سؤال: جبیره چیست؟
پاسخ: جبیره یعنی چیزی که: روی محل زخم، شکستگی، سوختگی یا عضو دردمند بدن باشد، مانند: پارچه، چسب، نوار، پنبه، دارو، گچ یا چوب شکسته بندی قرار دهند.
حُکم شرعی وضوی زخم یا دمل یا شکستگی که در صورت و دستها است و روی آن باز است (مسأله ۳۲۴)
تکلیف (۱): اگر خونی و نجس نباشد و آب هم ضرر ندارد باید به طور معمول و رایج وضو بگیرد.
تکلیف (۲): اگر آب ریختن ضرر دارد چنانچه اطراف آن از بالا به پایین بشوید کافی است.
تکلیف (۳): اگر کشیدن دست ضرر ندارد:
آیات عظام: امام خمینی، خوئی، بهجت، تبریزی، امام خامنه ای، سیستانی، وحید، جوادی آملی، نوری، مظاهری: بهتر است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه هم بکشد. (آیات عظام: خوئی، سیستانی: و امّا در شکستگی لازم است تیمّم بنماید).
آیةالله العظمی اراکی: دست تر بر آن بکشد و اگر ممکن نیست پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه بکشد.
آیةالله العظمی فاضل: احتیاط آن است که دست تر بر آن بکشد و اگر ضرر دارد بنابر احتیاط واجب پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه بکشد.
آیات عظام: گلپایگانی، صافی: باید (صافی: بنابر احتیاط) دست تر بر آن بکشد.
آیةالله العظمی بهجت: اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دستها باشد و روی آن باز بوده و آب ریختن به کمترین مقدار و شستن روی آن ضرر دارد، چنانچه کشیدن دست تر بر آن – با آبی که در دست هست- ضرر ندارد ولی شستن صدق نمی کند، احتیاط واجب آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد احتیاطاً پارچه پاکی روی آن گذاشته و دست تر را روی پارچه هم بکشد به قصد وظیفه، که مسح یا غسل باشد.
آیةالله العظمی سبحانی: دست تر بر آن بکشد و بنابراحتیاط مستحبّ پارچه پاکی روی آن بگذارد به گونه ای که جزء جبیره حساب شود و دست تر را روی پارچه هم بکشد.
آیةالله العظمی زنجانی: اگر زخم و مانند آن پاک باشد یا بتواند آن را آب بکشد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، دست تر بر آن بکشد.
سؤال: اگر زخم نجس است و نمی شود آب کشید تکلیف چیست؟
پاسخ: از مسأله ۳۲۵-
آیات عظام: امام خمینی، امام خامنه ای، جوادی آملی، سبحانی: باید اطراف زخم را از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط مستحب (سبحانی: بنابر احتیاط واجب) پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست شستن اطراف زخم کافی است و در هر صورت تیمّم لازم نیست(جوادی آملی: هرچند راجح است.).
آیةالله العظمی زنجانی: باید پارچه پاک و مانند آن را به طوری که جزء جبیره حساب شود روی زخم بگذارد و دست تر روی آن از بالا به پایین بکشد و اگر این کار ممکن نیست تیمّم نماید و بنابر احتیاط مستحب وضو هم بگیرد به این شکل که به غیر از محل زخم، سایر جاها را بشوید.
آیات عظام: اراکی، فاضل: باید اطراف زخم را از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط واجب در فرض اخیر {که نشود آب کشید} تیمّم هم بنماید.
گلپایگانی، صافی: باید اطراف زخم را به طوری که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و گذاردن پارچه روی زخم و دست بر آن کشیدن لازم نیست، اگر چه بهتر است (صافی: و در شکستگی، احتیاط واجب، ضمیمه کردن تیمّم است).
آیةالله العظمی بهجت: باید اطراف زخم را به طوری که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط واجب پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست، باید اطراف زخم را بشوید و بنابر احتیاط مستحب تیمّم هم بنماید.
*****
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۸: اگر در اعضای وضو زخم، سوختگی یا شکستگی باشد که روی آن بسته است و نمی توان آن را باز کرد، باید (با رعایت ترتیب از بالا به پایین)، جاهایی را که می‌شود شست، بشوید و روی جبیره را به جای شستن، دست تر بکشد و اگر در محل مسح است، باید روی جبیره را مسح کشید. به این وضو، «وضوی جبیره ای» می‌گویند.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۹: اگر در اعضای وضو (صورت و دستها) زخم یا شکستگی است و روی آن باز است و آب برای آن ضرر ندارد، باید آن را بشوید، و اگر شستن آن مضر است باید اطراف آن را بشوید و احتیاط واجب آن است که اگر کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد دست تر بر آن بکشد.
وحید: مسأله ۳۳۱ - اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دستهاست و روی آن باز است و آب ریختن روی آن ضرر دارد، چنانچه کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد باید در شکستگی دست تر بر آن بکشد، و همچنین بنابراحتیاط واجب در زخم و دمل؛ و احتیاط مستحبّ آن است که بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه هم بکشد، و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم و شکستگی نجس است و نمی شود آب کشید در مورد زخم باید اطراف آن را به طوری که در وضو گذشت از بالا به پایین بشوید و تیمّم لازم نیست،و احتیاط مستحبّ آن است که پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد و تیمّم هم بنماید. و امّا در شکستگی باید تیمّم نماید وبنابراحتیاط واجب وضو نیز گرفته و پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با دست تر بکشد.
مظاهری: مسأله ۲۹۴- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در مواضع وضو یا غسل باشد و آب برای آنها ضرر داشته باشد در صورتی که ممکن باشد باید روی آنها را مسح نماید و اگر ممکن نباشد باید چیز پاکی روی آن نهاده، روی آنها را مسح نماید، و اگر گذاشتن آن هم ممکن نباشد مسح ساقط است و شستن اطراف آنها کفایت می کند و در هر صورت تیمّم لازم نیست.
