حدسرقت

1- پیوند زدن دست قطع شده سارق

سؤال:  آیا سارق بعد از قطع دستش مى تواند دست قطع شده را پیوند بزند؟

پاسخ:  در باب قصاص از فقه، این مسأله مشهور است که اگر گوش قطع شده را به جاى اولش پیوند بزنند و پیوند بگیرد «مجنى علیه» مى تواند آن را قطع کند تا همانند خودش شود و حدیثى در این زمینه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده که یا سند آن معتبر است و یا حدّاقل «معمول به اصحاب» مى باشد، هر چند الغاى خصوصیت از آن و تسرّى به باب حدود مشکل است، ولى ظاهر ادلّه قطع ید سارق آن است که پیوند زدن آن جایز نیست. به خصوص این که در روایت علل و عیون عن الرّضا(علیه السلام) آمده است که: «وعلّة قطع الیمین من السارق لانه تباشر الاشیاء (غالباً) بیمینه و هى افضل اعضائه و انفعهاله فجعل قطعها نکالا و عبرة للخلق لئلا یبتغوا اخذ الاموال من غیر حلّها و لانّه اکثر ما یباشر السرقه بیمینه، و این معنا، با پیوند زدن سازش ندارد. در حدیث دیگرى آمده است: عن النّبى(صلى الله علیه وآله) انّه اتى بسارق فامر به فقطعت یده ثم علقت فى رقبته»

2- استفاده از داروی بی حس کننده هنگام قطع دست

 سؤال: استفاده از داروهاى بى حس کننده به هنگام اجراى حدّ سرقت چه حکمى دارد؟

پاسخ:  اشکالى ندارد.

3- تأثیر بازگرداندن مال مسروقه در اجرای حد

سؤال:  در قانون مجازات اسلامى و بعضى از متون فقهى یکى از شرایطى که براى اجراى حدّ سرقت به طور مطلق بیان شده این است که: «سارق پس از سرقت، مال را تحت ید مالک قرار نداده باشد» آیا شرط مذکور در تمام مراحل رسیدگى، حتّى پس از ثبوت جرم و انشاى رأى نیز جارى مى باشد؟ یا اختصاص به قبل از شکایت نزد حاکم دارد؟

پاسخ:  باز گرداندن مال به مالک پس از ثبوت جرم و انشاى رأى، فایده اى ندارد و موجب سقوط حدّ نمى شود.

4- اجرای حد برای سرقت جسد انسان

 سؤال: آیا جسد انسان مال تلقى مى شود و خرید و فروش آن براى اهداف مشروع جایز است و آیا موضوع جرم براى عنوان سرقت واقع شود یا خیر؟خصوصاً وقتى که صدها سال از تاریخ مرگ، گذشته باشد و موضوع از جهت باستان شناسى و تاریخى حائز اهمیّت باشد؟

پاسخ:  خرید و فروش بدن میّت مسلمان جایز نیست و مال محسوب نمى شود امّا بدن غیرمسلمان براى اهداف مشروع مانند تشریح در مواردى که مجاز است نیز خالى از اشکال نیست و در هر حال اجراى حدّ سرقت مشکل است.

5- تقاضای حد از طرف مالباخته

سؤال:  در مورد اجراى حدّ سارق، علاوه بر جمیع شرایط، آیا تقاضاى قطع ید از طرف مالباخته نیز لازم است، و یا به مجرّد شکایت نزد قاضى با فرض وجود شرایط دیگر اجراى حدّ واجب مى شود؟

پاسخ:  شکایت او کافى است و نیاز به تقاضاى اجراى حد ندارد.

6- اخذ اموال از سارق قبل از شکایت مالباخته

سؤال:  چنانچه قبل از طرح شکایت از طرف مالباخته نزد قاضى، اموال مسروقه توسط اداره آگاهى از سارق اخذ و جهت تحویل به مال باخته نگهدارى شود به نحوى که هر موقع مال باخته تقاضا نماید اموال به او تحویل مى گردد، ولى مال باخته با وجود علم به این موضوع قبل از تحویل گرفتن اموال نزد قاضى شکایت مى کند آیا در این صورت نیز اجراى حدّ سرقت واجب است؟

پاسخ:  حدّ سارق در این جا اجرا نمى شود، و از قبیل بازگشت مال به دست صاحب آن است.

7- یک حد برای چند سرقت

سؤال:  کسى که مرتکب چهار فقره سرقت شده همه اینها به ثبوت رسیده است آیا براى تمامى اینها یک حد کافى است یا هر کدام حدّ جداگانه اى دارد؟

پاسخ:  حدّ واحد براى همه آنها کافى است.

8- نصاب حد سرقت

سؤال:  با توجّه به این که نصاب حدّ سرقت یک ربع دینار شرعى است و موضوع درهم و دینار فعلا منتفى است، نصاب حدّ سرقت را چگونه به دست بیاوریم؟ آیا مى توان پول رایج یا طلاى غیر مسکوک را معیار قرار داد؟

پاسخ:  باید از اهل خبره سؤال کرد که اگر دینار مسکوکى وجود داشته باشد چه اندازه قیمت دارد و قیمت یک ربع آن، نصاب حدّ سرقت خواهد بود و هرگاه سرانجام شک در مقدار حاصل شود باید قدر متیقّن را حساب کرد.

