فتاوای آیت الله العظمی وحید خراسانی (مدظله)

سؤال  120. در لندن کفش فروشی وجود دارد که داخل و بیرون کفش هایش از چرم ساخته شده است .می خواستم بدانم موقع بارندگی یا در مواقعی که پایمان عرق می کند آیا پای ما نجس است یا نه ؟ و آیا می شود از این کفش ها در ایران هم استفاده کرد یا نه ؟

جواب:  اگر صاحب كفش فروشى مسلمان باشد و تصرفى در آن مى نمايد كه با تذكيه مناسب است مثل اينكه آنرا مى فروشد يا مى پوشد و ندانيد كه بدون تحقيق از كافر خريده است (یعنی احتمال بدهید که فروشنده‌ی مسلمان احراز تزکیه‌ی شرعی آن‌را نموده است) در اين صورت پاك بوده و محكوم به طهارت است. و همچنين اگر صاحب كفش فروشى كافر است ولى مى دانيد كفشها را از مسلمان خريده يا سازنده آن مسلمان است كه آن مسلمان تصرفى در آن مى كرده كه دلالت بر تذكيه دارد كه در اين صورت اگر با رطوبت به پا ملاقات كند يا به دست محكوم به پاكى است. و در غير اين دو صورت نجس است و هرچه با رطوبت به آن ملاقات كند محكوم به نجاست است. (استفتاء/2697) (منهاج 2/م 397 و 3/م 1672 و 1673) (رساله/م 96)

سؤال  121. آیا خوردن مرغی که در کشتارگاه‌ها یا دستگاه‌های اتوماتیک کشته می‌شوند جایز است؟

جواب:  گوشتی که از بازار مسلمین گرفته می شود پاک است و خوردن آن جایز میباشد و همچنین اگر در دست مسلمانی باشد که با آن گوشت معامله مذکی کند مگر اینکه آن مسلمان از کافر گرفته و تحقیق نکرده باشد که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه. (استفتاء/13303) (منهاج 2/م 397) (رساله/96)

سؤال  122. اگر نداند خون زير پوست مرده است يا گوشت آن كوبيده شده است، چنانچه سوراخ شود پاك است يا نجس؟ و خوني كه به واسطه كوبيده شدن زير ناخن مي ميرد و بيرون آمدن آن ممكن نیست هنگام وضو چه حکمی دارد؟

جواب:  1- اگر انسان نداند که خون زیر پوست مرده یا گوشت به واسطه کوبیده شدن به آن حالت درآمده ، پاک است . 2- اگر طوری باشد که دیگر به آن خون نگویند پاک است و برای وضوء اشکالی درست نمی کند .واگر به آن خون بگویند نجس است و چنانچه پوست پاره شود و چیزی با آن ملاقات کند آن چیز نجس می شود و در این صورت اگر بیرون آوردن خون و تطهیر محلّ ، جهت وضوء یا غسل حرجی باشد باید تیمّم نماید. (استفتاء/14312) (منهاج 2/ملحق به قبل م 401) (رساله/م 103 و 102)

سؤال  123. آیا خونی که در درون تخم مرغ است ، نجس بوده و نمی توانیم آن را بخوریم ؟

جواب:  خونی که در زرده تخم مرغ پیدا می شود خوردن آن حرام و بنابر احتیاط واجب، محکوم به نجاست است. (استفتاء/941) (منهاج 2/ م 402) (رساله/99)

سؤال  124. تخم مرغ‌هایی که من اینجا می خرم تماما دارای قطرات ریز خون درون سفیده و روی غشاء زردۀ تخم مرغ می باشد. حکم خون داخل سفیده و روی غشاء زرده چه می باشد؟ آیا با جدا کردن خون می توان بقیۀ تخم مرغ را خورد؟

جواب:  خون در هر جای تخم مرغ باشد بنابر احتیاط واجب نجس است و خوردن آن حرام است اگر خون داخل سفیده باشد خوردن سفیده حرام است و اگر خون روی پوسته زرده باشد چنانچه بتوان آن را برداشت بدون اینکه خون وارد زرده شود خوردن زرده جایز است ولی آنچه با این خون ملاقات کند مثل پوسته یا غیر آن بنابر احتیاط نجس است. (استفتاء/1193) (منهاج 2/ملحق به م 402)

