سؤال: سلام علیکم
ویروس کرونا در بسیاری از کشورهای جهان در حال فراگیر شدن است و روز به روز بر شمار افراد مبتلا به آن افزوده میشود، و موضع مرجعیت عالی دینی درباره این ویروس خطرناک برای ما روشن است (وجوب پیروی از دستورالعمل های صادر شده از سوی نهادهای ذی ربط با هدف پیشگیری از شیوع ویروس، از جمله ممنوعیت برپایی هرگونه تجمع و حضور در آن با هر هدفی که دایر شده باشد)؛ در این باره سؤالاتی خدمت مرجع تقلید عالیقدر داریم که از ایشان درخواست میکنیم به آنها پاسخ دهند:
1ـ آیا لازم است از هرگونه تماس بدنی با افراد مشکوک به کرونا، اعم از دست دادن و روبوسی کردن و مانند اینها، اجتناب کرد؟
و آیا اختلاط با این افراد بدون رعایت کردن اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از ماسک و دستکش، جایز است؟
2ـ اگر شخصی به این بیماری مبتلا شود یا برخی از علائم مشکوک به کرونا را داشته باشد، آیا جایز است با کسانی که از وضعیت او اطلاع ندارند اختلاط کند؟
و اگر این کار را انجام داد و مسبّب انتقال ویروس شد در قبال آنان چه مسؤولیتی بر عهده دارد؟
3ـ اگر شخصی از کشوری میآید که ویروس کرونا در آن فراگیر شده است یا اینکه خودش با بیماران مبتلا در ارتباط بوده است، آیا واجب است برای اطمینان از عدم ابتلا به ویروس، خودش را در منزل قرنطینه کند یا به مراکز پزشکی معرفی کند؟
4ـ آیا مصرف کردن حقوق شرعی، اعم از زکات و خمس، برای تهیه کردن وسایل ضروری برای پیشگیری و درمان مبتلایان مانند دستکش، ماسک، مواد شوینده و ضد عفونی کننده و دارو، جایز است؟
5ـ در این شرایط سخت که مؤمنین با خطرات این ویروس مواجه هستند، چه توصیهای برای آنان دارید؟
جواب: بسم الله الرحمن الرحیم
1ـ کسی که میترسد تماس بدنی با دیگران یا اختلاط با آنها موجب سرایت این بیماری به خودش شود و درنتیجه متحمل ضرر بسیار زیادی شود ـ هرچند منجر به مرگش نشود ـ لازم است از این کارها اجتناب ورزد، مگر اینکه به سبب رعایت کردن تدابیر احتیاطی لازم مانند ضدعفونی کردن و استفاده از ماسک مناسب و دستکش پزشکی، مطمئن شود که بیماری به او سرایت نخواهد کرد.
و در صورتی که موارد مذکور را رعایت نکند و به مرضی که از آن واهمه داشت مبتلا گردید، از نظر شرعی معذور نخواهد بود.
2ـ اختلاط او با دیگران به طوری که احتمال انتقال ویروس به آنان وجود داشته باشد جایز نیست، و اگر چنین کاری انجام دهد و موجب ابتلای کسانی شود که از وضعیت او اطلاع ندارند، ضامن ضررهایی است که به آنها وارد میشود، و اگر به همین سبب کسی براثر ابتلا به این بیماری فوت کند باید دیهاش را بپردازد.
3ـ بله، این شخص موظف است ضمن رعایت دستورالعمل های صادر شده از نهادهای ذی ربط، موارد مذکور را انجام دهد.
4ـ مصرف کردن سهم «سبیل الله» از زکات، و سهم امام (علیه السلام) از خمس در این موارد، با رعایت ضوابط شرعی بلامانع است.
5ـ مؤمنان بزرگوار را به امور زیر توصیه میکنیم:
الف) پناه بردن به خداوند متعال و تضرّع و استغاثه به درگاه او برای دفع این بلا، و اکثار در انجام دادن کارهای نیک مانند صدقه دادن به فقرا، کمک به افراد ناتوان، خواندن قرآن مجید و دعاهای روایت شده از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت مطهرشان (علیهم السلام).
ب) بر حذر بودن به تناسب حجم این بیماریِ همه گیر بدون ایجاد آشفتگی و اضطراب، و رعایت کامل عوامل پیشگیری و درمان طبق آنچه اهل اختصاص مقرر کردهاند، به دور از روشهای غیرعلمی.
ج) تلاش برای آگاه کردن دیگران از خطرات کوچک شمردن این ویروس، و ترغیب آنها به رعایت دستورالعمل های صادره از سوی نهادهای ذی ربط و عدم تخلف از آن.
د) کمک به خانوادههایی که به دلیل تعطیلی مشاغل و محدودیت رفت و آمد از وضع موجود متضرر شدهاند.
