احکام سعی-سعی صفا و مروه

1- انجام دادن سعی بیش از هفت دور

سؤال: شخصى در سعى صفا و مروه، در صفا متوجّه شد دور هشتم است، وظیفه او چیست؟ آیا غیر از این سعى صفا و مروه، سعى صفا و مروه مستحبّى نیز داریم؟

پاسخ: باید به زیادى اعتنا نکند و سعى او صحیح است و سعى صفا و مروه مستحب نداریم.

2- شک در دورهای سعی

سؤال: حکم شک در تعداد دورهاى سعى چیست، آیا بنا را بر کمتربگذارد یا بیشتر؟

پاسخ: اگر شک کند که این دور هفتم است یا بیشتر به شکّش اعتنا نکند. بله اگر قبل از رسیدن به مروه شک کند که دور هفتم است یا کمتر، ظاهراً سعى او باطل است و همچنین اگر شک او به کمتر از هفت دور تعلّق بگیرد مثل این که بین یک دور و سه دور یا دو و چهار و غیر اینها شک بکند.

3- کسی که سعی را از مروه آغاز کرده

سؤال: وظیفه کسى که سعى را از مروه آغاز کرده است چیست؟

پاسخ: در صورتى که شوط اوّل را اسقاط کند سپس بقیّه را تکمیل کند تا این که دور هفتم به مروه خاتمه پیدا کند بعید نیست که سعى او صحیح باشد.

4- سعی کسی که مجموع رفت و برشت بین صفا و مروه را یک دور بداند

سؤال: شخصى به اعتقاد این که رفتن از صفا به مروه، و بازگشت به صفا مجموعاً یک دور حساب مى شود، سعى خود را شروع کرده، ولى در دور سوّم متوجّه خطایش مى شود، و سعى را به هفت دور (طبق آنچه در مناسک آمده) خاتمه مى دهد. سعى او چه حکمى دارد؟

پاسخ: سعى او صحیح است.

5- آگاهی به آغاز نمودن سعی از مروه پس از چند روز

سؤال: اگر شخصى سعى خود را از مروه شروع کند و به صفا ختم نماید، و پس از چند روز به اشتباه خود پى ببرد، وظیفه اش چیست؟

پاسخ: چنانچه به خاطر ندانستن مسأله باشد، باید سعى را از نو به جا آورد، و اگر از روى سهو و فراموشى باشد، کافى است یک دور از صفا به مروه برود، و احتیاط مستحب آن است که هفت دور به قصد ما فى الذمّه بجا آورد.

6- برگشت از مسیر رفت هنگام سعی

سؤال: همان گونه که اطّلاع دارید در سعى صفا و مروه، حجّاج از یک طرف مى روند و از سمت دیگر باز مى گردند; یعنى انتهاى مسیر رفت با ابتداى مسیر بازگشت چند متر فاصله دارد، اگر شخصى از همان مسیرى که رفته بازگردد چه حکمى دارد؟

پاسخ: اشکالى ندارد; ولى نباید مزاحم دیگران شود.

7- تکرار قسمتی از سعی که هروله در آن مستحب است

سؤال: قسمتى که هروله در آن مستحب است را به طور عادى راه رفتم. با توجّه به این که خیال مى کردم هروله واجب است، آن قسمت را دوباره و به صورت هروله تکرار نمودم. آیا سعى من اشکال دارد؟

پاسخ: اشکالى ندارد و صحیح است، ولى این کار را تکرار نکنید.

8- برگشتن قسمتی از مسیر سعی

سؤال: شخصى به هنگام سعى، جهت کنترل همراهان خود گاهى به عقب بر مى گشته، و مجدّداً همان مسافت را طى مى کرده است. آیا سعى او اشکال دارد؟

پاسخ: اشکال ندارد و اعاده لازم نیست; ولى بهتر است این کار را نکند.

9- سعی معذورین در طبقه بالای مسعی

سؤال: با توجّه به این که در روزهاى ششم و هفتم ذیحجّه، بر اثر ازدحام زیاد حجّاج، مامورین مانع مى شوند که معذورین را با چرخ در طبقه پایین سعى دهند، آیا مى توان آنها را در طبقه بالا با چرخ سعى داد؟

پاسخ: در فرض سؤال مانعى ندارد.

10- حرکت به صورت عقب عقب در سعی

سؤال: شخصى به هنگام سعى، گاهى عقب عقب به طرف مروه یا صفا حرکت کرده است. تکلیفش چیست؟

پاسخ: مى تواند برگردد و جبران نماید، و سعى او اشکال ندارد.

11- قطع سعی برای نوشیدن آب

سؤال: شخصى به هنگام سعى براى خوردن آب از مسیر منحرف شده، و پس از نوشیدن آب به سعى خود ادامه داده است. چه حکمى دارد؟

پاسخ: سعى او صحیح است، مشروط بر این که از همان جا که قطع کرده ادامه دهد.

