متفرقه حدود

1- تبدیل نحوه اعدام

 سؤال: آیا مى توان شخصى که به اتهام لواط محکوم به یکى از مجازاتهاى معروف در فقه شده است را با چوبه دار یا اسلحه گرم اعدام کرد؟

 پاسخ: تبدیل نوع اعدام در صورت ایجاب مصلحت مانعى ندارد.

2- حد و تعزیر زن باردار

سؤال:  در صورتیکه حدی بر شخص مریضی واجب شود آیا می توان هشتاد چوب نازک در کنار هم گذاشت و با آن یک ضربه بر بدن آن مریض زد؟ اگر پاسخ مثبت باشد آیا تعزیر هم همین حکم را دارد؟ با توجه به این مقدمه حکم مساله زیر را بیان فرمایید:

پاسخ: زنی در زمان مجرد بودن کاری کرده که حکم اش تعزیر بوده و اکنون پس از ازدواج در حالی که در دوران حمل به سر می برد و شوهرش نیز از این کار او مطلع نبوده، جرم او ثابت شده است، با توجه به اینکه این زن در حال حاضر مریض است و هم دوران حمل را سپرى مى کند و هم این که اگر تعزیر شود شوهر وى مطّلع گشته و ممکن است وى را طلاق دهد یا مفاسد دیگرى ایجاد مى شود، آیا در چنین مواردى مثلا مى توان سى ترکه نازک کنار هم گذاشت و به عنوان تعزیر با آن یک ضربه بر بدن او وارد کرد؟

 در مورد بیمار مى توان به تعداد حد، چوبه روى هم گذارد و بر بدن او زد و در مورد زن حامل باید بعد از وضع حمل اجراى حد شود. امّا در مورد تعزیر مى توان به یک یا چند شلاّق هم قناعت کرد و تعزیر منحصر به شلاّق نیست و مى توان در این گونه موارد به وسیله توبیخ یا نصیحت به شرط این که امید اثر در آن باشد قناعت کرد.

3- شرط نبودن رضایت مجرم در باب حدود

سؤال:  در مقاله سنگسار نوشته شده تا خود مجرم خواهان سنگسار نباشد سنگسار صورت نمی گیرد یعنی چه؟ یعنی یکی از شرایط سنگسار رضایت مجرم است؟

پاسخ:  رضایت مجرم در باب حدود شرط شرط نیست.

4- دو مفهوم «افساد فی الارض» و «محاربه»

سؤال:  1 ـ آیا عناوین مجرمانه "افساد فی الارض" و "محاربه" یکی است؟ یا اینکه وجوه افتراقی هم در این دو وجود دارد؟

پاسخ: گروهی نسبت بین این دو را عموم و خصوص مطلق می دانند؛ یعنی هر محاربی مفسد فی الارض نیز هست. گروهی نیز معتقدند که هر دو یک فعل هستند.

سؤال: 2 ـ آیا عنوان مجرمانه ی "افساد فی الارض" ذاتاً شامل موارد خاصی می شود، یا اینکه با توجه به شرایط زمانی و مکانی، توسط حاکم شرع (ولی فقیه) مصادیق آن مشخص می شود؟ به عبارت دیگر، آیا این عنوان مجرمانه، عنوانی عام است یا خیر؟

پاسخ: بطور مثال طبق قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی مصوب سال 1369 مجمع تشخیص مصلحت نظام، " کسی که در نظام اقتصادی اخلال ایجاد کند. چنانچه اخلالش در حد فساد فی الارض باشد ...". این عنوان مجرمانه به جرایم اقتصادی نیز راه پیدا کرده است؛ یا در قانون مبارزه با مواد مخدر و خیلی از قوانین دیگرنیز، این عنوان مجرمانه یافت می شود؛ که به ظاهر امر، دامنه ی این جرم را گسترش داده است.

سؤال: 3 ـ آیا در فقه عنوان مجرمانه ای به نام " در حکم افساد فی الارض" یا " در حکم محاربه" داریم؟ اگر بلی، لطفاً مصادیق آن را بیان فرمایید.

پاسخ:  1ـ دو مفهوم جداگانه هستند. مثلا کسی که مواد مخدر را در سطح وسیع منتشر می کند «مفسد فی الارض» است اما محارب نیست چون سلاحی نکشیده و به عکس کسی که برای یک بار مردم را با اسلحه تهدید کند «محارب» است ولی «مفسد فی الارض» نیست مگر اینکه این کار تکرار شود.

2ـ اینها عنوان عام است که «عرف» مصداق آنها را تعیین می کند.

3ـ در صورتی که مصداق آن نباشد ولی آثار آن را داشته باشد می توان گفت در حکم آن است.