راه ثابت شدن اول ماه

مسأله ۹۶۰- اول ماه از پنج راه ثابت می شود:

۱. دیدن ماه توسط شخص مکلف؛

۲. شهادت دو فرد عادل، درصورتیکه جمع زیادی رؤیت هلال را انکار نکنند و گمان اشتباه در آن دو عادل تقویت نشود؛

۳. شهرتی که موجب علم یا اطمینان باشد؛

۴. گذشت سی روز از اوّل ماه قبل؛

۵. حکم حاکم شرع؛

مسأله ۹۶۱- دیدن هلال هنگام عصر، حلول ماه قمری را اثبات میکند و شب بعد از رؤیت هلال، شب اول ماه حساب می شود.

مسأله ۹۶۲- برای رؤیت هلال، فرقی بین چشم مسلح و غیر مسلح نیست. پس همانطور که اگر ماه با چشم عادی دیده شود، حکم به اول ماه میشود، اگر به وسیله عینک یا دوربین و تلسکوپ هم دیده شود، اول ماه ثابت می شود، ولی اثبات اول ماه با رؤیت تصویر هلال از طریق انعکاس به رایانه که صدق عنوان رؤیت در آن معلوم نیست، محل اشکال است.

مسأله ۹۶۳- صِرف کوچکی و پایین بودن، بزرگی و بالا بودن، پهن یا باریک بودن ماه و مانند اینها، دلیل شرعی بر شب اول یا دوم بودن ماه نیست، ولی اگر مکلف از آن علم پیدا کند، باید طبق علم خود در این زمینه عمل کند.

مسأله ۹۶۴- اول ماه به وسیله تقویم ها و محاسبات علمی منجمین ثابت نمی شود؛ مگر اینکه از گفته آنان یقین حاصل شود.

مسأله ۹۶۵- اگر در شهری اول ماه ثابت شود، برای شهرهای دیگر که با آن هم افق هستند کفایت می کند. منظور از اتحاد افق، مکانهائی است که از جهت احتمال رؤیت و عدم احتمال رؤیت هلال یکسان باشند.

مسأله ۹۶۶- صِرف ثبوت هلال نزد حاکم تا زمانی که حکم به رؤیت هلال نکند، برای تبعیت دیگران از وی کافی نیست، مگر آنکه اطمینان به ثبوت هلال حاصل شود.

مسأله ۹۶۷- اگر حاکم حکم کند فردا اول ماه است و این حکم شامل همه کشور باشد، حکم او شرعاً برای همه شهرهای آن کشور معتبر است.

مسأله ۹۶۸- اگر از اعلام رؤیت هلال از سوی یک حکومت غیر اسلامی و ظالم یا فاجر، برای مکلف یقین یا اطمینان به اول ماه حاصل شود، کفایت می کند.

مسأله ۹۶۹- اگر هلال ماه در شهری دیده نشود ولی رادیو و تلویزیون از حلول ماه خبر دهد، درصورتیکه خبر آنها موجب یقین یا اطمینان به ثبوت هلال باشد، کافی است و نیازی به تحقیق نیست.

مسأله ۹۷۰- اگر اول ماه رمضان ثابت نشود، روزه واجب نیست ولی اگر بعداً ثابت شود که اول ماه بوده است، باید روزه آن روز را قضا کند.

مسأله ۹۷۱- اگر اول ماه شوال از طریق رؤیت هلال حتی در افق شهرهای مجاور و هم افق یا از طریق شهادت دو فرد عادل و یا از طریق حکم حاکم ثابت نشود، باید آن روز را روزه گرفت.

مسأله ۹۷۲- روزی را که انسان شک دارد آخر رمضان است یا اول شوال باید روزه بگیرد، اما اگر در اثنای روز ثابت شود که اول شوال است باید افطار کند، هر چند نزدیک مغرب باشد.