12- تاخیر انداختن در انجام سعی

سؤال: یکى از دوستانم طواف و نماز طواف را انجام داد، و سعى را به روز بعد، یا روزهاى آینده، محوّل کرد. آیا این تأخیر ضرر دارد، و باید طواف و نماز آن را دوباره بجا آورد؟

پاسخ: اعاده لازم نیست، ولى کار خلافى کرده; زیرا نباید سعى را اختیاراً به روز بعد موکول کند.

13- رعایت موالات در اشواط سعی

سؤال: آیا موالات در تمام اشواط سعى معتبر است، یا اختصاص به قسمتى از آن دارد؟

پاسخ: احتیاط آن است که در غیر موارد استثنا شده، موالات عرفیّه رعایت گردد.

14- موالات در سعی

سؤال: آیا موالات در سعى مانند طواف است؟

پاسخ: استراحت و نشستن در وسط سعى براى کسى که خسته شده، جایز است، ولى احتیاط واجب آن است که زیاد فاصله نشود.

15- وظیفه کسی که سعی عمره تمتع را به جا نیاورده

سؤال: شخصى پس از طواف عمره تمتّع گم شده، و بعد از پیدا شدن به رفقایش گفته: «سعى صفا و مروه را بجا آورده ام» سپس تقصیر نموده، و براى حجّ تمتّع محرم شده است، ولى بعد از بازگشت از عرفات و منى، و هنگام انجام اعمال مکّه اظهار مى دارد: «سعى را بجا نیاورده ام» و پس از بازگشت نگران مى شود، و وصیّت مى کند براى او نایب بگیرند. وظیفه ورثه چیست؟

پاسخ: وظیفه ورثه آن است که شخصى را براى انجام سعى از طرف آن مرحوم نایب کنند، و گرفتن نایب براى کلّ حجّ تمتّع لازم نیست.

16- کسی که سعی را بیش از هفت دور انجام داده

سؤال: شخصى رفت و برگشت بین صفا و مروه را یک دور حساب کرده، و بدین شکل پنج بار، که در مجموع ده شوط مى شود، سعى کرده است، سپس متوجّه مسأله شده، و سعى را از همان جا قطع کرده، و تقصیر نموده است. وظیفه اش چیست؟

پاسخ: سعى او باطل است، و سعى را باید از نو شروع کند.

17- کسی که سهواً سعی را بیش از هفت دور انجام داده

سؤال: هرگاه شخصى سهواً سعى را بیش از هفت دور انجام دهد، باید چه کند؟

پاسخ: به زیادى اعتنا نمى کند، و سعى او صحیح است.

18- زیادی سعی بر اثر جهل بر مسئله

سؤال: زیادى در سعى بر اثر جهل به مسأله، حکم زیادى سهوى را دارد، یا در حکم زیادى عمدى است؟

پاسخ: حکم زیادى عمدى را دارد، و باید از نو به جا آورد.

19- تقصیر قبل از کامل کردن سعی

سؤال: اینجانب پس از تمام شدن شوط ششم در سعى، گمان کردم هفت دور بجا آورده، و تقصیر نمودم، ولى دوستانم فوراً تذکّر دادند که باید یک دور دیگر بجا آورم. آن دور را بجا آورده، و بار دیگر تقصیر نمودم. آیا سعى من صحیح است؟ اگر صحیح نبوده، کفّاره اى دارد؟

پاسخ: عمل شما صحیح بوده، و کفّاره اى ندارد.

20- آگاهی از نقصان سعی پس از تقصیر

سؤال: اگر شخصى یقین کند هفت شوط سعى را تمام کرده و تقصیر کند; ولى پس از آن متوجّه شود که تنها پنج شوط بجا آورده است. آیا باید کلّ سعى را دوباره بجا آورد، یا انجام همان دو شوط کافى است؟ آیا لازم است تقصیر را نیز اعاده کند؟

پاسخ: باید همان سعى را تکمیل کند، و بنابر احتیاط واجب تقصیر را اعاده نماید.

21- بر هم زدن دورهای سعی و از سرگیری مجدد آن

سؤال: شخصى سه شوط سعى را بجا آورده، سپس آن را رها کرده، و با فاصله اندکى هفت شوط دیگر انجام داده، سپس تقصیر نموده است. آیا سعى وى صحیح است؟

پاسخ: آرى صحیح است.

22- انجام مجدد سعی به خاطر عدم طهارت

سؤال: اینجانب به تصوّر این که سعى هم نیاز به وضو دارد، بعد از یک شوط و نیم، سعى را قطع کرده، و پس از وضو هفت شوط دیگر بجا آوردم. آیا سعى من اشکال دارد؟

پاسخ: اشکالى ندارد.

23- آگاهی از عدم اتمام عادت ماهیانه در اثنای سعی

سؤال: خانمى به تصوّر این که پاک شده، طواف و نماز طوافش را بجا آورده، مشغول سعى مى شود. در اثناء سعى متوجّه مى شود که هنوز پاک نشده است، وظیفه اش چیست؟ اگر بعد از سعى متوجّه این موضوع شود، تکلیفش چه مى باشد؟

پاسخ: در فرض اوّل سعى را قطع مى کند، و پس از پاک شدن، طواف و نماز طواف و سعى را اعاده نماید و در فرض دوم نیز اعاده طواف و نماز طواف لازم است، و احتیاطاً سعى را هم اعاده مى کند.