سؤال  125. دله‌ای که روی زخم می بندد وخونریزی ندارد (که گاه به آن سله یا دلمه گفته می شود) چه حکمی دارد؟ آیا به هنگام غسل باید آن را برداشت؟

جواب:  اگر پوششی است مشابه پوست که از جنس خون نمی باشد پاک است و برداشتن آن لازم نیست و اگر از جنس خون باشد باید شست و شو داده شود تا زائل گردد. (منهاج 2/م 404) (استفتاء/18777)

سؤال  126. آیا پوسته ای که روی زخم ها به وجود می آید و معمولاًمتشکل ازخون وترشحات زخم می باشد، نجس است؟

جواب:  اگر متشکل از خون است نجس است. (منهاج 2/م 404) (استفتاء/18777)

سؤال  127. استفاده از عطر یا ادکلن هایی که الکل دارند چه حکمی دارد؟

جواب:  اگر الکل مصرف شده در آنها صنعتی باشد پاک است ، و همچنین الکل طبّی در صورتی که از چوب یا چیز دیگری [ غیر از شراب و نبیذ مسکر و فقّاع و سائر نجاسات] ساخته شده باشد پاک است ، لذا در این صورت عطر و أدکلن اگردارای الکل طبی هم باشد ، پاک است (استفتاء/646) (منهاج 2/ بعد م 405)

سؤال  128. آیا سگ نجس است و لمس پوست و یا پشم و یا ترشحات آن باعث نجس شدن می گردد ؟ و در فرض نجاست راه تطهیر آن چگونه است؟

جواب:  سگ از نجاسات است و در مفروض سؤال  هر گونه رطوبتی که از بدن یا مو یا دهان یا هر جای دیگر سگ به لباس یا بدن انسان سرایت کند لباس و بدن را نجس می‌کند و با آب کشیدن آن بدن یا لباس پاک می‌گردد. و راه تطهیر آن این است که اگر با آب قلیل می‌شویید یک بار آب بریزید و وقتی به همه جاهای نجس لباس رسید لباس را فشار دهید تا آب آن خارج شود و اگر با آب کر یا جاری مثل آب لوله کشی شهر می‌شوید یک بار که آب بر آن بریزید و به همه جاهای نجس آن برسد لباس را فشار داده پاک می‌شود همه آنچه گفته شد در مورد غیر ظروف است ولی اگر لعاب دهان سگ به ظرف برسد پاک کردن آن طریقه‌ی خاصی دارد که در مسأله 151 توضیح المسائل آمده است. و لمس پوست و پشم آن اگر رطوبت مسریه ای در کار نباشد نجس نمی‌کند. (استفتاء/17854) (منهاج 2/ بعد م 405 و م 452)

سؤال  129. دختر خواهر شوهر من به تازگی در خانه از یک سگ نگه داری می کند و حتما اطلاع دارید که سگ های فانتزی همه جای خانه آزادانه حرکت می کنند از تخت خواب تا آشپزخانه. من در منزل خواهر شوهرم که مادر این خانم است یا در منزل مادر شوهرم چه گونه می توانم غذا بخورم یا نماز بخوانم با توجه به اینکه آنها زیاد به طهارت و نجاست اهمیت نمی دهند؟

جواب:  هرجا شک در طهارت و نجاست دارید محکوم به طهارت است و افراد مذکور هم محکوم به طهارتند مگر اینکه جائی را علم داشته باشید که سگ با رطوبتی که سرایت می کند با آن ملاقات نموده که در اینصورت محکوم به نجاست است. (استفتاء/19024)

سؤال  130. اگر در عدس پلو و یا در کیک و نان از کشمش استفاده کنیم آیا کشمش در این صورت پاک است یا نجس؟

جواب:  خرما و مویز و کشمش و آب آنها اگر چه جوش بیایند پاک و خوردن آنها حلال است. (استفتاء/769) (منهاج 2/407)

سؤال  131. آیا اهل کتاب پاک هستند؟

جواب:  اهل کتاب یعنی یهود و نصاری پاک می باشند هرچند احتیاط مستحب اجتناب از آنهاست. (استفتاء/176) (منهاج 2/ قبل م 408) (رساله/107)

سؤال  132. اگر چنانچه یکی از اهل سنت برای انسان هدیه‌ای آورد، اعمّ از خوردنی یا پوشیدنی حکم آن چیست و آیا در صورت استفاده بر روی انسان تأثیر گذار می باشد؟