مسأله ۳۲۶- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است و روی آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید۱ پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند (وبنابر احتیاط مستحب۲ تیمّم هم بنماید۳) و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد، باید به جای وضو تیمّم کند و بهتر است یک وضو بدون مسح هم بگیرد۴.
۱- صافی: أحوط آن است که...
۲- گلپایگانی: بنابر احتیاط لازم...
۳- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: اراکی ، فاضل، بهجت، صافی و سبحانی نیست]
۴- اراکی: مسح آن محلّ لازم نیست و باید تیمّم هم بنماید.
گلپایگانی، صافی، بهجت، فاضل: مسح لازم نیست ولی (صافی: در هر دو صورت) باید بعد از وضو (بهجت: احتیاطاً) تیمّم نماید.
*****
خوئی، تبریزی، زنجانی، وحید: مسأله ۳۳۲، سیستانی: مسأله ۳۲۵- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است و روی آن باز است چنانچه نتواند آن را مسح کند به این معنی که زخم مثلاً تمام محلّ مسح را گرفته باشد و یا این که از مسح جاهای سالم نیز متمکّن نباشد{۱} دراین صورت لازم است تیمّم نماید و بنابر احتیاط (سیستانی: بنابر احتیاط مستحبّ) وضو نیز گرفته و پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند.
{۱} وحید: بنابراحتیاط واجب بین وضو به این ترتیب که پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند- و تیمّم جمع کند.
{۱} زنجانی: در این صورت باید پارچه ای پاک و مانند آن را به طوری که جزء جبیره حساب شود روی زخم بگذارد و روی آن را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و بنابراحتیاط مستحبّ تیمّم نیز بنماید، و اگر مسح جبیره ای ممکن نباشد لازم است تیمّم نماید و بنابر احتیاط مستحبّ قسمتهایی را که می تواند وضو نیز بدهد.
[و] اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پا باشد و جبیره ای روی آن قرار داشته باشد، چنانچه جبیره تمام محلّ مسح را نگرفته باشد و بتواند بر جاهای سالم مسح کند، باید به طور معمول وضو بگیرد ، همچنین اگر تمام محلّ مسح را گرفته باشد و بتواند آن را باز کند و روی پوست را مسح کند، و اگر نتواند روی پوست را مسح کند ، چنانچه جبیره پاک باشد باید روی آن را مسح کند و اگر جبیره نجس است یا نمی شود روی آن دست تر کشید، مثلاً دوایی است که به دست می چسبد، باید پارچه پاک و مانند آن را به طوری که جزء جبیره حساب شود، روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر این هم ممکن نیست، باید تیمّم کند.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۹: اگر محل مسح، زخم است و نمی‌تواند روی آن، دست تر بکشد، باید به جای وضو، تیمم کند، ولی در صورتی که می‌تواند پارچه‌یی روی زخم قرار دهد و بر آن دست بکشد احتیاط آن است که علاوه بر تیمم، وضو نیز با چنین مسحی بگیرد.
مکارم: مسأله ۳۴۷- هرگاه زخم یا دمل و شکستگی در محل مسح باشد چنانچه نتواند آن را مسح کند باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با رطوبت آب وضو مسح کند و بنابراحتیاط واجب، تیمم هم بنماید، و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد باید وضوی بدون مسح بگیرد و بنابر احتیاط واجب تیمّم هم بکند.
جوادی آملی: مسأله ۳۴۰- اگر زخم يا دمل يا شكستگی يا پارگی در جلوی سر يا روی پاهاست و روی آن باز است، چنانچه تمام محل مسح زخم باشد كه نتواند آن را مسح كند، بايد پارچهٔ پاكی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو كه در دست مانده مسح كند و بنا بر احتياط مستحب تيمم كند و اگر گذاشتن پارچه ممكن نباشد، بايد به جای وضو تيمم كند.
مظاهری: مسأله ۲۹۵- اگر زخم یا دمل و شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است چنانچه نتواند آن را مسح کند باید چیز پاکی روی آن بگذارد و روی آن را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد باید به جای وضو تیمّم کند.
مسأله ۳۲۷ - اگر روی دمل یا زخم یا شکستگی۱ بسته باشد، چنانچه باز کردن آن ممکن است و زحمت و مشقّت هم ندارد۲ و آب هم برای آن ضرر ندارد، باید روی آن را باز کند و وضو بگیرد، چه زخم و مانند آن در صورت و دستها باشد، یا جلوی سر و روی پاها.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
۱- جوادی آملی: يا پارگی...
۲- خوئی، گلپایگانی، صافی، بهجت، تبریزی: چنانچه باز کردن آن ممکن است...
وحید: چنانچه باز کردن آن مشقّت ندارد...
سيستاني: چنانچه باز کردن آن بدون مشقّت ممکن است...
زنجانی: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۲۶.
*****
مکارم: مسأله ۳۴۸- هر گاه زخم یا دمل و شکستگی با پارچه یا گچ یا مانند آن بسته شده است، چنانچه باز کردن آن ضرر و مشقّت زیادی ندارد و آب هم برای آن مضرّ نیست باید آن را باز کند و وضو بگیرد، در غیر این صورت اطراف زخم یا شکستگی را بشوید و احتیاط مستحبّ آن است که روی جبیره را نیز مسح کند و اگر جبیره نجس است یا نمی شود روی آن دست مرطوب بکشد، پارچه پاکی را بر آن ببندد و دست مرطوب روی آن بکشد.
مسأله ۳۲۸ - اگر زخم یا دمل یا شکستگی۱ در صورت و دستها باشد و بشود روی آن را باز کرد، چنانچه ریختن آب، روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد، واجب است دست تر روی آن بکشد۲.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
۱- جوادی آملی: يا پارگی...
