از آن مى‏گذرد و از طرفى قسمتى از آن پول مال خودم است و قسمت ديگر را قرض کرده و مقدارى از قرض را هم پرداخته‏ام، آيا به آن خمس تعلّق مى‏گيرد؟ مقدار آن چقدر است؟

جواب:اگر گرفتن زمين براى ساخت مسکن مورد نياز متوقف بر پيش پرداخت مقدارى از پول آن باشد، مبلغ پرداخت شده خمس ندارد، حتى اگر از درآمد کسب شما باشد.

سؤال  885: اگر شخصى خانه خود را فروخته و پول آن را براى استفاده از سود آن در بانک بگذارد و سپس سال خمسى اش فرا برسد، چه حکمى دارد؟ و اگر اين پول را براى خريد خانه، پس‌انداز نمايد، چه حکمى دارد؟

جواب:اگر خانه را از درآمد سالانه شغلى براى سکونت و به حساب مخارج سالانه، ساخته يا خريده و بعد از سال خمسى آن را فروخته باشد، پول فروش آن در هر صورت خمس ندارد.

سؤال  886: آيا به اموالى که به تدريج براى خريد خانه يا ساير مايحتاج زندگى پس‌انداز مى‏شود، خمس تعلّق مى‏گيرد؟

جواب:اگر خريد مايحتاج ضرورى زندگى برحسب وضع مالى شخص متوقّف بر پس‌انداز درآمد سال باشد، و بنا دارد پس‌اندازها را در آينده نزديک (تا چند روز) صَرف خريد مايحتاج ضرورى زندگى نمايد، خمس ندارد.

سؤال  887: چند سال پيش ماشينى خريدم که در حال حاضر فروش آن به چندين برابر قيمت ممکن است، با توجه به اينکه پول خريد آن، مخمّس نبوده است، و در صورت فروش و گرفتن قيمت فعلى آن، مى‏خواهم خانه‏اى براى سکونت بخرم، آيا به مجرد دريافت پول، همه آن خمس دارد يا فقط به پولى که با آن ماشين را خريده‏ام، خمس تعلّق مى‏گيرد و مقدار باقى‌مانده که همان مقدار افزايش قيمت ماشين است، جزء درآمد سال فروش ماشين محسوب مى‏شود که اگر تا پايان سال فروش در مخارج زندگى مصرف نشود، خمس به آن تعلّق مى‏گيرد؟

جواب:اگر ماشين‏ جزء مؤونه شما باشد و آن‏ را از درآمد بين ‏سال جهت‏ استفاده ‏شخصى زندگى‏ خريده ‏باشيد، پول فروش آن خمس ندارد. ولى اگر ماشين را براى کار کردن خريده‏ايد، در صورتى که با مال قرضى يا نسيه خريده باشيد، فقط خمس مالى که براى اداى دين صرف کرده‏ايد، واجب‏ است، البته در مورد تنزل ارزش پول احوط مصالحه با حاکم شرع است و اگر آن ‏را با عين درآمدى که خمس به آن تعلّق گرفته ولى پرداخت نشده، خريده‏ايد، بايد خمس تمام پول فروش آن‏ را بپردازيد.

سؤال  888: من مالک خانه بسيار محقّرى هستم، و به عللى تصميم به خريد خانه ديگرى گرفتم، ولى به علت بدهى مجبور به فروش ماشينى که از آن استفاده مى‏کردم و گرفتن مبلغى وام از بانک استان و صندوق قرض‌الحسنه شهرمان شدم تا بتوانم پول خانه را بپردازم، با توجه به اينکه ماشين را قبل از تاريخ سال خمسى‌ام فروخته و پول آن را براى پرداخت مقدارى از بدهى‌هايم مصرف کرده‏ام، آيا به پول حاصل از فروش ماشين خمس تعلّق مى‏گيرد يا خير؟

جواب:در فرض سؤال، پول حاصل از فروش ماشين خمس ندارد.

سؤال  889: خانه، ماشين و لوازم مورد نياز انسان يا خانواده او که از درآمد سال خريده شده است، اگر در اثر ضرورت و يا به منظور تبديل به جنس بهتر فروخته شود، از جهت خمس چه حکمى دارد؟

جواب:پول حاصل از فروش چيزى که از مؤونه بوده، خمس ندارد.

سؤال  890: اگر خانه يا ماشين يا غير آنها از احتياجات زندگى با پولى که خمس آن پرداخت شده، جهت استفاده شخصى نه به قصد استفاده از آنها براى فروش يا تجارت خريدارى شده و سپس به علتى فروخته شود، آيا به اضافه قيمت آنها که بر اثر افزايش قيمت بازار بوده، خمس تعلّق مى‏گيرد؟

جواب:سود حاصل از افزايش قيمت در فرض سؤال، خمس ندارد.