جواب:  اگر علم یا حجّت شرعیه ای بر نجاست یا حرمت آن نداشته باشید پاک یا حلال است و استفاده از آن اشکالی ندارد. (استفتاء/13742) (منهاج 2/ قبل م 408)

سؤال  133. آیا اهل تسنّن نجس هستند و اگر نجس هستند اگر با آنها دست بدهیم باید دست خود را طاهر نمود؟

جواب:  اگر با پیامبر صلی الله علیه وآله یا حضرت زهرا سلام الله علیها و یا یکی از ائمه علیهم السلام دشمنی نداشته باشند پاکند. (استفتاء/13742) (رساله/م 107) (منهاج 2/قبل م 408)

سؤال  134. آيا مثلا وقتي دست كسي تر باشد و به قسمتي از دست نجاست برخورد كند تمام دست كه خيس است نجس مي شود يا اينكه فقط قسمتي كه به نجاست برخورد كرده نجس شده؟

جواب:  اگر آب از قسمتی که با نجاست برخورده کرده جاری شود به قسمتهای دیگر، آن قسمتها هم نجس می شود ولی سایر قسمتهایی که آب به آنها جریان پیدا نکرده پاک است. (استفتاء/19967)

سؤال  135. اگر در یک بسته شکر بسته بندی شده که در بازار فروخته شده فضله موش دیده شود آیا کل بسته نجس است و باید دور ریخته شود؟ آیا بسته‌های دیگر که همراه آن خریداری شده و در یک شرکت بسته بندی شده‌اند همین شرایط را دارند یا خیر؟

جواب:  شکر جامد است و فضله موش اگر خشک باشد شکر هم خشک باشد شکر نجس نمی شود و اگر یکی از ایندو رطوبت سرایت کننده داشته باشد موضعی که رطوبت فضله موش به شکر سرایت کرده نجس است و بقیّه پاک است، و در صورت جهل به داشتن رطوبت مسریه نیز شکر پاک است. (استفتاء/13532) (منهاج 2/م 413)

سؤال  136. آيا پيروان مذهب هندو كافر و نجس محسوب ميشوند يا خير؟ آيا مي‌توان از غذا يا وسايل ايشان استفاده نمود يا خير ؟

جواب:  پيرو مذهب هندو نجس و كافر است، آنچه از دست كافر از نان و روغن و عسل و مانند اينها از مائعات و جامدات گرفتيد پاك است مگر بدانيد كه بدن آنها با رطوبت مُسريه، با آن غذا يا وسيله ملاقات داشته است و گمان به نجاست معتبر نيست. (منهاج 2/م 417) (استفتاء/2942)

سؤال  137. حکم بهائیان از جهت نجاست و پاکی چیست؟ و معامله و کسب و کار با آنها از نظر شرعی چه حکمی دارد؟

جواب:  بهائیان کافر و نجس هستند و باید با آنها معامله نجاست نمود، و اگر کسب و کار با آنها موجب تقویت کفر گردد جایز نمی‌باشد. (استفتاء/18013)

سؤال  138. فضله خشک موش که بطور گسترده در سطح خانه بعد یک مسافرت طولانی ریخته شده است، آیا موضع بعد از ازاله پاک است؟و در غیر اینصورت به چه نحوی تطهیر باید کرد؟

جواب:  در مفروض سؤال  که نمی دانید فضله یا زمین رطوبت مسریه به دیگری را داشته یا نه سطح خانه پاک خواهد بود. (استفتاء/13292) (منهاج 2/ قبل م 452)

سؤال  139. آیا نشستن با لباس خیس روی فرش نجس، انسان را نجس می‌کند و یا راه رفتن با پای خیس روی فرش نجس انسان را نجس می‌کند؟

جواب:  اگر چیز پاک به چیز نجس برسد و هردو یا یکی از آنها به رطوبتی تر باشد، که تری یکی به دیگری برسد، چیز پاک نیز نجس می شود، اما اگر به قدری تری کم باشد که به دیگری نرسد چیزی که پاک بوده نجس نمی شود. (استفتاء/815) (منهاج 2/ ملحق به م 452)