ه) مراقبت از مبتلایان صرف نظر از انتسابهای دینی و مذهبی، و تلاش برای تسلّی دادن و برآورده کردن نیازهایشان.
خداوند هرگونه بدی و بلا را از همه دور گرداند.
و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
27 / رجب / 1441 هـ
دفتر مرجع عالیقدر آقای سیستانی (مُدّ ظلّه) نجف اشرف
چگونگی عمل به نذر با توجه به شرایط کرونا
سؤال: برخی از مردم برای عزاداری و اطعام ایام محرم و صفر نذر کردهاند و امسال به دلیل شرایط کرونا و رعایت فاصله اجتماعی، امکان عمل به نذر فراهم نیست. تکلیف آنان در این شرایط چیست؟
جواب: در این باره باید چند جهت مد نظر قرار گیرد: 1. اگر نذر شرعی با شرایط آن -که از جمله آن، بردن نام خدا به همراه صیغه نذر است- محقق شده باشد، باید بر اساس آن عمل شود و تغییر آن جایز نیست. 2. رعایت اموری که هنگام نذر در ذهن فرد بوده اما در انشای نذر وی نیامده، لازم نیست مثلا اگر در ذهن او برگزاری مراسم به نحو عمومی بوده ولی این معنا را در متعلق نذر ذکر نکرده، لازم نیست حتماً مراسم و اطعام را به نحو عمومی برگزار کند بلکه می تواند با رعایت توصیههای بهداشتی و دعوت تعدادی از افراد فامیل به جلسه ذکر مصائب و روضهخوانی و اطعام آنان، به نذرش عمل کند. 3. عمل کردن به مواردی از متعلق نذر که اکنون امکان انجام آن وجود ندارد، لازم نیست. البته اگر رعایت ویژگیهایی که به نحو تعدد مطلوب در متعلق نذر لحاظ شده (نه اینکه انجام نذر مقید به آن باشد) ممکن نباشد، ولی امکان انجام اصل عمل وجود داشته باشد، عمل به اصل نذر واجب است
آیت الله العظمی شبیری زنجانی
وضو یا تیمم برای فرد کرونایی در قرنطینه
سؤال: من کرونا گرفتم و در اتاق قرنطینهام. فقط برای دستشویی بیرون میرم. چون با ماسک و دستکش خارج میشم. امکان وضو گرفتنم وجود ندارد چون ممکنه ترشحات پخش بشود. آیا میتوانم تیمم انجام بدم؟
جواب: از آنجاییکه امکان وضو گرفتن مثلاً با آوردن ظرف در داخل اتاق محل قرنطینه شما هست. تیمم کافی نیست.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
عمل به نذر در مسجد با توجه به تعطیلی مساجد در شرایط کرونایی
سؤال: با توجه به تعطیلی مساجد کسانی که نذر داشتهاند افطاری یا سحری در فلان مسجد انجام بدن در حال حاضر که مساجد به خاطر کرونا تعطیل هست تکلیف چیست؟
جواب: اگر نذر شما مقیّد به شکل خاصی نبوده، یا تنها نذر اطعام بوده، تغییر مزبور اشکالى ندارد; ولى اگر مقیّد به خانه و مسجد و سفره دستهجمعی و مانند آن بوده در بسته بندی بهداشتی بین نمازگزاران پخش کنید.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
چگونگی عمل به نذر در زمان کرونا
سؤال: با توجه به بیماری کرونا و شیوع آن از طرق مختلف در جامعه و از طرفی هم ایام عزاداری ماه محرم و انجام نذورات که متدینین هر ساله انجام می دهند، استدعا دارد نظرمبارک را پیرامون اجراء نذورات با شرایط پیش آمده بفرمایید.
جواب: اگر نذر محدود به زمان خاص نیست میتوان به تأخیر انداخت و اگر صیغه نذر خوانده و محدودیت زمانی هم دارد مثلاَ نذر کرده در روز عاشورا این نذر اجراء گردد و تمام شرایط هم فراهم است باید نذر اجراءگردد و قابل تغییر نیست ولو به شکل محدود و با رعایت مسائل بهداشتی صورت گیرد.
اما در صورتی که شرایط فراهم نباشد اجراء نذر به تأخیرخواهد افتاد تا در اولین زمان ممکن که شرائط فراهم شد نذر را اجراء می کند و اگر آن طوری که مرقوم داشته اید یقین داشته باشد انجام نذر در شیوع بیماری مؤثر است می تواند نذر خود را به تأخیر اندازد.