۲- گلپایگانی، صافی: کشیدن دست تر روی آن کافی است و پارچه گذاردن و دست روی آن کشیدن لازم نیست، اگر چه احتیاطاً خوب است.
بهجت: بنابر اظهر باید دست تر روی آن بكشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را هم دست تر بکشد به نحوی که در محلّ مسح و غَسل گذشت؛ و اگر صدق غَسل جبیره در محل غَسل ننماید احتیاط این است که تیمّم هم بنماید.
سبحانی: احتیاط مستحبّ آن است که دست تر روی آن بکشد.
مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۲۷.
*****
خوئی، تبریزی، وحید: مسأله ۳۳۴، سیستانی: مسأله ۳۲۷- اگر زخم یا دمل یا شکستگی که بسته است در صورت یا دستها باشد چنانچه بازکردن و ریختن آب بر روی آن ضرر دارد{۱} باید مقداری را که متمکّن است{۲} از اطراف شسته. و (سیستانی: بنابراحتیاط واجب) روی جبیره را مسح نماید.
{۱} وحید: چنانچه باز کردن یا ریختن آب روی آن ضرر یا مشقّت دارد...
{۲} وحید: باید مقداری را که ضرر و مشقّت ندارد...
زنجانی: مسأله ۳۳۳- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دستها باشد و جبیره ای روی آن قرار داشته و بتوان آن را باز کرد، اگر جاری ساختن آب بر آن، هر چند به وسیله کشیدن دست تر بر روی آن، بدون ضرر ممکن باشد، باید این کار را انجام دهد، و در غیر این صورت اگر کشیدن دست تر روی پوست ضرر ندارد، دست تر روی آن بکشد و اگر این کار ضرر دارد باید روی جبیره دست تر بکشد و اگر جبیره نجس است یا نمی شود روی آن دست تر کشید باید پارچه پاک و مانند آن را به طوری که جزء جبیره حساب شود روی آن بگذارد و روی آن دست تر بکشد.
مسأله ۳۲۹ - اگر نمی شود روی زخم را باز کرد ولی زخم و چیزی که روی آن گذاشته پاک است و رسانیدن آب به زخم ممکن است و ضرر و زحمت و مشقّت هم ندارد۱، باید آب را به روی زخم برساند۲ و اگر زخم یا چیزی که روی آن گذاشته نجس است، چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممکن باشد بدون زحمت و مشقّت، باید آن را آب بکشد۳ و موقع وضو آب را به زخم برساند۴ و در صورتی که آب برای زخم ضرر دارد، یا آن که رساندن آب به روی زخم ممکن نیست، (یا زخم نجس است و نمی شود آن را آب کشید۵) باید اطراف زخم را بشوید۶ و اگر جبیره پاک است روي آن را مسح كند و اگر جبيره نجس است يا نمي شود روي آن را دست تر كشيد مثلاً دوایی است که به دست می چسبد، پارچه پاکی را۷ به طوری که جزء جبیره حساب شود روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد۸ و اگر این هم ممکن نیست، احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد۹ و تیمّم هم بنماید۱۰.
۱- گلپایگانی، خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، بهجت، صافی: ضرر هم ندارد...
۲- بهجت: بطوری که شسته شود...
خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، جوادی آملی: از بالا به پایین برساند...
۳- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، بهجت، سیستانی: چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم (بهجت: بطوری که شسته شود) ممكن باشد، باید آن را آب بکشد...
زنجانی: چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممکن باشد و با ضررهمراه نباشد، باید آن را آب بکشد...
جوادی آملی: اگر آب کشیدن آن و رسانيدن آب به روی زخم بدون ضرر و مشقت ممكن باشد، بايد آن را آب بكشد...
۴- بهجت: بطوری که گذشت...
خوئی، تبریزی: و در صورتی که آب برای زخم ضرر ندارد، ولی رساندن آب به روی زخم ممکن نیست، یا زخم نجس است و نمی شود آن را آب کشید، باید تیمّم بنماید.[پایان مسأله]
سیستانی: و در صورتی که آب برای زخم ضررندارد ولی آب کشیدن آن ممکن نیست یا باز کردن زخم، موجب مشقّت یا ضرر است باید تیمّم نماید.[پایان مسأله]
۵- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله صافی نیست]
۶- فاضل: بطوری که در وضو گفته شد بشوید...
۷- زنجانی: پارچه ای پاک و مانند آن را...
۸- بهجت: به طوری که شسته و مسح شود بنابر احوط...
اراکی: پارچه پاکی را روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد...
گلپایگانی: پارچه پاکی را به طوری که به بستن و مانند آن جزء جبیره حساب شود روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد، و اگر این هم ممکن نیست احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمّم هم بنماید – اگر تمام محلّ تیمّم یا بعض آن بی مانع باشد – و اگر مواضع تیمّم پوشیده باشد وضوی جبیره ای کافی است و تیمّم جبیره ای لازم نیست.
صافی: احتیاطاً پارچه پاکی را به طوری که به بستن و مانند آن جزء جبیره حساب شود روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر تمام محلّ تیمّم یا بعض آن بی مانع باشد تیمّم هم بنماید؛ و نیز اگر عمل به دستور مذکور ممکن نیست، احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمّم هم بنماید و اگر مواضع تیمّم پوشیده باشد وضوی جبیره ای کافی است و تیمّم جبیره ای لازم نیست.
۹- بهجت: با شستن یا مسح کردن اطراف زخم...
سبحانی: و اگر همه مواضع تیمّم و یا بعضی از آن بی مانع باشد تیمّم هم بنماید.
۱۰- زنجانی: اگر این هم ممکن نیست، تیمّم بنماید و بنابر احتیاط مستحبّ وضو نیز بگیرد.
جوادی آملی: احتياط واجب جمع بين شستن اطراف و تيمّم است.
مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۲۷.
مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۲۶.
*****
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۹: کسی که در یکی از اعضای وضویش زخمی وجود دارد که دائماً از آن خون می‌آید، واجب است جبیره‌یی را بر روی زخم بگذارد که خون از آن بیرون نمی‌آید، مثل نایلون.
وحید: مسأله ۳۳۵- اگر نمی شود روی زخم را باز کرد ولی زخم و چیزی که روی آن گذاشته پاک است ورساندن آب به زخم ممکن است و ضرر و مشقّت ندارد، باید آب را به روی زخم با رعایت ترتیب – و در صورت بنابراحتیاط- برساند، ، ولی اگر جبیره در صورت باشد و رساندن آب با رعایت ترتیب ممکن نباشد بنابراحتیاط بین شستن و مسح با مراعات ترتیب جمع کند و اگر زخم یا چیزی که روی آن گذاشته نجس است، چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممکن باشد و ضرر و مشقّت نداشته باشد، باید آن را آب بکشد و موقع وضو آب را به زخم برساند.
و در صورتی که رساندن آب به روی زخم ممکن نیست یا ضرر یا مشقّت دارد، یا زخم نجس است ونمی شود آن را آب کشید، یا ضرر یا مشقّت دارد، باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره پاک است روی آن را مسح کند؛ و اگر جبیره نجس است یا نمی شود روی آن را دست تر کشید، در صورتی که ممکن است پارچه پاکی را روی آن بگذارد، و بنابراحتیاط واجب جمع کند بین تیمّم و مسح بر آن پارچه – و حتی الامکان پارچه را به گونه ای بگذارد که جزء جبیره حساب شود – و در صورتی که گذاشتن پارچه یا مسح بر آن ممکن نباشد، بنابراحتیاط واجب اطراف آن را به طوری که در وضو گذشت بشوید و تیمّم هم بنماید.
مسأله ۳۳۰ - اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها را فرا گرفته باشد باز احکام جبیره جاری و وضوی جبیره ای کافی است۱، ولی اگر مُعظم اعضای وضو {= بیشتر اعضای وضو} را گرفته باشد، بنابر احتیاط، باید جمع نماید بین عمل جبیره و تیمّم۲، اگر چه کفایت تیمّم در این صورت بعید نیست۳.
۱- اراکی: [پایان مسأله].
مکارم: باید بنا براحتیاط، هم وضوی جبیره ای بگیرد و هم تیمّم کند؛ همچنین اگر جبیره تمام اعضای وضو را گرفته باشد.
۲- فاضل: احکام جبیره جاری نمی باشد و باید تیمّم بنماید.
۳- جوادی آملی: ولی اگر تمام اعضای وضو را گرفته باشد، بايد تيمّم کند.
*****
گلپایگانی، صافی: مسأله ۳۳۶، بهجت ۳۳۴، نوری ۳۳۱، سبحانی: مسأله ۲۷۷- اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها یا تمام هر دو دست را گرفته باشد، باید وضوی جبیره ای بگیرد. و بنابراحتیاط واجب (گلپایگانی، صافی: اگر تمام یا بعض مواضع تیمّم پوشیده نیست) تیمّم هم بنماید.
.نوری: [پایان مسأله].
خوئی، تبریزی، وحید: مسأله ۳۳۶- اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها یا تمام هر دو دست را گرفته باشد، بنابر احتیاط باید تیمّم نماید و وضوی جبیره ای نیز بگیرد. و اگر تمام سر یا پاها مجبور باشد باید تیمّم نماید.
. تبریزی: [پایان مسأله].
. وحید: احتیاط واجب آن است که جمع کند بین وضوی جبیره ای و تیمّم.
زنجانی: مسأله ۳۳۶- در احکام جبیره فرقی نیست که جبیره تمام اعضای وضو یا تمام یک عضو را گرفته باشد، یا بعضی از یک عضو را؛ ولی احتیاط مستحب آن است که اگر جبیره تمام اعضا یا تمام یک عضو را – خواه عضوی که شسته می شود یا عضوی که مسح می شود – گرفته باشد تیمّم نیز بنماید.
سیستانی: مسأله ۳۲۹- اگر جبیره تمام بعضی از اعضای وضو را فرا گرفته باشد وضوی جبیره ای کافی است، ولی اگر تمام اعضای وضو یا بیشتر آن را گرفته باشد، بنابر احتیاط باید تیمّم نماید و وضوی جبیره نیز بگیرد.
مظاهری: مسأله ۲۹۶- اگر جبیره تمام یا بیشتر اعضای وضو را بگیرد اگرمی تواند باید وضوی جبیره ای بگیرد.
مسائل اختصاصی
خوئی: زنجانی، تبریزی: مسأله ۳۳۷- سیستانی: مسأله ۳۳۰ جوادی آملی: مسأله ۳۴۵- لازم نیست جبیره از جنس چیزهایی باشد که نماز در او جایز است، بلکه اگر از حریر یا از اجزاء حیوانی که خوردن گوشت آن جایز نیست بوده باشد مسح بر آن نیز جایز است *.
* تبریزی: ولکن در صورت امکان، آن را برای نماز بردارد.
* زنجانی: مسح بر آن نیز اشکالی ندارد.
* جوادی آملی: ليكن در صورت امكان، بايد آن را برای نماز بردارد.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۸۹: کسی که نمیداند وظیفه‌اش تیمّم است، یا وضوی جبیره‌ای، بنابر احتیاط هر دو (تیمم و وضوی جبیره) را انجام دهد.
رساله آموزشی ص ۸۹: صاحب جبیره‌ای که از برطرف شدن عذرش تا آخر وقت مأیوس است، می‌تواند اوّل وقت نماز بخواند و اگر مأیوس نباشد احتیاط واجب آن است که نماز را تأخیر بیندازد و اگر عذرش برطرف نشد، نماز را با وضوی جبیره‌ای بخواند.
