خريد و فروش نقد و نسيه

1- خرید کالا به صورت اقساط و باقیمت بیشتر

سؤال: آیا خرید وسایلی مانند وسیلة نقلیه ، به صورت اقساط ولی با قیمت بیشتر از قیمت نقدی اشکال دارد و حرام است؟

پاسخ:همچنین این سوال مطرح می شود که چگونه در حکومت اسلامی ما ارگانهای بزرگ دولتی اقدام به چنین معاملاتی میکنند ؟

 اشکالی ندارد زیرا قیمت جنس در معامله نسیه بیش از معامله نقد است.

2- فروش اقساطی کالا به مبلغ بیشتر

سؤال: اگر کسی(کاسبی) کالایی را به صورت (به عنوان)اقساط به شخصی بفروشد و در ازای آن در مجموع اقساط مبلغی بیشتر از اصل قیمت کالا به عنوان کارکرد پول خود دریافت کند چه حکمی دارد؟

پاسخ: اشکالی ندارد مشروط بر این که از ابتدا مدت معامله و قیمت آن مشخّص گردد.

3- گرانتر بودن قیمت در معامله نسیه

 سؤال:معمولا امروزه در تجارت رسم شده است که وقتی کالا نقداً فروخته می شود با وقتی که برای مدتی بصورت نسیه فروخته می شود اختلاف زیادی دارد لطفا بفرمایید آیا این پول اضافه حکم ربا را دارد یا چیزی غیر از رباست ودر صورت ربا نبودن تا چه میزان این اختلاف قیمت شرعی است.

 پاسخ:قیمت کالا در معامله نسیه گرانتر است و این افزایش قیمت ربا محسوب نمی شود.

4- خرید قسطی

سؤال: اینجانب جنسی را میخواهم بخرم حدود یک میلیون تومان فروشنده می گوید باید طی 10 قسط به مبلغ هرماه 135000 هزارتومان بپردازم آیا صحیح است یا خیر

پاسخ: اگر طرفین معامله بر این قیمت توافق کنند اشکالی ندارد و معامله صحیح است. و در واقع شما این جنس را به صورت قسطی به قیمت 000/350/1 تومان معامله می کنید.

5- فروش نسیه به بالاتر از قیمت نقد

 سؤال:اگر جنسى که داراى قیمت مشخصى است به صورت نسیه به بیشتر از آن قیمت فروخته شود، چه حکمى دارد؟

 پاسخ:معمولا قیمت جنس درصورت فروش نقدى و نسیه اى متفاوت است و این تفاوت شرعاً اشکالى ندارد و ضمیمه کردن دستمال و کبریت و امثال آن لازم نیست.

6- نحوه پرداختن بدهی بعد از سال های متمادی

سؤال: شخصى جنسى را به پول رایج وقت به طور نسیه مى خرد; ولى قیمت آن را بر اثر سهل انگارى تا چند سال به تأخیر انداخته، و پرداخت نمى کند. اکنون که تقریباً بیست سال از آن معامله مى گذرد، و ارز کشور تغییر فاحشى پیدا کرده، مى خواهد قیمت آن جنس را بپردازد. آیا به قیمت روز معامله حساب کند، یا قیمت روز ادا که تقریباً ده برابر بالا رفته است؟

پاسخ: باید به قیمت روز بپردازد; یعنى ترقّى قیمت متوسّط اجناس مختلف را در نظر بگیرد، و بدهى خود را بر طبق آن بپردازد.

7- تبدیل معامله نقدی به معامله نسیه

 سؤال:در صنف ما هم به وسیله چک و هم نقدی جنس بفروش میرود. آیا اگر فردی جنسی را نقدی بخرد و بعد از مدتی بگوید برایم به صورت چک محاسبه کن و یا بلعکس، میتوانیم این کار را انجام دهیم و تفاوت را طبق عرف بازار و صنف حساب کنیم؟

 پاسخ:می توان معامله قبل را فسخ کرد و با مبلغ بیشتر و به صورت نسیه معامله جدیدی را انجام داد.