آیت الله العظمی نوری همدانی
23/5/1399
اجازه صرف نصف از سهم امام علیه السلام برای ریشهکن کردن بیماری کرونا
سؤال: باسمه تعالی محضر مبارک مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظلهالعالی
سلام علیکم
احتراماً باستحضار میرساند خادمان درمان و سلامت استان قم که چندین سال است با توصیه و نظارت حضرتعالی، خدمات زیادی را به درمان استان قم نمودهاند و این افتخار نصیب آنها گشته که در راهاندازی و تأسیس چندین مرکز بزرگ پزشکی و بیمارستان، توفیقاتی داشتهاند، در مقطع کنونی لازم میدانند که در حدّ توان به بهداشت استان و جلوگیری از شیوع این بیماری و درمان بیماران، خدمات بیشتری ارائه دهند.
از این جهت، خیّرین استان از حضرتعالی اجازه مصرف سهم مبارک امام علیهالسلام را درخواست مینمایند. ادام الله تاییداتکم
مجمع خادمان درمان و سلامت استان قم
با احترام، حسن خلیلیان
جواب: بسم الله الرحمن الرحیم
قال الله الحکیم: (وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعاً)
و علیکم السلام و رحمه الله
با تقدیر و تشکّر فراوان از جامعه پزشکی ایران؛ پزشکان عزیز و پرستاران زحمتکش و کارکنان خدوم که برای سلامتی مردم عزیز تلاش فراوانی دارند، از ملّت بزرگ و شریف ایران درخواست دارم که با رعایت اصول بهداشتی، به توصیههای وزارت بهداشت توجه کامل داشته باشند.
همچنین خیّرین درمان و سلامت کشور که همیشه به وظایف شرعی و انسانی خود عمل میکردند، در این مقطع حسّاس هم مسئولان امر را کمک نموده و مجاز هستند از نصف سهم مبارک امام علیهالسلام برای این عمل خداپسندانه مصرف نمایند.
انشاءالله تعالی با توجّهات خاصه حضرت بقیة الله الأعظم عجّل الله تعالی فرجه الشریف هر چه زودتر این نگرانی و بیماری رفع گردد.
۵ رجب المرجب ۱۴۴۱
لطف الله صافی
استفتائی از حضرت آیت الله العظمی صافی پیرامون نذورات نیمه شعبان
سؤال: باسمه تعالی محضر مبارک مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
باسلام و تبریک اعیاد شعبانیه
احتراماً باستحضار میرساند هر سال بسیاری از مؤمنین، نذوراتی به مناسبت نیمه شعبان به صورت طعام و پخش شربت و ... داشتهاند که امسال به خاطر شیوع بیماری، امکان اینکه به همان صورت، نذورات را ادا کنند نیست. بفرمائید تکلیف شرعی چیست؟
جواب: بسم الله الرحمن الرحیم
علیکم السلام و رحمه الله
با عرض تبریک و تهنیت به مناسبت سالروز میلاد موفور السرور حضرت ولی عصر حجه بن الحسن العسکری ارواح العالمین له الفدا، در فرض سؤال، چنانچه نذر به صورت قبل ممکن نباشد، ادای آن واجب نیست و مؤمنین میتوانند به صورتهای دیگر، مانند قربانی و پخش بستههای مواد غذایی، به جهت سلامتی وجود مبارک آن حضرت، صدقه دهند. موفق باشید
استفتا درباره برپایی عزاداری سیدالشهداء علیه السلام با خطر بیماریهای مسری
سؤال:حضور محترم حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی ادام الله بقائه الشریف
وظیفه ما در ایام محرم الحرام نسبت به اقامه عزاء حضرت سیدالشهداء علیه السلام و سایر مناسبات اهل بیت علیهم السلام با وجود این بیماری(کرونا) چیست؟
جواب:شعائر اهل بیت علیهم السلام و خصوصا اقامه ی عزای حضرت سیدالشهداء علیه السلام نباید تعطیل شود و لیکن با رعایت جهات بهداشتی و آنچه که متخصصین امر توصیه می کنند.
آیت الله العظمی وحید خراسانی
استطاعت با شيوع بيمارى
سؤال : اگر بيمارى كشنده و ويروسى «كرونا» در عربستان شيوع پيدا كند و احتمال پيشرفت آن در ايام حج باشد آيا اين امر تأثيرى بر استطاعت دارد؟
جواب: بسمه تعالى:آنچه در مورد بيمارى ويروسى كرونا بيان شد مانع استطاعت نيست. اما چنانچه اين بيمارى و يا هر بيمارى خطرناك و مسرى ديگر آنقدر شيوع پيدا كند كه متخصصين و اطباء خود را از مهار آن عاجز بدانند حاكم شرع مى تواند اعمال محدوديت و يا ممنوعيت عمومى در اعزام حجاج بنمايد. و اگر شخص مستطيع خود به خاطر بيمارى نتوانست به حج برود بايد نايب بگيرد زيرا استطاعت بدنى شرط مباشر است نه شرط وجوب . والله العالم
آیت الله العظمی سبحانی