جواب: سلام علیکم؛ ربا به معنی گرفتن یک مال در عوض پرداخت مالی از همان جنس است بطوریکه میزان یکی زیادتر از دیگری باشد.
گرفتن ربا در اسلام حرام است.
قرآن رباخواری را اعلان جنگ با خدا و رسول دانسته است و میفرماید: «یمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَیرْبِی الصَّدَقَاتِ: خداوند، ربا را نابود میکند؛ و صدقات را افزایش میدهد».
در روایت آمده است: «گناه یک درهم ربا را بیشتر از هفتاد بار زنای با محارم است».
ربا در اسلام دو قسم است:
1) ربای معاملی؛ یعنی بیع و معاوضه دو چیز مکیل یا موزون شبیه به هم، با زیادی در یک طرف. مشهور فقها حرام بودن ربا در تمامی معاملات است، (البته مسأله دارای تفصیلات هست که جای آن اینجا نیست).
2) ربای قرضی؛ یعنی قرض دادن به شرط زیاده گرفتن. (البته برخی از فقهاء عظام حیله در معاملات ربوی را صحیح میدانند و برخی حیله در ربای معاملی صحیح و در ربای قرضی باطل است).
امام خمینی حیله های ربوی را در تمام اقسام باطل میداند).
برخی از حیله های ربا:
1- ضمیمهکردن چیزی به یکی از دو عوض یا هردو.
2- فروختن دو مال به مقدار مساوی و بخشیدن مقدار اضافه.
3- بخشیدن هر یک از طرفین مال خود را به دیگری.
4- قرض دادن هر یک از طرفین مال خود را به دیگری و سپس بریءالذمّه کردن یکدیگر.
در مواردی دادن ربا استثنائاً جایز هست (هرچند مکروه است):
1- ربا دادن زن و شوهر به یکدیگر؛
2- ربا دادن پدر و فرزند به یکدیگر؛
3- ربا گرفتن مسلمان از کافر حربی.
=====
اما سودی که بانکها میگیرند از موارد فوق نیست بلکه وام به عنوان مضاربه، جعاله، تسهیلات و فروش اقساطی، مزارعه و... در اختیار مردم قرار میگیرد و مطابق عقود اسلامی سودی به بانک تعلق میگیرد.
برای آگاهی از فتاوای مراجع عظام در این زمینه
اینجا را کلیک کنید. یاحقّ.