مواردی که قضا و کفاره واجب است-قضا و کفاره ی روزه

1- عدم قضای روزه تا رمضان سال آینده

سؤال: اگر انسان فراموش کند که روزه قضا دارد و آن را انجام ندهد و چند روز مانده به ماه مبارک یادش بیاید، ولى نتواند قضا را بجا آورد، حکم او چیست؟

پاسخ: آنچه از قضاى روزه مانده، بعد از ماه رمضان بجا مى آورد و احتیاط آن است که براى هر یک روز روزه یک مدّ طعام (یعنى معادل 750 گرم گندم) به فقیر بدهد.

2- کفاره تأخیر و افطار روزه قضا

سؤال: شخصى سه روز روزه بدهکار مى باشد و سه روز هم به ماه رمضان مانده است، اگر پیش از ظهر افطار کند، آیا کفّاره دارد؟ و اگر تا سال دیگر تأخیر بیندازد، چه حکمى دارد؟

پاسخ: اگر قبل از ظهر افطار کرده، کفّاره تأخیر دارد؛ یعنى براى هر یک روز یک مدّ طعام باید بدهد و از گناه خود استغفار کند و قضاى آن را بعداً بجا آورد و اگر بعد از ظهر بوده علاوه بر آنچه گفته شد باید کفّاره افطار روزه قضا را بدهد.

3- ترک عمدی روزه در ماه رمضان

سؤال: در ماه مبارک رمضان امتحان داشتم و چون درسها را تا آن زمان مطالعه نکرده بودم، دچار این اضطراب شدم که شاید با گرفتن روزه نتوانم در امتحان موفّق شوم; البتّه قبل از شروع ماه مبارک، سه روز از روزه هاى قضایم را گرفتم، ولى در آن روزها به هیچ عنوانى درس نخواندم و با این که هیکل درشتى داشتم ضعف مى کردم (از نظر بدنى عذرى ندارم) به همین جهت روزه نگرفتم; البتّه با تمام شدن امتحانات، باقیمانده ماه مبارک را روزه گرفتم، حکم روزه هایى که نگرفتم چیست؟

پاسخ: ترک عمدى روزه در ماه مبارک رمضان کفّاره دارد، و گناه بزرگى است; ولى اگر شما یقین داشته اید که در آن شرایط روزه بر شما واجب نیست، کفّاره ندارد.

4- کسی که روزه های زیادی را افطار کرده

سؤال: تکلیف شخصى که روزه هاى زیادى را افطار کرده است چیست؟

پاسخ: تا آن جا که بتواند روزه هاى گذشته را قضا کند و نسبت به کفّاره آنها مطابق مسأله 1401 و 1402 توضیح المسائل ما عمل کند و هر چه توانایى ندارد از او ساقط است.

5- کسی که سال اول تکلیف روزه نگرفته

سؤال: وظیفه خانمى که سال اوّل تکلیف روزه اش را خورده است چیست؟ و اگر باید قضا کند چگونه قضا نماید؟

پاسخ: کفّاره ندارد خواه جاهل مقصر بوده یا قاصر ولى اگر عمداً و عالماً روزه نگرفته کفّاره دارد و در تمام صور مسأله، قضا لازم است.

6- شک در تعداد افطار عمدی روزه

سؤال: شخصى چند روز از ماه رمضان را عمداً افطار کرده است امّا تعداد دقیق آن را نمى داند وظیفه او چیست؟

پاسخ: به مقدارى که یقین دارد، روزه هایى را که خورده باید هم قضا کند و هم براى هر روز کفّاره بدهد و چنانچه بار او سنگین شود و نتواند، مطابق آنچه در مسأله 1402 توضیح المسائل گفته ایم عمل کند.

7- ترک روزه برای امتحانات درسی

8- روزه برای مادرانی که فرزند شیر خوار دارند

سؤال: آیا بر مادرى که بچّه شیر مى دهد، روزه واجب است؟

پاسخ: زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه مى شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند; امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد کفّاره لازم نیست، ولى بعداً روزه هاى را که نگرفته اند قضا نمایند.

9- افطار عمدی روزه نذری واجب

سؤال: اگر انسان نذر کند که روز معینی روزه بگیرد چنانچه عمدا روزه نگیرد یا روزه اش را باطل کند آیا علاوه بر کفاره باید قضای آن را هم بگیرد؟

پاسخ: آری باید قضای آن را هم بگیرد بنابراحتیاط واجب

10- روزه نگرفتن مادر شیرده به خاطر نخوردن سحری

سؤال: در ماه رمضان امسال فرزندم ۱۸ ماهه بود و با شیر مادر تغذیه می کرد. من بعضی روزها را به دلیل بیدار شدن فرزندم در سحرها یا خواب ماندن نتوانستم سحری بخورم و آن روزها را روزه نگرفتم می خواستم بدانم آیا اگر روزه ها را قضا کنم کافی ایست یا باید کفاره هم بدهم؟

پاسخ: هم قضای آن روز را به جا آورید و هم برای هر روز یک مسکین را سیر کنید.

11- باطل کردن روزه با فعل حرام بدون اطلاع از کفاره

سؤال: فردى به دلیل عدم اطّلاع از کفّاره، روزه خود را با جنابت از حرام باطل کرده است. وظیفه این فرد چیست؟

پاسخ: علاوه بر قضا ، کفّاره جمع (بنابر احتیاط واجب) مى‏پردازد، چون علم به بطلان داشته هر چند علم به کفّاره نداشته و علم به کفّاره شرط نیست.

12- تاخیر در قضای روزه برای بانوان

سؤال: همسر بنده از 9 سال پیش که به سن بلوغ رسیده است قضای روزه هایی که بابت عذر شرعی نگرفته بود، نگرفته است و حال 63 روز روزه بدهکار است. آیا عدم گرفتن روزه به دلیل عذر شرعی کفاره دارد؟ اگر آری حال بعد از 9 سال چه مقدار باید پرداخت کنیم؟

پاسخ: علاوه بر قضا برای هر روز فقیری را سیر کند.

13- افطار عمدی روزه

سؤال: اگر کسی عمداً روزه را باطل کرده باشد باید هم روزه بگیرد هم کفاره جمع بپردازد یا فقط دادن کفاره جمع کفایت می کند؟

پاسخ: علاوه بر قضای روزه کفاره افطار عمدی دارد و کفاره جمع ندارد.