مسأله ۳۳۱ - اگر جبیره تمام اعضای وضو را گرفته باشد، باید تیمّم بنماید۱.
این مسأله در رساله آیات عظام: خوئی، فاضل، تبریزی و جوادی آملی نیست.
۱- گلپایگانی، اراکی، صافی: بنابر احتیاط واجب باید وضوی جبیره ای بگیرد و تیمّم هم بنماید.
وحید: بنابراحتیاط واجب جمع کند بین وضوی جبیره وتیمّم.
بهجت: بنابر اظهر باید تیمّم بنماید، ولی اگر تیمّم هم جبیره ای است، احتیاط در جمع بین وضو و تیمّم است.
سیستانی، زنجانی، مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۳۰.
*****
نوری: مسأله ۳۳۲- اگر جبیره تمام یا بیشتر اعضای وضو را گرفته باشد نیز باید وضوی جبیره ای بگیرد.
مسأله ۳۳۲ - کسی که در کف دست و انگشتها جبیره دارد و در موقع وضو دست تر روی آن کشیده است می تواند۱ سر و پا را با همان رطوبت مسح کند۲ یا از جاهای دیگر وضو رطوبت بگیرد۳.
۱- [کلمه «می تواند» در رساله آیات عظام: خوئی، وحید و سیستانی نیست]
۲- خوئی، سیستانی، بهجت، وحید: [پایان مسأله].
فاضل: و می تواند با سایر جاهای ذراع مسح نماید.
گلپایگانی، نوری، صافی، تبریزی، زنجانی: باید سر و پاها را با همان رطوبت مسح کند. [پایان مسأله]
۳- مکارم: اگر کافی نباشد از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد.
*****
مظاهری: مسأله ۲۹۷- کسی که در کف دست جبیره دارد و در موقع وضو دست روی آن کشیده است، اگر می تواند باید سر و پا را با همان رطوبت مسح کند، و اگر نمی تواند باید از جاهای دیگر وضو رطوبت بگیرد، و اگر نمی تواند باید تیمّم کند.
مسأله ۳۳۳ - اگر جبیره تمام پهنای روی پا را گرفته، ولی مقداری از طرف انگشتان و مقداری از طرف بالای پا۱ باز است ، باید جاهایی که باز است روی پا را، و جایی که جبیره است روی جبیره را مسح کند.
این مسأله در رساله آیات عطام مكارم و مظاهری نیست.
۱- وحید: بالای پا که مسحش واجب است...
مسأله ۳۳۴ - اگر در صورت یا دست ها چند جبیره باشد، بین آنها را بشوید و اگر جبیره ها در سر یا روی پاها باشد۱ ، باید بین نها را مسح کند و در جاهایی که جبیره است باید به دستور جبیره عمل نماید.
این مسأله در رساله آیات عطام مكارم و مظاهری نیست.
۱- فاضل: اگر به اندازه مسح واجب باز باشد همانجا را مسح کند و گرنه...
مسأله ۳۳۵ - اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن ممکن نیست باید به دستور جبیره عمل کند ۱و بنابر احتیاط واجب۲ تیمّم هم بنماید و اگر برداشتن جبیره ممکن است باید جبیره را بردارد۳، پس اگر زخم در صورت و دستها است اطراف آن را بشوید، و اگر در سر یا روی پاها است اطراف آن را مسح کند و برای جای زخم به دستور جبیره عمل نماید.
۱- مظاهری: و تیمّم لازم نیست[پایان مسأله].
۲- فاضل: بنابر احتیاط ...
مکارم: بنابر احتیاط مستحبّ...
۳- خوئی، سیستانی: اگر جبیره بیشتر از معمول، اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن (سیستانی: بدون مشقّت) ممکن نیست باید تیمّم نماید مگر اینکه جبیره در مواضع تیمّم باشد، كه در اين صورت لازم است (سیستانی: بنابراحتیاط واجب) بين وضو و تيمّم جمع نمايد و در هر دو صورت اگر برداشتن جبيره (سيستاني: بدون مشقّت) ممكن است بايد جبيره را بردارد...
تبریزی: اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن ممکن نیست، باید تیمّم نماید مگر آنکه جبیره در مواضع تیمّم باشد، که در این صورت لازم است وضو بگیرد و در هر دو صورت اگر برداشتن جبیره ممکن است باید جبیره را بردارد...
مکارم: [پایان مسأله].
*****
زنجانی: مسأله ۳۴۱- اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن مقدار زیادی ممکن نیست باید به دستور جبیره عمل کند و اگر مقدار بیش از معمول، در اعضای تیمم نباشد تیمم نیز بنماید. البته اگر برداشتن مقدار زیادی ممکن است، باید آن را بردارد و به دستور جبیره عمل کند.
وحید: مسأله ۳۴۱- اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن بدون مشقّت ممکن نیست بنابراحتیاط واجب وضوی جبیره بگیرد و تیمّم هم بنماید و اگر برداشتن زاید از معمول جبیره بدون مشقّت ممکن است باید آن را بردارد پس اگر زخم در صورت یا دستهاست آن قسمت را بشوید و اگر در سر یا روی پاهاست و مسحش واجب است، آن را مسح کند و برای جای زخم به دستور جبیره عمل نماید.
مسأله ۳۳۶- اگر در جای وضو زخم و جراحت و شکستگی۱ نیست، ولی به جهت دیگری آب برای همه دست وصورت ضرر دارد۲، باید تیمّم کند۳ و احتیاط مستحبّ آن است که وضوی جبیره ای هم بگیرد۴ ولی اگر برای مقداری از دست و صورت ضرر دارد چنانچه اطراف آن را بشوید کافی بودن بعید نیست، ولی احتیاط به تیمّم ترک نشود.
۱- زنجانی: زخم و دمل و شکستگی...
