١ – متولی مصرف سهم امام (علیه السلام)
سؤال: آیا دلیلی از آیات یا روایات هست که سهم امام مقلّد باید بدست مرجع یا نائب او بخصوصه برسد؟ اگر نظر شما این است که مصرف خمس توسّط مجتهد جامع الشّرائط کافی نیست بلکه باید به طور خاص به مرجع تقلید مقلّد برسد، لطفاً دلیل خود را بیان کنید (دلیل فقهی).
جواب: خمس و سهم امام (علیه السلام) باید به دست امام برسد و در زمان غیبت چاره ای جز این نیست به دست نائبان امام برسد و قطعا با نظارت آنها صحیح تر مصرف می شود و اما اینکه بعضی از مراجع مانند ما گفته ایم به مرجع بپردازند از باب حکم حاکم است نه از باب فتوا، زیرا مصالح زیادی در این کار وجود دارد.
٢ – هزینه کردن خمس در مسایل سیاسی و انتخاباتی
سؤال: آیا این اجازه را داریم که خمس مال خود را در جهت منافع جریانات سیاسی خرج کنیم و در اختیار آنان بگذاریم ؟
جواب: هزینه کردن خمس در مسایل سیاسی امثال تبلیغات انتخاباتی جایز نیست و این پول باید در اختیار مجتهد قرار گیرد تا صرفا صرف مسایل دینی، فرهنگی، حوزه های علمیه و مساجد شود. و ساختن مسجد با صرف پول خمس نیز تنها در مناطق محروم که بانی ساخت مسجد وجود ندارد، جایز است .
٣ – مصرف سهم امام (علیه السلام) برای زیارت
سؤال: صرف سهم امام در زیارات چگونه است؟
جواب: اگر جزء شئون اوست و اسراف نیست جایز است.
٤ – پرداخت خمس به غیر مرجع تقلید خود
سؤال: آیا لازم است که هر مقلّدى خمس اموالش را به مرجع تقلید خودش بدهد؟
جواب: اعطاى خمس به مرجع مقلّد در صورتى لازم است که معلوم نباشد مجتهدین دیگر در همان مصارفى که مرجع مقلّد لازم مى داند مصرف مى کنند و نیز در صورتى که مرجع به عنوان حکم حاکم از مقلّدین خود خمس را طلب کند، لازم است. در غیر این دو صورت مى توان به نظر مجتهدین دیگر مصرف کرد.
٥ – اجازه از حاکم شرع برای مصرف خمس
سؤال: آیااجازه حاکم شرع درمصرف سهم امام(علیه السلام) و سادات لازم است؟
جواب: در مورد سهم امام(علیه السلام) اجازه حاکم شرع واجب است و در مورد سهم سادات بنابر احتیاط واجب باید اجازه گرفت.
٦ – تعیین مصرف خاص برای سهم امام (علیه السلام)
سؤال: الف) اگر شخصى به دیگرى که مستحقّ خمس است مقدارى پول به عنوان سهم امام(علیه السلام) بدهد که چیز معینى بخرد ولى آن شخص این پول را صرف خرید چیز مهمترى که ارزانتر است مى کند آیا این کار جایز است؟
ب) اگر شخصى بر اثر شرم و خجالت به نام شخص دیگرى طلب سهم امام کند و خود مصرف کند چه حکمى دارد؟
جواب: الف) در مورد سهم مبارک امام(علیه السلام) هر گاه مالک مصرف خاصّى راتعیین کند پیروى از او لزومى ندارد و امّا اگر حاکم شرع تعیین کند احتیاط رعایت آن است.
ب) هرگاه به نام زید بگیرد و در مورد عمرو مصرف کند اشکال دارد واگربراى یک عنوان کلّى بگیرددر هر یک از مصادیق آن صرف شود مانعى ندارد.
٧ – دستگردان خمس با سید غنی
سؤال: آیا سیّد غنى که مجتهد یا نماینده حاکم شرع نیست مى تواند صرفاً به عنوان سیادت خویش در مواردى که پیش مى آید،با فقراى مؤمنین دستگردان و امهال نماید؟
جواب: بدون اجازه مجتهد جامع الشرایط اشکال دارد.
٨ – استفاده طلاب از سهم امام (علیه السلام)
سؤال: آیا طلاّب مى توانند از سهم امام(علیه السلام) استفاده کنند؟
جواب: اخذ سهم امام براى آنان با اجازه حاکم شرع در صورتى که مشغول تحصیل علم مفید اسلامى هستند جایز است.