سؤال  140. خواهشمند است بفرمائید آیا شستن لباسی که نجس است ولی عین نجاست در آن نیست با ماشین های لباس شوئی جدید که آب کشی هم می کنند صحیح است یا خیر؟

جواب:  در صورتی که با شرائط مقرر شرعی آب بکشد اشکال ندارد و کار ماشینهای مختلف، متفاوت است. (استفتاء/815) (منهاج 2/ ملحق به 452)

سؤال  141. لباس نجسی پس از چندین بار شستن و آب کشیدن همچنان بو و یا رنگ نجاست دارد، آیا نجس است و برای تطهیر آن چه باید کرد؟

جواب:  با زوال عین نجاست محکوم به طهارت است، هرچند رنگ و یا بو باقی باشد. (استفتاء/184) (منهاج 2/ م 466)

سؤال  142. خواندن نماز با لباسی که به قطره خون آلوده شده و پس از شستن نیز رنگ خون باقی بماند چه حکمی دارد؟

جواب:  اگر خون را از لباس بر طرف کرده اید و آن را آب کشیده اید اگرچه رنگ خون در آن مانده پاک می باشد، اما چنانچه به واسطه رنگ احتمال دهید که ذره های نجاست در آن چیز مانده نجس است. (استفتاء/795) (منهاج 2/ م 466)

سؤال  143. آیا با راه رفتن روی آسفالت کف پا و یا ته کفش پاک می شود؟

جواب:  پاک شدن کف پا و ته کفش نجس به واسطه راه رفتن روی آسفالت محل اشکال است. (استفتاء/526) (منهاج 2/ ملحق به م 478 و قبل م 478) (رساله/ م 158)

سؤال  144. اگر کسی پوستهای مختصر لب خود را بکند، آیا نجس است؟

جواب:  اگر پوستهای مختصر لب وجاهای دیگر بدن را (اگرچه وقت کندن آن نرسیده و با درد کنده شود) بکنند ، پاک است. (منهاج 2/ م 392) (رساله/م92)

سؤال  145. آیا آبجوی بدون الکلی که درکشورهای خارجی می‌فروشند حلال و پاک می‌باشد؟ با توجه به اینکه روی شیشه این آبجوها عبارت «بدون الکل» نوشته شده است و درصد الکل بیش از نیم درصد نمی‌باشد؟

جواب:  اگر آب شعير از نوعى باشد كه به دستور طبيب از جو مى‌گيرند و خالى از الكل باشد اشكال ندارد و اگر در آن الكل مست كننده باشد ولو درصد كمى خوردن آن حرام است ولى پاك است، مگر الکل از خرما يا انگور يا جو گرفته شده باشد كه در اين صورت علاوه بر حرمت شرب، نجاست هم دارد. (استفتاء/3480) (منهاج 2/بعد م 407 و قبل آن)

سؤال  146. برخی ازداروها نظیرمحلولهای جلوگیری ازریزش مو یابرطرف کننده جوش های جلدی حاوی الکل می باشند، آیا استفاده ازاین محلولها موجب نجاست پوست وموی بدن می شود؟

جواب:  الکل اگر از شراب یا نبیذ مسکر یا فقّاع گرفته نشده باشد و در فرایند تولیدشان از این مواد و سایر نجاسات استفاده نشده باشد، پاک است، و الکل صنعتی هم به تمام اقسامش پاک است، ولی خوردن یا نوشیدن الکل طبی و صنعتی جایز نیست و اگر در دارو در‌صد کمی الکل باشد، بنابر احتیاط واجب نباید آن را خورد. بنابراین داروهائی که مشتمل بر الکل هست تا مادامی که علم به نجاست محتویات آنها نیست پاک است و چیزی را نجس نمی کند. (استفتاء/18777)

سؤال  147. آیا خرید و فروش آنچه عین نجاست باشد جایز است؟

جواب:  خرید و فروش بعضی از اعیان نجسه، مانند مشروبات مسکر و خوک، باطل و حرام است، و همچنین خرید و فروش مردار نجس و سگ غیر شکاری، باطل و بنابر احتیاط حرام است. ودر غیر اینها در صورتی که منفعت عقلائی حلالی که قابل اعتناء است داشته باشد (مثل اینکه غائط را کود کنند یا خون را به مریض تزریق نمایند) خرید و فروش آن صحیح و حلال است، ولی احتیاط مستحب ترک آن است. (منهاج 2/ م 432 و 3/م 1) (رساله/م 2083)

سؤال  148. آیا می توان برای کشورهایی که از مشروبات الکلی استفاده میکنند، شراب تولید کرد؟بدون اینکه به مسلمانان یا خود تولید کنندگان داده شود.