جوادی آملی: زخم، جراحت و شکستگی یا پاره گی...
۲- آیات عظام بجز فاضل و نوری: به جهت دیگری آب برای آن ضرر دارد...
۳- خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی، مظاهری: [پایان مسأله].
فاضل: و بنابر احتیاط واجب اگر برای مقداری از دست و صورت ضرر دارد، باید اطراف آن را بشوید و تیمّم هم بنماید.
۴- اراکی، گلپایگانی، صافی: [پایان مسأله].
نوری: احتیاط واجب آن است که وضوی جبیره ای هم بگیرد، ولی اگر برای مقداری از دست وصورت ضرر دارد تنها تیمّم کافی است.
بهجت: احتیاط واجب آن است که وضوی جبیره ای هم بگیرد اگر ضرر در تمام اعضاء نیست بلکه در یک عضو است. و حکم وضوی جبیره ای از آنچه که گذشت معلوم می شود.
*****
وحید» مسأله ۳۴۲، سبحانی: مسأله ۲۸۳- اگر در اعضای وضو زخم و جراحت و شکستگی نیست ولی به جهت دیگری آب برای آنها ضرر دارد باید تیمّم کند.
مکارم: مسأله ۳۵۲- هرگاه در جای وضو، زخم و جراحت و شستگی وجود ندارد، اما به جهت دیگری آب برای آن ضرر دارد، باید تیمم کند، ولی اگر فقط برای مقداری از دست وصورت ضرر دارد، چنانچه اطراف آن را بشوید، کافی است؛ و احتیاط آن است که تیمّم هم بکند.
مسأله ۳۳۷ - اگر جایی از اعضای وضو را رگ زده است و نمی تواند آن را آب بکشد یا آب برای آن ضرر دارد۱ اگر روی آن بسته است باید به دستور جبیره عمل کند۲ و اگر معمولاً باز است شستن اطراف آن کافی است.
این مسأله در رساله آیات عظام مكارم و مظاهری نیست.
۱-خوئی، تبریزی: لازم است تیمّم کند. [پایان مسأله]
اراکی، گلپایگانی، صافی، زنجانی: باید به دستور جبیره عمل کند . [پایان مسأله]
بهجت: باید به دستور جبیره عمل کند و احتیاطاً تیمّم نماید. [پایان مسأله]
۲- سبحانی: [پایان مسأله]
فاضل: و اگر باز است بعد از شستن اطراف آن بنابر احتیاط واجب پارچه ای روی آن قرار داده و دست تر بر روی آن بکشد.
جوادی آملی: و اگر بستن يا پارچه گذاشتن ممكن نيست، پس از شستن اطراف، تيمم كند.
*****
وحید: مسأله ۳۴۳- اگر جایی از اعضای وضو را رگ زده است و نمی تواند آن را از جهت ضرر بشوید حکم آن حکم زخم و جراحت است که در مسائل قبل گذشت؛ و اگر برای جهت دیگری مثل بند نیامدن خون، نمی تواند آن را بشوید باید تیمّم کند.
سیستانی: مسأله ۳۳۶- اگر جایی از اعضای وضو را فصد کرده و آب برای آن ضرر ندارد ولی به دلیل بند نیامدن خون و امثال آن نمی‌تواند آن را آب بکشد لازم است تیمم نماید، و اگر آب برای آن ضرر دارد باید به دستور جبیره عمل کند.
مسأله ۳۳۸ - اگر در جای وضو یا غسل چیزی چسبیده است که برداشتن آن ممکن نیست۱، یا به قدری مشقّت دارد که نمی شود تحمل کرد باید به دستور جبیره عمل کند۲.
۱- مکارم: یا بسیار مشقّت دارد، باید به دستور جبیره عمل کند، یعنی اطراف آن را بشوید و روی آن را دست بکشد.
وحید: یا موجب حرج است، بنابراحتیاط واجب جمع کند بین وضو یا غسل جبیره ای و تیمّم.
مظاهری: یا مشقّت دارد، باید به دستور جبیره عمل کند یعنی وضو یا غسل به طور معمول بگیرد و موقع شستن آنجا به عنوان جبیره دست روی آن بکشد.
۲- جوادی آملی: و احتياط مستحب تيمّم كردن است.
گلپایگانی، صافی: و بنابراحتیاط واجب اگر تمام یا بعض محلّ تیمّم بی مانع باشد، تیمّم هم بنماید. (گلپایگانی: چنانچه گفته شد).
خوئی، تبریزی: وظیفه اش تیمّم است(تبریزی: مگر در صورتی که در جای تیمّم هم چسبیده باشد که در این صورت، وضو یا غسل کافی است)؛ بلی، اگر آن چیزی که چسبیده، دوا باشد، حکم جبیره را دارد.
سیستانی: وظیفه اش تیمّم است، مگر آنکه آن چیز در مواضع تیمّم باشد که در این صورت، لازم است بین وضو و تیمّم جمع کند؛ و اگر آن چیزی که چسبیده دوا باشد، حکم جبیره را دارد.
بهجت: باید بنابر اظهر به دستور جبیره عمل کند؛ و احتیاط در جمع بین تیمّم و وضوی جبیره ای است.
زنجانی: باید تیمّم نماید مگر آنکه آن چیز در مواضع تیمم باشد که در این صورت باید وضو بگیرد و بنابر احتیاط آن محل را مسح کند. در هر صورت اگر محل جراحت و مانند آن داشته باشد و بر داشتن آن چیز به جراحت صدمه می زند باید وضوی جبیره بگیرد و تیمم لازم نیست.
مسأله ۳۳۹ - غسل جبیره ای مثل وضوی جبیره ای است۱، ولی بنابر احتیاط واجب باید آن را ترتیبی به جا آورند نه ارتماسی۲.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
۱-مکارم: [پایان مسأله]
سبحانی: ولی باید آن را ترتیبی به جا آورند.
