زكات دهندگان

وجوب زكات بر فقير و بدهكار

سؤال 1718. اگر شخصى خرج سالش را نتواند فراهم نمايد و به سختى زندگى را بگذارند، يا قرض دارد و نتواند قرضش را ادا كند و مقدارى زكات هم بر او واجب شده باشد، بايد زكات بدهد؟

جواب:  چون غنى بودن شرط زكات مال نيست، پس على  الظاهر زكات بر چنين شخصى واجب است و زكات ديگران به او مى  رسد.

زكات ملكى كه اجاره داده شده

سؤال 1719. در مورد ملكى كه به رعيّت اجاره داده مى شود، زكات زراعت آن به عهده ى مالك است يا رعيّت؟ آيا رضايت زارع و عدم رضايت او موجب تفاوت در حكم مى شود؟

جواب:  در اجاره ى زمين، مالك زرع، زارع است نه مالك زمين، به خلاف مزارعه كه شريك هستند.

كشت زمين برادر بدون اجازه  ى او

سؤال 1720. كسى مقدارى زمين زراعى را بدون اجاره يا مزارعه، رها كرده و به جاى ديگر مى  رود. برادر مالك، آن زمين را با زمين خودش كشت مى  كند. اگر مجموع محصول اين دو زمين به حدّ نصاب برسد، بر برادر زكات واجب است يا خير؟

جواب:  زكات بر آن برادرى است كه كِشت و كار كرده است.

زكات زراعت در زمين غصبى

سؤال 1721. اگر در زمين غصبى زراعتى صورت بگيرد، زكات آن بر عهده ى كيست؟

جواب:  چون زرع و حاصل براى زارع است، زكات هم بر عهده  ى او است.

زكات زمين هاى اختلافى بين ارباب و زارع

سؤال 1722. زمين هايى است كه بين زارع و ارباب مورد مشاجره است. دادگاه به نفع ارباب حكم داده است، ولى زارع آن را قبول نمى  كند و مدت 6 سال است بدون اين كه اجاره  اى پرداخت كند، مشغول كشاورزى است. آيا به اين زمين ها زكات تعلق مى  گيرد؟ در صورت تعلق زكات، پرداخت آن بر عهده چه كسى است؟

جواب:  زمين كه زكات ندارد و زكات زرع هم بر زارع است.

عامل فروش يا حامل گندمى كه زكاتش پرداخت نشده

سؤال 1723. شخصى به عنوان عامل فروش گندم و يا عامل حمل با كاميون، از صاحب گندم اجرت فروش يا كرايه  ى حمل مى  گيرد. اگر او بداند كه زكات اين گندم پرداخت نشده، آيا زكات آن ها بر ذمّه  اش است كه بپردازد يا نه؟ اجرتى كه در مقابل كارش مى  گيرد چگونه است؟

جواب:  چون در زكات جايز است قيمت آن را از مال ديگرش بدهد، پس اگر احتمال دهد كه كسى كه به مال او زكات تعلّق گرفته از مال ديگرش مى دهد، اشكال ندارد و در پولى كه از او گرفته تفحّص هم لازم نيست؛ و در غير اين صورت ـ در حكم ـ به منزله ى تصرّف در مال غير است.

پرداخت زكات در شركت سهامى دامدارى

سؤال 1724. در يك شركت سهامى دامدارى، اگر اعضاى هيأت مديره، اقدام به پرداخت زكات نكنند، آيا سهام دار خود موظف به پرداخت زكات است؟ اگر سهام دار، سود خود را به صورت پول نقد دريافت كند، چه طور؟

جواب:  هر سهامدارى كه مالك مالِ مورد تعلق زكات است، اگر سهم او به حدّ نصاب برسد، بايد زكات خودش را بدهد.

نحوه  ى پرداخت زكات در شركت تعاونى

سؤال 1725. در يك شركت تعاونى كشاورزى كه از سرمايه  هاى اعضاى خود، اقدام به توليد گندم كرده است، آيا پرداخت زكات بايد يك جا و توسط شركت صورت بگيرد يا اين كه بر عهده هر كدام از اعضا است كه نسبت به سهم خود، اقدام به پرداخت زكات نمايند؟

جواب:  اگر اعضا به شركت اجازه دهند، توسط شركت هم مى توان زكات آن را پرداخت؛ ولى در رسيدن به حدّ نصاب، سهم هر يك جداگانه ملاحظه مى شود نه مجموع.

هديه كردن يا فروختن گندم و خرما قبل از دانه بستن

سؤال 1726. اگر قبل از اين كه گندم يا خرما دانه ببندد، آن را هديه كنند يا بفروشند، زكات بر مالك اوّل واجب است يا خير؟

جواب:  بر مالك اوّل واجب نيست.

زكات فرد مقروض

سؤال 1727. شخصى زكات گندم بدهكار است و از طرفى مقروض مى  باشد و قدرت پرداخت بدهى را ندارد. او يك دستگاه تراكتورى دارد كه اگر براى پرداخت بدهى  هايش آن را بفروشد، وام او كه تقريبا مساوى با قيمت تراكتور است، پرداخت مى  شود. ولى پس از فروش تراكتور، خانواده  اش در مضيقه زندگى قرار مى  گيرند. آيا بايد زكات بدهد؟

جواب:  ظاهرا بايد زكات بدهد و مى  تواند زكات را از ديگران هم قبول كند.

زكات سنّىِ شيعه شده

سؤال 1728. جوان سنّى، به اعتقادات حقّه شيعه گرويده است. آيا اعمال وى قضا دارد؟

جواب:  اعمالى را كه طبق مذهب خودش يا طبق مذهب شيعه با قصد قربت به جا آورده قضا ندارد، فقط زكات را اگر بر وجه قربى به مؤمنين داده نشده بوده، دوباره بايد به اهل ايمان بدهد.

پرداخت زكات پدر بدون اذن

سؤال 1729. شخصى زكات نمى دهد. آيا پسرش مى تواند بدون اين كه پدر متوجّه شود مقدار زكات را جدا كند و به مستحقّين برساند؟

جواب:  نمى  تواند.

تصرّف ورثه در اموال ميّت كه زكات آن داده نشده است

سؤال 1730. فردى كه در اموالش زكات واجب شده است، وفات مى  كند. ورثه اش بدون خارج كردن زكات، در اموالش تصرّف مى  كنند و در آن ها معامله  هايى انجام مى  دهند. آيا اين كار جايز است؟ آيا ذمّه آن ها به زكات مشغول است؟

جواب:  آن چه را كه به ذمّه، خريد و فروش كرده اند و از آن اموال ادا كرده اند، ملكيّت و تصرّف در آن ها مانعى نيست و اگر زكات بر ذمه ميّت بوده و عين زكوى موجود نيست، مقدار زكات دين است كه از اصل مال و جميع تركه اخراج مى شود و تصرف در تمام حرام است و موجب ضمان و اگر متعلق زكات موجود است، مثل ساير موارد تعلق زكات بايد عمل شود.