بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّه
{۳} شرایط خون حیض به لحاظ سن
علاوه بر ویژگیهاىی که قبلاً بیان شد شرایطى معتبر است. به لحاظ سن زن، خونى که زن قبل از نه سالگى (بلوغ) و نیز بعد از یائسگی مىبیند حیض نیست، هرچند داراى صفات حیض باشد. سن یائسگى بنابر مشهور در غیر قرشی و نبطی پنجاه و در آن دو، شصت سال قمری است.
جواهر الکلام، ج۳، ص ۱۶۰- ۱۶۳. روض الجنان، ج ۱، ص ۱۷۱.
به بیان امام خمینی در تحریرالوسیله «هر خونی را که دختر بچه قبل از اتمام نه سالگی ببیند حیض نیست، گرچه صفات آن را داشته باشد. و در جایی که معلوم نباشد غیر استحاضه است، تردیدی وجود دارد ولی استحاضه بودنش بعید نیست. و همچنین خونی را که زن یائسه میبیند حیض نیست و در اینکه استحاضه باشد در جایی که احتمال آن باشد تردید وجود دارد، هرچند که استحاضه بودنش بعید نیست. و زن قرشیه بعد از شصت سالگی و غیر قرشیه بعد از پنجاه سالگی یائسه میشود و الحاق زنی که قرشیه بودنش مشکوک است، به غیر قرشیه، مشکل است. و زنی که بلوغش مشکوک است محکوم به عدم بلوغ است. و همچنین زنی که یائسه بودنش مشکوک است حکم به عدم یائسه بودن او میشود.»
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۶، کتاب الطهارة، فصل فی غسل الحیض.
و «اگر از دختری که بلوغش مشکوک است، خونی با صفات حیض خارج شود پس اگر اطمینان به حیض بودن آن حاصل شود، بعید نیست که حکم به حیض بودن آن و بلوغ او شود و اگر اطمینان پیدا نشد مساله محل تامل و اشکال است.»
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۷، کتاب الطهارة، فصل فی غسل الحیض، مسالة۱.
به لحاظ زمان، کمترین مدت حیض سه روز و بیشترین آن ده روز است. بنابر این، خون کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز حیض نیست.
جواهر الکلام، ج۳، ص ۱۴۷. مستندالشیعة، ج۲، ص ۳۸۸.
اقلّ طهر (پاکی از حیض) ده روز است. در نتیجه فاصله بین دو حیض کمتر از ده روز نخواهد بود، امّا در ناحیه زیادى محدودیتى ندارد.
جواهر الکلام، ج۳، ص ۱۴۷- ۱۴۹. مستند الشیعة، ج۲، ص ۳۹۶.
بنابر قول مشهور، سه روزى که زن خون مىبیند باید پى در پى باشد، از این رو، اگر این سه روز در ضمن ده روز باشد، لیکن پى در پى نباشد- مانند آنکه روزهاى اوّل، چهارم و هفتم خون ببیند- حکم به حیض بودن آن نمىشود.
جواهر الکلام، ج۳، ص ۱۴۹- ۱۵۳.
بنابر قول مشهور، جمع بین حیض و بارداری ممکن است، لیکن در اینکه جمع بین آن دو مطلقا امکان پذیر است یا تنها در صورت آشکار نشدن حاملگی، اختلاف است. بنابر قول به امکان جمع (نظر مشهور)، خونى که زن حامله در ایام عادت مىبیند و ویژگیهاى حیض را دارد، محکوم به حیض است، لیکن در اینکه وجود هردو ویژگى (در ایام عادت بودن و صفات حیض داشتن) شرط است، یا وجود یکى از آن دو کافى است، یا تنها صفات حیض را داشتن یا تنها در ایام حیض بودن شرط است، یا هیچ کدام شرط نیست، احتمالاتى مطرح است.
برخى خون ایام عادت یا همراه با کمى قبل از آن را حیض دانسته و خون پس از آن را در صورتى که پس از بیست روز از ایام عادت ببیند، حیض نمىدانند.
برخى خون دوران پس از عادت و قبل از سپرى شدن بیست روز را نیز مطلقا حیض دانستهاند. برخى، حکم به حیض بودن خون یاد شده را منوط به وجود صفات حیض در آن کردهاند. برخى دیگر، اوصاف حیض را مطلقا ملاک دانسته و گفتهاند: خون واجد صفات حیض محکوم به حیض است، چه در ایام عادت با شد یا در غیر ایام عادت. برخى نیز وجود یکى از دو امر یاد شده (در ایام عادت بودن و صفات حیض داشتن) را در حکم به حیض بودن کافى دانستهاند.
مستند الشیعة، ج۲، ص ۴۰۰- ۴۰۶. جواهر الکلام، ۳ج، ص ۲۶۱- ۲۶۵. التنقیح (الطهارة)، ج ۶، ص ۱۰۲- ۱۱۳.
خونى که زن در حدّ فاصل بین سه و ده روز مىبیند و امکان حیض بودن آن مىرود، بنابر مشهور، بلکه بنابر اجماع ادعا شده، حیض محسوب مىشود، خواه در صفت متّحد باشند یا مختلف. در فقه از این مسئله به قاعده امکان تعبیر شده است.
مستند الشیعة، ج۲، ص ۴۰۸. جواهر الکلام، ج۳، ص ۱۶۳-۱۶۴. مستمسک العروة، ج۳، ص ۲۳۰- ۲۳۲.
حیض شدن دختر دلیل و کاشف تحقق بلوغ قبل از آن است.
جواهرالکلام، ج۲۶، ص۴۲- ۴۴.
بنابر قول مشهور، حیض نشدن کنیز در مدت شش ماه عیب به شمار مىرود.
جواهرالکلام، ج۲۳، ص۲۸۱.
پس از ویرایش و زیبا سازی به نقل از:
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم
وَ الْعَنْ أعْداءَهُم أجْمَعِینَ
فتاوای هفده مرجع تقلید به ترتیب حروف الفبا، پس از امام خمینی:
مراجع و آیات عظام متوفّی (قدّس سرّهم)
(۱) امام خمینی. (۲) اراکی. (۳) بهجت.
(۴) تبریزی. (۵) خوئی. (۶) فاضل لنکرانی.
(۷) گلپایگانی. (۸) صافی گلپایگانی.
مراجع و آیات عظام حیّ (مدّ ظلّهم)
(۱) امام خامنه ای. (۲) جوادی آملی.
(۳) سبحانی. (۴) سیستانی. (۵) شبیری زنجانی.
(۶) مظاهری. (۷) مکارم شیرازی.
(۸) نوری همدانی. (۹) وحید خراسانی.