نماز قضای پدر و مادر

مسأله 1454- نماز قضای پدر (و به احتياط واجب مادر) بر پسری که در زمان مرگ پدر از همه پسران بزرگ‌تر است، واجب است و اگر میّت پسر نداشت، قضا بر دختران او واجب نيست. اگر پسر بزرگ‌تر يقين داشته باشد كه پدر (و به احتياط واجب مادر) او به جهت عذری نماز قضا بر عهده دارند، مانند اينکه نماز آنان در سفر يا در حال بيماری قضا شده يا بر اثر سهل‌انگاری و ياد نگرفتن احكام به صورت فاسد اقامه شده، بر او واجب است كه بعد از مرگش آن‌ها را به‌جا آورد؛ يا برای او اجير بگيرد؛ ولی نمازهايی كه از روی نافرمانی و طغيان و عناد ترک شده قضا ندارد؛ نيز روزه‌ای را كه در سفر نگرفته، اگرچه نمیتوانسته قضا كند، واجب است كه پسر بزرگ‌تر قضا كند؛ يا برای او اجير بگيرد.

مسأله 1455-بر پسر بزرگ‌تر فقط نمازهای قضای پدر (و به احتياط واجب مادر) واجب است؛ اما نماز قضای جدّش که بر پدرش به عنوان پسر بزرگ‌تر واجب بود، يا نمازهای اجاره‌ای که بر ذمّه پدر باشد، بر او واجب نيست كه به‌جا آورد.

مسأله 1456- لازم نيست پسر بزرگ‌تر وارث میت باشد، بنابراين حتی اگر از ارث به يكی از اسباب منع ـ مانند قتل ممنوع ـ باشد، قضا بر او به احتياط واجب است.

مسأله 1457-چنانچه دو پسر با يكديگر دوقلو بوده يا از دو مادر باشند، آن پسری كه زودتر متولّد شده است، بزرگ‌تر است، هرچند نطفهٔ ديگری زودتر منعقد شده باشد.

مسأله 1458- در صورتی كه میّت پسر نداشته باشد و وصيت به قضا كرده باشد، بايد از ثلث مال او انجام داد.

مسأله 1459-اگر پسر بزرگ‌تر شک دارد كه پدر يا مادر نماز و روزه قضا داشته يا نه، چيزی بر او واجب نيست.

مسأله 1460- اگر پسر بزرگ‌تر بداند كه پدر يا مادرش نماز قضا داشته و شک كند كه به‌جا آورده يا نه، واجب است قضا كند.

مسأله 1461. اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است، قضای نماز و روزهٔ پدر يا مادر بر هيچ كدام از پسرها واجب نيست؛ ولی به احتياط مستحب، قضای نماز و روزهٔ او را ميان خودشان قسمت كنند، يا برای انجام دادن آن قرعه بزنند.

مسأله 1462- اگر میّت وصيت كرده باشد كه برای نماز و روزهٔ او اجير بگيرند، بعد از آنكه اجير، نماز و روزه او را به صورت صحيح به‌جا آورد، بر پسر بزرگ‌تر چيزی واجب نيست.

مسأله 1463- اگر پسر بزرگ‌تر بخواهد نماز پدر يا مادر را به‌جا آورد، بايد به تكليف خود عمل كند؛ برای مثال، در قضای نماز صبح و مغرب و عشاء حمد و سوره را بايد بلند بخواند.

مسأله 1464- كسی كه خودش نماز و روزهٔ قضا دارد، اگر نماز و روزهٔ پدر و به احتياط واجب مادر هم بر او واجب شود، هر كدام را نخست به‌جا آورد، صحيح است.

مسأله 1465- اگر پسر بزرگ‌تر موقع مرگ پدر يا مادر نابالغ يا ديوانه باشد، با بالغ شدن يا عاقل شدن، بايد نماز و روزهٔ پدر يا مادر را قضا کند و چنانچه پيش از بالغ يا عاقل شدن بمیرد، بر پسر بعدی چيزی واجب نيست.

مسأله 1466- اگر پسر بزرگ‌تر پيش از آنكه نماز و روزهٔ پدر يا مادر را قضا كند بمیرد، بر پسر دوم چيزی واجب نيست.

مسأله 1467- اگر برعهده كسی نماز يا روزه قضا بود و وصيت نكرد و مرد و ورثه او هم از آن ناآگاه بودند و شخصی مجانی و قربة الی الله آن‌ها را انجام داد، ذمه او تبرئه میشود.