24- شک بین دور هفتم و نهم در سعی

سؤال: اگر کسى قبل از رسیدن به مروه شک کند دور هفتم است، یا دور نهم، چه وظیفه اى دارد؟

پاسخ: سعى او باطل است، و باید از نو شروع کند.

25- برطرف شدن شک در عدد دورها هنگام سعی

سؤال: یکى از مقلّدین حضرت عالى در عدد دورهاى سعى شک مى کند، و با حال تردید به سعى خود ادامه داده، در عین حال فکر مى کند تا عدد صحیح را به دست آورد. پس از طىّ حدود صد متر، یا یک دور، یقین به عدد صحیح پیدا نموده، بقیّه سعى را انجام مى دهد. آیا سعى او صحیح است؟

پاسخ: آرى سعى او صحیح است; مشروط بر این که در حال شکّ و تردید به امید روشن شدن واقع مسأله سعى را ادامه دهد.

26- نائب گرفتن برای سعی توسط زن حائض

سؤال: آیا خانم هایى که به علّت عادت ماهانه براى طواف نایب مى گیرند، در سعى هم مى توانند نایب بگیرند؟

پاسخ: محلّ سعى مسجد نیست، و رفتن زن حائض در آنجا اشکالى ندارد. بنابراین، باید خودشان سعى را بعد از طواف و نمازِ طوافِ نائب، بجا آورند.

27- عبور زنان حائض از مسجد الحرام برای انجام سعی

سؤال: بر اثر ازدحام زیاد حجّاج، گاه انسان ناچار است براى رفتن به محلّ سعى از مسجد الحرام عبور کند، و از این راه خودش را به صفا برساند، و از آنجا سعى را در مسیر معمولى شروع کند. در این صورت تکلیف زن حائض یا نفساءچیست؟

پاسخ: در صورتى که ممکن باشد از راه دیگرى برود، باید خودش سعى را بجا آورد، و اگر ممکن نیست نایب مى گیرد; ولى چنانچه مرتکب خلاف شود، و خودش از مسجد الحرام عبور کند، باید سعى را بجا آورد و سعیش صحیح است; هر چند گناه کرده است.

28- وظیفه شخصی که باید با چرخ سعی کند وتمکن مالی ندارد

سؤال: شخصى بدون استفاده از چرخ نمى تواند سعى کند، و از سوى دیگر، تمکّن مالى جهت کرایه آن ندارد. وظیفه اش چیست؟

پاسخ: اگر مى تواند با چرخ سعى کند، هر چند با وام گرفتن از دیگران، این کار مقدّم است، و نیابت گرفتن صحیح نیست; مگر آن که موجب عُسر و حرج گردد که در این صورت نایب مى گیرد.

29- کسی که در هنگام سعی با چرخ قسمتی از مسیر را خواب باشد

سؤال: کسى که در حال سعى سوار بر چرخ بوده، به علّت خستگى زیاد در بعضى از حالات رفت و برگشت به خواب رفته است. آیا سعى او صحیح است؟

پاسخ: اشکالى ندارد.

30- کسی که تمام دورهای سعی را در خواب باشد

سؤال: اگر شخصى در سعى صفا و مروه سوار بر چرخ باشد، و تمام هفت دور را در خواب باشد، چه حکمى دارد؟

پاسخ: احتیاط واجب آن است که اعاده کند.

31- عدم رعایت حجاب در سعی

سؤال: هرگاه به هنگام سعى، عمداً زن حجاب کامل نداشته باشد، آیا ضررى به سعى او مى زند؟

پاسخ: ضررى به سعى او نمى زند; ولى اگر عمداً باشد گناه کرده است.

32- سعی مستحبی

سؤال: آیا علاوه بر سعى واجب، سعى صفا و مروه مستحبّى نیز داریم؟

پاسخ: سعى مستحبّى نداریم، سعى فقط سعى واجب است.

33- نائب گرفتن برای قسمتی از سعی

سؤال: آیا قسمتى از سعى، براى کسانى که قادر نیستند تمام آن را خودشان انجام دهند، قابل نیابت است؟

پاسخ: در صورت امکان آنها را در باقیمانده، سوار بر چرخ و مانند آن سعى دهند، در غیر این صورت براى تمام سعى نایب بگیرند.

34- انجام یک طواف و سعی هم از طرف خود و هم به نیت کودک

سؤال: اگر کسی بچه ی خوردسال را به عمرہ یا حج ببرد در سعی و در طواف باید آن بچه را بغل کردہ از طرف او سعی و طواف را بجا بیاورد آیا در ھمان موقع که بچه را بغل کردہ سعی یا طواف می کند آیا می تواند از طرف خود هم نیت سعی یا طواف بکند یا برای خودش جداگانه این کار را انجام دهد ؟

پاسخ: می تواند نیت خودش را بکند و بچه را نیز همراه خود به عنوان طواف ببرد و تجدید آن لازم نیست.