9- سرقت مالی که بدون اطلاع مالک داخل حرز گذاشته شده

 سؤال: یکى از شرایط اجراى حدّ سرقت این است که مال در حرز باشد. لطفاً بفرمایید: لف) اگر فرزند، دوست، همسایه، اجیر، یا شخص دیگرى، با اطّلاع، یا بدون اطّلاعِ صاحب مال، مال را در حرز قرار دهد; آیا ربودن این مال با وجود دیگر شرایط، سرقتِ حدّى محسوب مى گردد؟ب) اگر مال بدون اطّلاع و دخالت مالک در حرز قرار گیرد و ربوده شود، آیا با وجود شرایط دیگر، حکم سرقت حدّى دارد؟ مثلا اگر حیوانى بدون اطّلاع مالک به طویله رود و درب طویله بسته شود، سپس کسى حیوان را برباید، آیا سرقت حدّى محسوب مى شود؟ یا مثلا فردى مالى را پیدا کند و در حرز بگذارد، و این مال ربوده شود، چه حکمى دارد؟ج) اگر صاحب مال آن را در حرز نگذاشته باشد، و راضى به حرز نباشد، و مال ربوده شود، آیا حدّ قطع با وجود سایر شرایط جارى مى گردد؟

پاسخ:  الف) چنانچه به امر و اطّلاع صاحب مال باشد، سرقت حدّى محسوب مى شود. و در صورت عدم اطّلاع او، احتیاط آن است که حد جارى نشود.

پاسخ: ب) احتیاط عدم اجراى حد در این گونه موارد است.

پاسخ: ج) جارى نمى شود.

10- اجرای حد برای معاونین در سرقت

سؤال:  درباره شرکت در سرقت بفرمایید:

الف) آیا شرکت در سرقت، منوط به مداخله اجرایى در سرقت است؟

ب) در صورت مثبت بودن پاسخ الف، آیا عملیّات اجرایى سرقت تنها شامل بیرون آوردن مال و اخراج آن از حرز است؟ یا هر نوع همکارى که در تحقّق سرقت مؤثّر باشد (مانند شکستن حرز، یا باز کردن رمز گاوصندوق، و مانند آن) را نیز شامل مى شود؟ج) آیا شرکت در سرقت در صورتى محقّق مى شود که شىء واحد ربوده شود، یا اگر هر نفر شىء جداگانه اى را برباید نیز شرکت در سرقت محسوب مى شود؟ مثلا اگر دو نفر با هم وارد منزلى شوند، یکى جواهرات و دیگرى تابلوهاى گران قیمت را برباید، آیا شرکت در سرقت تحقّق یافته است؟د) آیا شرعاً سارق تنها به فرد یا افرادى اطلاق مى شود که مال را از مکان خود بیرون آورند، یا همکاران و همراهان آنها (هر چند در اخراج مال مباشرتاً دخالت نداشته باشند) نیز سارق محسوب مى شوند؟ مثلا اگر عدّه اى وارد منزلى شوند و یک نفر با اسلحه افراد داخل منزل را با قهر و غلبه تهدید کند، و زمینه ورود دیگران را فراهم نماید، و دیگرى گاوصندوق را باز کند، و شخص سوّم پول ها را جمع و در کیسه اى قرار دهد، و فرد چهارم پول ها را از منزل خارج کند. آیا تنها فرد اخیر سارق است، یا همگى سارقند؟

پاسخ: الف) آرى منوط به مداخله اجرایى در سرقت است.

ب) در صورتى که همه با قصد معاونتِ بر سرقت این کار را کرده باشند (خواه به صورت مباشرت بوده، یا تسبیب) و شرایط دیگر در آن جمع باشد، همه آنها سارق محسوب مى شوند.

ج) در صورتى که عرفاً همه آنها یک سرقت محسوب شود، حکم واحدى دارد.

د) حدّ سرقت فقط بر کسانى اجرا مى شود که هتک حرز کنند، و مال را از حرز خارج نمایند.

11- عفو سارق در صورت اقرار و ثبوت حد

 سؤال: در صورتى که سرقت جامع شرایط حدّ، با اقرار سارق نزد حاکم ثابت شود، سپس سارق توبه کند، آیا عفو وى توسط ولىّ امر جایز است؟

پاسخ: آرى، جایز است.

12- پیوند دست سارق به شخص دیگر

سؤال:  پیوند زدن انگشتان قطع شده سارق به دست شخص دیگرى که فرضاً در کارخانه بریده شده چه حکمى دارد؟ بر فرض جواز آیا اجازه صاحب عضو براى این کار لازم است؟

 پاسخ:با اجازه صاحب عضو جایز است.

13- ساقط شدن حدّ سرقت

 سؤال: از چه طرقی حدّ سرقت ساقط می شود؟

پاسخ: در صورتیکه قبل از دستگیری صاحب مال عفو کند حد سرقت ساقط می شود.

14- ساقط شدن حدّ سرقت

 سؤال: از چه طُرقی حدّ سرقت ساقط می شود؟

پاسخ: در صورتیکه قبل از دستگیری صاحب مال عفو کند حدّ سرقت ساقط می شود.