۲- گلپایگانی: اگر ارتماسی هم بجا آورده شود صحیح است، اگر چه ترتیبی بهتر است.
اراکی: احتیاط مستحب است آن را ترتیبی بجا آورند نه ارتماسی.
بهجت: بايد بنابرأحوط آن را ترتيبي بجا آورند.
صافی: احوط آن است که ترتیبی بجا آورد.
*****
خوئی: مسأله ۳۴۵- در غیر غسل میّت از سایر اغسال، غسل جبیره ای مثل وضوی جبیره ای است، ولی باید آن را ترتیبی بجا آورند. و أظهر این است که اگر در بدن زخم یا دمل باشد و محلّ، مجبور باشد واجب است غسل و احتیاطاً مسح بر جبیره هم نماید و اگر محلّ مکشوف باشد مکلّف مخیّر است بین غسل و تیمّم؛ و در صورتی که غسل را اختیار کند احتیاط مستحبّ آن است که پارچه پاکی روی زخم یا دمل بازگذاشته و روی پارچه را مسح نماید. و امّا اگر در بدن شکستگی باشد باید غسل بنماید و احتیاطاً روی جبیره را هم مسح کند و در صورتی که مسح روی جبیره ممکن نباشد یا اینکه محلّ شکسته باز باشد لازم است تیمّم کند.
سیستانی: مسأله ۳۳۸- در غیر غسل میت از سایر اغسال، غسل جبیره‌ای مثل وضوی جبیره‌ای است، ولی باید ـ بنا بر احتیاط لازم ـ آن را ترتیبی به‌جا آورند، و اگر در بدن زخم یا دمل باشد مکلف مخیر است غسل کند یا تیمم نماید، و در صورتی که غسل را اختیار کند و روی زخم باز باشد احتیاط مستحب آن است که پارچه پاکی روی زخم یا دمل باز گذاشته و روی پارچه را مسح نماید. و اما اگر در بدن شکستگی باشد باید غسل نماید، و احتیاطاً روی جبیره را هم مسح کند، و در صورتی که مسح روی جبیره ممکن نباشد یا اینکه محل شکسته باز باشد لازم است تیمم کند، پس اگر محل شکستگی باز باشد باید تیمم کند و اگر بسته باشد باید غسل نماید و روی جبیره را مسح کند و اگر مسح روی جبیره ممکن نباشد، پس در صورتی که جبیره خارج از اعضای تیمم است باید تیمم کند و اگر جبیره در اعضای تیمم است، بنا بر احتیاط واجب هم غسل (بدون مسح قسمت آسیب دیده) و هم تیمم نماید.
تبریزی: مسأله ۳۴۵، نوری: مسأله ۳۴۰- غسل جبیره ای مثل وضوی جبیره ای است، ولی باید آن را ترتیبی بجا آورند و اگر ارتماسی انجام دهند باطل است (تبریزی: و اظهر این است که اگر در بدن زخم یا دمل باشد بین غسل جبیره ای و تیمم مخیر است و اما اگر در بدن شکستگی باشد باید غسل جبیره ای نموده روی جبیره را مسح کند و در صورتی که مسح روی جبیره ممکن نباشد یا اینکه محل شکسته باز باشد لازم است تیمم کند.).
زنجانی: مسأله ۳۴۵- غسل جبیره ای - در غیر غسل میت – مثل وضوی جبیره ای است و احتیاط مستحب آن است که آن را ترتیبی بجا آورند؛ و در غسل میت، غسل جییره ای مشروع نیست.
وحید: مسأله ۳۴۵- در غیر غسل میّت از سایر اغسال، غسل جبیره ای مثل وضوی جبیره ای است، و بنابراحتیاط واجب آن را ترتیبی بجا آورد. ولی اگر دربدن زخم یا دمل باشد – چه محلّ مجبور باشد و چه مکشوف- هرچند برای تخییر بین غسل و تیمّم وجهی است، اما احتیاط واجب آن است که غسل کند، و اگر شکستگی باشد حکم آن و حکم موضع شکسته و زخم و دمل در غسل همان است که در صورت و دستها در وضو گذشت.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۹۸. غسل جبیره ای هم مانند وضوی جبیره ای است.
مسأله ۳۴۰ - کسی که وظیفه او تیمّم است، اگر در بعضی از جاهای تیمّم او زخم یا دمل یا شکستگی۱ باشد باید به دستور وضوی جبیره ای، تیمّم جبیره اي نماید.
۱- جوادی آملی: يا پارگی...
مسأله ۳۴۱- کسی که باید با وضو یا غسل جبیره ای نماز بخواند، چنانچه بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف نمی شود، می تواند در اوّل وقت نماز بخواند۱، ولی اگر امید دارد که تا آخر وقت عذر او برطرف شود احتیاط واجب آن است که صبر کند۲ و اگر عذر او برطرف نشد در آخر وقت، نماز را با وضو یا غسل جبیره ای به جا آورد۳.
1- بهجت: و اگر بعد از نماز عذر زایل شد اعاده نماز لازم نیست، بلکه با همان وضوی جبیره ای می تواند کارهای دیگری هم که وضو لازم دارد انجام دهد...
زنجانی: واگر امید دارد که تا آخر وقت عذر او برطرف شود می تواند صبر کند و آخر وقت نماز بخواند و می تواند رجاءً در اول وقت نماز بخواند، ولی در هر صورت، در صورتی که اول وقت نماز بخواند و تا آخر وقت عذرش برطرف شود، لازم است وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را دوباره بخواند.
۲- مکارم: [پایان مسأله].
خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: بهتر آن است که صبر کند...
جوادی آملی: بنا بر احتياط مستحب صبر كند...
مظاهری: بهتر است صبر کند؛ و اگر اول وقت نماز خواند و تا آخر وقت عذرش برطرف شد، لازم نیست نماز را اعاده کند.