جواب:  توليد مشروبات الكلي حرام است حتي براي كشورهاي غير مسلمان اگر چه مستقيم به مصرف كننده داده نشود. (استفتاء/18183)

سؤال  149. اگر گوشي موبايل نجس شده باشد و آن را بدون اطلاع خريدار، به او بفروشند ،اشكالي دارد يا خير؟

جواب:  جائز است. (استفتاء/19025) (رساله/م 2084 و 2085)

سؤال  150. کفش و لباسهای چرمی که از کشورهای غیر مسلمان و از کفّار گرفته شده آیا پاک می باشند یا نجس؟

جواب:  چرمی که از غیر مسلمان گرفته شود هرچند احتمال برود از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده، نجس است و خرید و فروش آن باطل می باشد، مگر اینکه بدانیم از بازار مسلمین یا از دست مسلمان گرفته است و مسلمان در آن تصرفی می کرده که دلالت بر تذکیه دارد. (منهاج 2/ م 398 - تعلیقه 284 - و 432 و 3/ م 1673) (رساله/م 2089)

سؤال  151. لباس چرمی را از بازار مسلمین خریده‌ایم ولی می‌دانیم که از کشورهای غیر مسلمان وارد شده ولی احتمال می‌دهیم مسلمانی که آن‌را وارد کرده احراز تذکیه‌ی آن‌را به نحو شرعی نموده باشدّ آیا این چرم نجس می‌باشد یا خیر؟

جواب:  در مفروض سؤال  که احتمال می‌دهیم مسلمان احراز تذکیه‌ی آن چرم را به نحو شرعی نموده باشد پاک است. (منهاج 2/م 397)

سؤال  152. ساعتى با بند چرم از بلاد اسلامي(کيش)برايم هديه آورده اند،از آنجا که نمى دانم که اين چرم حيوانى است که ذبح شرعى شده است يا خير و از طرفى ساعت ساخت فرانسه است و امکان تحقيق نيز موجود نيست و بعيد به نظر مى رسد که ذبح شرعى شده باشد آیا نماز خواندن با آن و استعمال آن جایز می باشد؟

جواب:  چرمي كه از بازار مسلمين گرفته شود پاك است، مگر اينكه آن مسلمان از كافر گرفته و تحقيق نكرده باشد كه از حيواني است كه به دستور شرع كشته شده يا نه و نمازي كه با آن لباس خوانده باطل است وبنابر احتياط واجب در صورتي كه همراه با او باشد نماز او باطل است و همچنين بنابر احتياط واجب در صورتي كه حيواني كه چرم از آن گرفته شده خون جهنده نداشته باشد و آن را در نماز بپوشد، نمازش باطل است، ولی اگر احتمال بدهیم مسلمانی‌که آن‌را از کافر گرفته احراز تذکیه‌ی آن‌را به نحو شرعی نموده باشید پاک است (استفتاء/10627) (منهاج 2/م 398 و 3/م 1673)

سؤال  153. عرق جنب از حرام چه حكمي دارد و آيا با غسل آن می‌شود نماز خواند؟ (بدون وضوگرفتن)

جواب:  عرق جنب از حرام ( مثل زنا و لواط و استمناء نعوذ بالله یا اوقاتی که نزدیکی با همسر حرام است مثلا در روز ماه رمضان یا در حال حیض) پاک است ولی بنابر احتیاط واجب نماز با آن، نخوانند و با غسل بعد از جنابت چه به حرام جنب شود و چه به حلال می‌شود نماز خواند به شرطی که در بین غسل یا بعد از آن، حدث اصغر یا اکبر از انسان سر نزند. (استفتاء/13268) (منهاج 2/م 408) (رساله/117 و 118)

سؤال  154. آیا چیزی که با نجاست برخورد کند چه با واسطه ، چه بی واسطه نجس شده و اشیاء دیگر راهم نجس می کنند؟