8- گرفتن پول بیشتر در معاملات نسیه

سؤال:در عرف بازار گرفتن ثمن بیشتر در معاملات نسیه رایج است، آیا از لحاظ فقهی نیز اشکال ندارد؟

 پاسخ:با توجّه به اینکه معمولا قیمت در معامله نسیه یا اقساط گرانتر است این کار اشکالى ندارد و ربا محسوب نمى شود، ولى لازم است از ابتدا نوع معامله مشخص باشد.

9- اضافه قیمت در خرید و فروش نقد و نسیه

سؤال: من کار خرید و فروش می کنم. کسی از من جنسی خواست که من نداشتم، با خود او رفتم و جنس مورد نظرش را خریدیم و من سودی را که بطور معمول روی جنسهای خودم می کشیدم، روی آن جنس هم کشیدم و قسطی به او دادم. آیا این معامله صحیح است؟

پاسخ: در صورتیکه جنس را برای خودتان خریده باشید و بعد به او به صورت اقساط با سود فروخته اید اشکالی ندارد.

10- فروش نسیه جنس و خرید همان به صورت نقد

 سؤال:یک سیر چای به طور نسیه به مبلغی فروختم، بعد از نیم ساعت به طور نقد از همان مشتری خریداری کردم. آیا جایز است؟

پاسخ: اشکال ندارد.

11- محاسبه نرخ روز طلا در موعد پرداخت اقساط

سؤال: من در طلا فروشی کار میکنم.بعضی از مشتری ها به صورت قسطی طلا میخرند و به علت نوسانات شدید طلا امکان دارد که موقع برگشت دادن پول ،طلا فروش دچار ضرر شود.به همین دلیل من مقدار وزن طلا را در حساب مشتری یادداشت میکنم و وقتی که برای پرداخت حسابش برگشت به نرخ روز از مشتری پول را دریافت میکنم .یعنی اگر قیمت طلا پایین آمد کمتر و اگر بالا رفته بود از مشتری بیشتر دریافت میکنم.لطفا راهنمایی کنید که این کار حلال است یا خیر؟

پاسخ: شما می توانید طلا را با مبلغ معینی معامله کنید و در ضمن معامله شرط کنید که اگر قیمت طلا تغییر پیدا کرد به همان نسبت پول بیشتر یا کمتری پرداخت شود.

12- تعیین سود درصدی در معاملات با چک و نسیه

سؤال: سودهایی که به صورت درصدی در معاملات با چک و یا نسیه ای رد و بدل می شوند چه حکمی دارند؟ مثلا شخصی برای خرید وسیله هزار تومانی فقط هفتصد تومان پول آن را می پردازد و بقیه آن را سه یا چهار ماه بعد بازپس می دهد با این شرط که سود سه یا چهار درصدی یا حتی بیشتر آن را نیز اضافه بر اصل باقی مانده پول بپردازد. آیا دادن و گرفتن این پول ها شرعا جایز نیست؟

پاسخ: در صورتی که از آغاز، معامله به صورت نقد و نسیه انجام شود و قیمت معامله روشن باشد مانعی ندارد.

13- پیش فروش یا پیش خرید سکه

 سؤال:در خرید و فروش سکه طلا (درمقابل پول) آیا باید معامله نقدی بوده و در مجلس تبادل طلا و پول انجام شود؟ درخصوص پیش فروش یا پیش خرید سکه طلا (درمقابل پول) چگونه است؟

پاسخ: پیش فروش و پیش خرید سکه طلا در صورتی که نقدا وجه آن پرداخته شود اشکالی ندارد و نقد بودن طرفین لازم نیست.

14- جلو انداختن یا تاخیر در پرداخت دین در مقابل عوض

سؤال: در عرف بازار دو عمل مرسوم است یکی اینکه بدهکار توافق می کند که دینی را که موجل است نقدا بپردازد مشروط بر اینکه طلبکار از بخشی از طلب خود صرف نظر کند. نظر آیت الله مکارم در مورد چنین پرداختی چیست؟ (تعجیل الدین الموجل بنقصان) و نوع دوم در عرف بازار این است که طلبکار موافقت می کند که طلب حال خود را در آینده دریافت کند مشروط بر اینکه بدهکار مبلغی بیش از اصل طلب او به وی بپردازد. در این مورد چه نظری است؟ (تاجیل الدین الحال بزیادة)

پاسخ: اولی جایز است و دومی جایز نیست.