۳- خوئی، تبریزی، سیستانی: ولی در صورتی که اوّل وقت، نماز را خواند و تا آخر وقت عذرش برطرف شد لازم است (سیستانی: احتیاط مستحبّ است) که وضو گرفته یا غسل کرده و نماز را اعاده نماید.
وحید: و در صورتی که اوّل وقت نماز خواند و تا آخر وقت عذرش برطرف شد، باید وضو گرفته یا غسل کرده و نماز را اعاده نماید.
مسأله ۳۴۲ - اگر انسان برای مرضی که در چشم اوست موی چشم خود را بچسباند۱ باید وضو و غسل را جبیره ای انجام دهد۲ و احتیاط آن است که تیمّم هم بنماید.
این مسأله در رساله آیات عظام فاضل و مظاهری نیست.
۱- بهجت: به طوری که آب به تمام ظاهر بشره و موها نرسد...
جوادی آملی: به گونه ای که آب به آن نرسد...
وحید: یا از جهت درد چشم، آب برای آن ضرر داشته باشد...
سبحانی: اگر به خاطر درد چشم، شستن صورت ضرر دارد...
۲- خوئی، تبریزی، وحید: باید تیمّم نماید.
نوری: باید تیمّم نماید و احتیاط مستحب آن است که وضوی جبیره ای هم بگیرد.
*****
مکارم: مسأله ۳۵۷- اگر به خاطر درد چشم، شستن صورت ضرر دارد باید تیمّم کند و اگر بتواند اطراف چشم و بقیه صورت را بشوید، کافی است.
سیستانی: مسأله ۳۴۱- اگر پانسمان بر ظاهر چشم باشد و بیماری درون چشم است وظیفه تیمم است.
زنجانی مسأله ۳۴۸- اگر انسان به جهت بیماری چشم، موی چشم خود را بچسباند باید تیمّم نماید و بنابر احتیاط مستحبّ وضو یا غسل جبیره ای هم انجام دهد.
مسأله ۳۴۳ - کسی که نمی داند وظیفه اش تیمّم است یا وضوی جبیره ای۱، بنابر احتیاط واجب باید هر دو را بجا آورد۲.
این مسأله در رساله آیات عظام مكارم و مظاهری نیست.
۱- بهجت: در صورتی که حجّتی بر تعیین یکی ندارد...
جوادی آملی: كسی كه بر اثر خصوصيت زخم يا بيماری، نمیداند وظيفه‌اش تيمّم است يا وضوی جبيره‌ای...
زنجانی: در صورتی که جهل او از ندانستن مسأله است باید به مرجع تقلید خود مراجعه کند یا هر دو وظیفه را بجا آورد، و در صورتی که جهل او از ندانستن خصوصیات مورد باشد باید هر دو وظیفه را انجام دهد.
۲- وحید: باید احتیاط کند به جمع بین وضو و تیمّم .
سیستانی: باید هر دو را بجا آورد.
مسأله ۳۴۴ - نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده صحیح است و بعد از آنکه عذرش برطرف شد، برای نمازهای بعد هم نباید۱ وضو بگیرد۲ ولی اگر برای آن که نمی دانسته تکلیفش جبیره است یا تیمّم، هر دو را انجام داده باشد باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد۳.
۱- فاضل، جوادی آملی: لازم نیست...
۲- بهجت: بعد از آنکه عذرش برطرف شد، با همان وضو می تواند نمازهای بعد را نیز بخواند...
نوری: برای نمازهای بعد هم در صورتی که وضوی او باطل نشده است نباید وضو بگیرد...
گلپایگانی، صافی: بعد از آنکه عذرش برطرف شد و هنوز وضوی جبیره ای باطل نشده است، برای نمازهای بعد بنابر احتیاط لازم باید وضو بگیرد (صافی: بلکه بنابر احتیاط اگر در وقت، عذرش برطرف شود نمازش را با وضوی جدید اعاده نماید). [پایان مسأله]
مظاهری: برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد. [پایان مسأله]
سبحانی: نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده، اگر عذرش تا آخر وقت مستمرّ باشد صحیح است و با همان وضو می تواند نمازهای بعدی را بخواند...
۳- بهجت: بنابر احتیاط واجب در صورت بقای جهل، برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
*****
خوئی، تبریزی، وحید: مسأله ۳۵۰- نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده و تا آخر وقت عذرش مستمرّ بوده صحیح است و می تواند با آن وضو نمازهای بعدی را نیز بجا آورد*.
* وحید: می تواند با آن وضو نمازهای بعدی را در صورتی که در تمام وقت عذرش مستمرّ باشد بجا آورد، و هرگاه عذرش برطرف شد برای نمازهای بعد بنابراحتیاط واجب وضو بگیرد.
سیستانی: مسأله ۳۴۳- نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره‌ای خوانده صحیح است، و می‌تواند با آن وضو نمازهای بعدی را نیز به‌جا آورد، ولی اگر وظیفه‌اش جمع بین وضوی جبیره‌ای و تیمم بوده‌است بعد از برطرف شدن عذر برای نمازهای بعدی باید وضو بگیرد.
زنجانی: مسأله ۳۵۰- نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده و تا آخر وقت عذرش باقی بوده صحیح است. و در صورتی که عذر او در وقت نمازهای بعدی استمرار داشته باشد می تواند با آن وضو نمازهای دیگر را نیز بخواند، ولی در صورتی که عذرش برطرف شود نمی تواند با آن وضو نمازهای دیگر را بخواند.
مکارم: مسأله ۳۵۸- نمازهایی را که با وضو یا غسل جبیره ای می خوانند اعاده ندارد، مگر این که قبل از پایان وقت نماز عذر برطرف شود، که در این صورت بنابراحتیاط واجب، نماز را اعاده کنند.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