٩ – خرید ابزار دفاعی از سهم امام
سؤال: کسى که خود را در معرض خطر دشمنانش مى بیند آیا مى تواند از سهم امام(علیه السلام) و سایر وجوهات شرعیّه اسلحه و ابزار جنگى تهیّه نماید؟
جواب: با اجازه حاکم شرع یا نماینده او مجاز است.
١٠ – مصرف خمس در ساخت مسجد
سؤال: آیا می توان خمس را در جهت ساخت مسجد استفاده کرد یا نه؟
جواب: با اجازه مرجع تقلید مانعی ندارد.
١١ – مصرف خمس در ساخت مسجد
سؤال: آیا می توان خمس را در جهت ساخت مسجد استفاده کرد یا نه؟
جواب: با اجازه مرجع تقلید مانعی ندارد.
١٢ – جواز انفاق و تبرع برای کسی که فاقد سال خمسی است
سؤال: کسانیکه در آخر سال همیشه مقداری زائد بر مصرف سالانه داشته و از تعیین سالروز خمسی امتناع میورزند آیا میتوانند در موارد نیاز با این وضعیت انفاق و تبرع داشته باشند؟
جواب: به آنها اجازه می دهیم که انفاق کنند و آن را جزء وجوه شرعیه حساب کنند.
١٣ – دلیل اینکه مصرف خمس باید با اجازه حاکم شرع باشد
سؤال: جنابعالی می فرمایید که پرداخت ها باید با اجازه حاکم شرع باشد که موجب شگفتی می گردد. علمای ما همه گونه دریافتی ها را جزو غنیمت به حساب آورده و مشمول خمس می دانند ولی زکات با همه اهمیتش مشمول 9 چیز دانسته شده و درآمدهای امروزی را شامل نمی شود. لذا بنده کلیه پرداختی ها و کمک ها را به عنوان مافی الذمه می پردازم تا اگر دینی به گردنم باشد برداشته شود و البته حساب سال دارم. آیا این مسئله صحیح است؟
جواب: فلسفه اجازه از حاکم شرع این است که مصرف وجوه شرعیه هماهنگ و توام با برنامه ریزی باشد که در این صورت آثار مهمی دارد به خلاف اینکه هر کس به صورت پراکنده به میل خود انجام دهد این کار آثارش بسیار کمتر است.
١٤ – پرداخت بدهی خمس از سود مبلغ دستگردان شده
سؤال: فردی که خمس بدهکار است، بعد از دستگردان می تواند وجه خمس را سپرده گذاری کند و از سود آن بدهی خمس خود را بپردازد؟
جواب: اگر دستگردان کند، بدهی به ذمّه او منتقل می شود و سود سپرده ها مربوط به خمس نیست.
١٥ – استفاده از خمس و زکات برای تعمیرات حسینیه
سؤال: آیا می شود برای تعمیرات حسینیه ای که چندین سال بدون استفاده بوده و خسارت هایی به آن وارد شده از هزینه های خمس و زکات برای این مورد استفاده کرد ؟
جواب: در صورتیکه هم اکنون می توان بعد از تعمیر از آن استفاده کرد هزینه کردن مبلغ مزبور مانعی ندارد.
١٦ – پرداخت خمس به نرخ کشوری که در خمس در آن مصرف می شود
سؤال: افرادی که در خارج از کشور هستند دیون خود را از قبیل خمس و زکات و کفاره آیا می توانند به نرخ داخل کشور بپردازند ؟
اگر برای مدتی به کشو برگشته و در انجا زندگی میکنند هر چند قصد بازگشت به خارج را دارند چه ؟
جواب: در هر دو صورت می توانند به نرخ کشوری که در آن جا مصرف می شود بپردازند.
١٧ – جایگزین کردن پول مخمس با درآمد جدید
سؤال: سال پیش مبلغ ۲۵۰ هزار تومان پول اضافه آوردم که ۵۰ هزار تومان آن را به عنوان خمس پرداخت کردم. ۲۰۰ هزار تومان باقی مانده را صرف خرج زندگی (خوراک، پوشاک و ...) نمودم. آیا امسال اگر ۲۰۰ هزار تومان اضافه بیاورم باید خمس آن را بدهم؟
جواب: در فرض سوال خمس لازم نیست.