فتاوای آیت الله العظمی وحید خراسانی (مدظله)

شرط وام ربوی در ضمن عقد

سوال 521 : شرطی ضمن يک عقد بیع منعقد شده که فروشنده متعهد می‌شود در صورتی که خریدار نتواند قسمتی از ثمن را از بانک وام بگیرد بایع شخصاً آن مبلغ را با سود بانکی به مشتری وام دهد و عملاً بخشی از ثمن را به صورت اقساط به علاوه سود بگیرد حال شرط مذکور صحیح و لازم الوفاء است یا باطل و مبطل عقد است؟

جواب: این شرط حرام و باطل است ولی مبطل عقد نیست.

ربا در بیع و صلح و قرض

سوال 524 : در کدامیک از عقود ربا حرام است؟

جواب: ربا در بیع و قرض حرام است، و در صلح اگر به صورت معاوضه بین دو جنس باشد بنابر احتیاط واجب حرام است، اما اگر صلح بین دو هبه (بخشیدن) باشد مثل اینکه بگوید با تو مصالحه می‌کنم که هزار تومان به من هدیه کنی و من هم دوهزار تومان به تو هدیه کنم اشکالی ندارد.

فرق ربا در بیع و قرض

سوال 525 : آیا حرمت ربا در قرض و بیع باهم فرق دارد؟

جواب: ربا در بیع و قرض از جهاتی مختلف است: 1) در قرض هر نوع زیادی که شرط شود ربا و حرام است، ولی در بیع زیادی در صورتی حرام ­است که چیز فروخته شده و عوض آن از یک جنس باشند و با کیل یا وزن فروخته شوند، که در این صورت زیادی ربا و حرام است، پس اگر از یک جنس نباشند و یا باکیل و وزن فروخته نشوند زیاده گرفتن در آن حرام نیست، مانند اجناسی که به عدد فروخته می‌شوند. 2) ربا در بیع موجب بطلان بیع است و نقل و انتقالی محقق نمی‌شود و در قرض، ربا موجب بطلان قرض نیست، و قرض گیرنده مالک مالی که قرض گرفته می‌شود، ولی قرض دهنده مالک مقدار زیادی که شرط شده نمی‌شود.

معاملة ربوی توسط شخص جاهل به حکم

سوال 526 : کسی که حرمت ربا را نمی‌دانسته وخرید و فروش ربوی انجام داده آیا معامله‌اش باطل است؟

جواب: معاملة ربوی مطلقاً باطل است و فرقی بین عالم و جاهل ندارد، چه جاهل به حکم باشد و چه جاهل به موضوع باشد، لذا باید آنچه را گرفته به مالکش پس بدهد.

گرفتن ربا از کافر

سوال 527 : ربا گیری از کافر حرام است یا خیر؟

جواب: مسلمان از کافر حربی می‌تواند ربا بگیرد و کافری که در پناه اسلام است معامله ربا با او جایز نیست ولی بعد از معامله اگر ربا گرفتن در شریعتش جایز باشد می‌تواند بگیرد.