جواب:  متنجس اول در برخورد با اشیاء دیگر موجب نجاست آنها می شود به شرط اینکه رطوبت سرایت کننده داشته باشد، اما متنجس دوم وسوم در صورتی که با آب قلیل و مایعات دیگر برخورد کند آنها را نجس می کند و در بر خورد با چیزهای دیگر بنابر احتیاط واجب آنها را نجس می نماید و ملاقی نجس در واسطه چهارم به بعد پاک است. (منهاج 2/ 415) (رساله/م 126)

سؤال  155. كسي نمي دانسته كه قسمتي از لباس یا بدنش نجس بوده و بعد از چند روز فهمیده آيا بايد نمازهاي گذشته را دوباره بخواند؟

جواب:  خير لازم نيست. (استفتاء/3860) (منهاج 2/م 423)

سؤال  156. خادم مسجدی که بزرگ است می داند یکی از فرشهای مسجد نجس شده ولی بدلیل جابجایی فرشها نمی داند کدام فرش است حال آیا باید تمام فرشهای این مسجد بزرگ را شست؟

جواب:  باید شسته شود. (استفتاء/12463) (منهاج 2/ م 433 و 434)

سؤال  157. اگر بخواهیم چیزی را که نجس شده با آب کرّ یا آب جاری (مثل آب لوله کشی شهری) آب بکشیم، آیا یکبار شستن کافی است؟

جواب:  اگر یکبار آن چیز نجس را در آب کرّ یا جاری فرو برده یا زیر آب لوله کشی شهری بگیرید به گونه ای که آب به تمام جاهای نجس آن برسد پاک می شود، و در فرش و لباس ومانند اینها فشار دادن یا مالیدن یا با پا لگد کردن، لازم است و فرقی ندارد که آن چیز متنجس به بول باشد یا به غیر آن. (منهاج 2/م 460 و 461) (رساله/م 160)

سؤال  158. اگر بخواهیم چیزهایی را که در اثر برخورد با بول نجس شده است با آب قلیل آب بکشیم، آیا یک بار آب ریختن کفایت می کند یا نه؟

جواب:  چیزهایی که به بول نجس شده اگر یک مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جدا شود، در صورتی که بول در آن چیز نمانده باشد، باید یک مرتبه دیگر آب روی آن بریزند تا پاک شود ودر لباس و فرش و مانند اینها باید بعد از هر دفعه به فشار و مانند آن، غساله آن بیرون آید. (غساله آبی است که معمولا در وقت شستن و بعد از آن از چیزی که شسته می شود خود به خود یا به وسیله فشار و مانند آن می ریزد) و اگر آن چیز به بول پسر شیر خواری که غذاخور نشده نجس شود، چنانچه یک مرتبه آب روی آن بریزند که به تمام جاهای نجس آن برسد پاک می شود و در لباس و فرش و مانند اینها فشار لازم نیست. (منهاج 2/ م 461 و463) (رساله/161 و 162)

سؤال  159. راه پاک نمودن چیزهایی که در برخورد با غیر بول نجس شده اند چیست؟

جواب:  راه تطهیر آنها با آب قلیل این است که با ازاله عین نجاست یک مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جدا شود و احتیاط واجب آن است که آب ریختن بعد از ازاله عین نجاست باشد و در مثل لباس غساله آن را با فشار دادن و مانند آن باید بیرون آورد. (منهاج 2/ م 452) (رساله/163)

سؤال  160. آیا آفتاب می تواند البسه و پتو یا فرش را هم پاک کند؟

جواب:  خیر (استفتاء/12463) (منهاج 2/م قبل م 482) (رساله/م 2501)

سؤال  161. در اغلب اوقات هنگامی که قسمتی از دست یا انگشت شخص در حین کاری بریده شده یا خراش بر میدارد ناخوداگاه انگشت به دهان برده می‌شود، حکم خونی که از این طریق به دهان می‌رسد و یا بلعیده می‌شود چیست ؟

جواب:  اگر به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود اجتناب از آب دهان لازم نيست و اگر با مخلوط شدن از بين نرود اگر آب از دهان بيرون بيايد بنابر احتیاط واجب اجتناب از آن لازم است و همانطور بلعيدن در صورت دوم حرام است و در صورتي كه چيز خارجي به آن خون برسد بنابر احتياط واجب نجس مي شود هر چند دندان مصنوعي باشد. (استفتاء/10837) (منهاج 2/م 492)