اختیارات قیّم

سؤال 87 : احتراماً با توجه به وصیت نامۀ همسر که در جبهه های نبرد حق علیه باطل به شرف شهادت نائل آمده خواهشمند است به سؤالات ذیل پاسخ فرمائید:

1-به دلیل وجود اختلافات و مشکلات عدیده اینجانب به تاق فرزندم ناگزیر به ترک خانه ای که متعلق به همسرم بوده است هستم و لذا قصد آن دارم با رعایت حق شفعه نسبت به فروش بی قید و شرط سهم الارث خود و فرزندم که قیومیت او را به عهده دارم اقدم نمایم آیا فروش خانۀ مذکور به صرف وجود این مله: «خانه ام را تا زمان حیت مادرم نبایستی بفروشد زیرا او حق این را دارد که تا آخر عمرش در آن زندگی کند» در وصیت نامه، صرف نظر از شرائط زمان تحریر آن، بر خلاف موازین شرع مقدس اسلام است یا تنها برای اینجانب تعهد اخلاقی ایجاد می نماید. آیا کل وصیت نامه برای کلیۀ ورثه لازم الاجراء است یا تنها برای اینجانب؟

2- در صورتی که فروش خانه بر خلاف شرع باشد و چنانچه مادر شهید حق داشته باشد مادامی که در قید حیات ات در آن خانه سکونت نماید با عنای به اینکه قسمت اعظم آن خانه متعلق به طفل صغیر شهید می باشد در صورتی که خنه در تصرف کامل ادر شهید باشد و اینجانب ناگزیر به فروش غیر عادلانه آ ( مثلاً اقساط 25 ساله ) به مادر شهید گرد که نتیجتاً در دراز مدت منجر به تضیع حق فرزند شهید شود مسؤولیت شرعی آن به عهدۀ چه کسی خواهد بود؟ و تکلیف شرعی من در این میان چیست؟

3- با توجه به این جمله از وصیت نامه که : « تمام اموال جزئی و خانه و ماشین و غیر که دارم متعلق به فرزندم می باشد که بایستی فقط همسرم به عنوان قیّم عمل کند تا بزرگ شود » اصولاً اینجاب حق دارم تا نحوی که مصلحت آتی صغیر ایجاب نماید در مورد اموال مذکور تصمیم گیری نمایم یا خیر؟

4- آیا اینجانب حق دارم مهریۀ خود را نقداً درخواست نمایم یا خیر؟ و با توجه به اینکه در وصیت نامه تصریح گردیده که:«کلیۀ اموالم متعلق به فرزندم می باشد»از محل فروش کدام اموال باید مهریۀ اینجانب پرداخت گردد و آیا می شود، لوازم و مایحتاج زندگی را برای تأمین آن فروخت یا خیر؟

جواب: وصیت سکنی منزل برای مادر و واگذاری اموال به فرزد در ثلث مجموع ترکه نافذ و در زائد بر آن موقوف بر اجازۀ ورثه است. بدهی شهید بابت مهریۀ زوجه و غیره مقدم بر وصیت است و از اصل ترکه خارج می شو و زن از قیمت ساختمان منزل و از اعیان منقولات ارث می برد و قیّم صغیر مکلف است اموال صغیر را حفظ کند تا پس از بلوغ و رشد او تحویل وی دهد مگر آن که مصلحت صغیر ایجاب کند که تمام یا قسمتی از اموال او را برایش بفروشد و وصیت سکنای منزل برای مادر مانع از فروش منزل نیست ولی مشتری حق ندارد موصی لها را از سکونت منع کند.

سؤال 88 : خانوادۀ ما یازده نفر هستند که از این یازده نفر، دو نفر صغیر هتند. بعد از فوت پدرم، مادرم از نظر شرعی و قانونی قیّم ما شدند، تکلیف مادرم برای استفاده از اموال افراد خانواده برای کار هایی از قبیل خیرات برای پدرم، میهمانی در منزل، برگزاری مراسم دعا در منزل و .... چگونه است؟

جواب: با مراعات مصلحت صغار، مانع ندارد.

سؤال 89 : اینجانب قیّم یک صغیر می باشم؛ مدتی پیش قسمتی از زمینی را که معلق به صغیر بود، به علت ای که سایر شرکاء حاضر شده بودند از سهمشان به خاطر ساختن کاروان حسینی بگذرند من هم به نیت این که چون برای کار خیری است و شاید بتوانم در جای دیگر تبدیل به احسنش کنم، رضایت دارم؛ اما چون اخیراً خرید و فروش زمین مشکل شده و مخصوصاً پیدا کردن زمینی بهتر یا مثل آن غیر ممکن است با توجه به این که زمین چیز خراب شدنی نیست و می توان آن را تا کبیر شدن صغیر نگه داشت، آیا می توان قیمت آن را محاسبه کرده و به حساب صغیر بریزم یا باید رضایتم را پس بگیرم و از ساختن آن قطعه که مربوط به صغیر است برای کاروان حسینی جلوگیری نمایم؟

جواب: قیّم صغی مجاز در فروش مال صغیر نیست، مگر آن که حفظ مال صغیر منوط به تبیل باشد و یا صلاح صغیر باشد.

سؤال 90 : من زنی هستم که دو سال پیش شوهرم فوت کرده، شوهرم قبل از فوتش وصیت نامۀ محضری نوشته و از مال خودش ثلث قرارداده و من چهار بچه دارم که در زمان فوت پدرشا دو تای از آن ها صغیر بودند و حالا یکی صغیر است که غیر از دخترم که شوهر دارد بقیه بچه ها مشغول درس خواندن هستند ملکی به شوهر در حدود پانصد یا ششصد هکتار از پدرش به ارث رسیده که این زمین بی بچه های من و عمویشان است که با اجازه عادی به اجار داده اند و هر سال کشت دیم می شد و امسال هم زیر کشت دیم است و من پول بچه ها را جمع آوری کردم و به بنک وسعه کشاورزی هم رجوع کرده ام و از بانک هم مهندسی برای بررسی بانک به ما گفته است که اگر سیصد هزار تومان خودتان سرمایه گذاری کنید ما به شما یک میلیون و دویست هزار توما وام دراز مدت می دهیم حالا با در نظر گرفتن مال صغیر و ثلث میت که من وصی و قیم هستم آیا می وانم این بودجه را خرج کنم یا نه؟

جواب: قیم شرعی صغار بدون احراز مصلحت صغار حق تصرف در اموال آن ها را ندارد.