شرايط عين موقوفه

سؤال ۲۰۲۳. اگر افرادی اقدام به جمع آوری پول از نيکوکاران و خريد خانه ای با آن به قصد حسينيه کنند، آيا اقدام آنان برای جمع آوری پول برای اين کار کافی است تا حق وقف آن خانه را به عنوان حسينيه داشته باشند يا آن که بايد برای اين کار از صاحبان پول ها وکالت بگيرند؟ و از آن جا که در واقف شرط است که يا مالک باشد و يا در حکم مالک، و اين افراد مالک نيستند، آيا به صرف جمع آوری پول توسط آنان، بر آنان حکم مالک صدق می کند تا حق وقف داشته باشند؟

  جواب: اگر از طرف افراد خيّر وکيل باشند تا خانه را بعد از خريد، به عنوان حسينيه وقف کنند، وقف آنان به وکالت از مالکين صحيح است.

سؤال ۲۰۲۴. آيا جنگل ها و مراتع طبيعی که انسان دخالتی در ايجاد آن ها ندارد و همان گونه که اصل چهل و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی تصريح کرده از انفال محسوب می شوند، قابل وقف هستند؟

جواب: در صحّت وقف، سابقه مالکيت شرعی خاص واقف شرط است و چون جنگل ها و مراتع طبيعی که از انفال و اموال عمومی هستند، ملک خاص کسی نيستند، در نتيجه وقف آن ها توسط هيچ فردی صحيح نيست.

سؤال ۲۰۲۵. فردی سهم مشاعی از يک زمين زراعی را خريده و آن را به طور رسمی به نام پسرش نموده، آيا جايز است اين زمين را که برای پسرش خريده است، وقف کند؟

جواب: مجرّد ثبت ملک به نام کسی، ملاک مالکيّت شرعی فردی که ملک به نام او به ثبت رسيده، نيست، در نتيجه اگر پدر بعد از خريد زمين و ثبت آن به نام پسرش، آن را به او هبه کرده و قبض آن نيز به طور صحيح محقق شده باشد، در اين صورت حق ندارد آن را وقف کند زيرا مالک آن نيست، ولی اگر فقط سند زمين را به نام او کرده و زمين در مالکيّت خودش باقی مانده باشد، او از نظر شرعی مالک آن است و حق دارد آن را وقف کند.

سؤال ۲۰۲۶. اگر مسئولين شرکت نفت و سازمان زمين شهری مقداری از زمين های تحت اختيار خود را برای ساخت مساجد و مدارس علميه اختصاص بدهند و علاوه بر انشاء صيغه وقف، قبض و اقباض هم صورت بگيرد، آيا اين زمين ها موقوفه محسوب می شوند و احکام وقف بر آن ها مترتّب می گردد؟

جواب: اگر اين زمين ها از اموال عمومی دولت باشند و مصرف خاصی برای آن ها تعيين شده باشد قابل وقف نيستند ولی اگر از اراضی مواتی باشند که ملک کسی نيستند و در اختيار دولت يا شرکت نفت و يا سازمان زمين شهری باشند، احياء آن ها با اجازه مسئولين مربوطه به عنوان مسجد يا مدرسه و مانند آن اشکال ندارد.

سؤال ۲۰۲۷. آيا شهرداری حق دارد بعضی از املاک خود را در جهت مصالح عمومی وقف نمايد؟

جواب: اين امر تابع حدود اختيارات قانونی شهرداری و خصوصيت ملک است، بنا بر اين اگر از املاکی باشد که شهرداری از نظر قانونی حق دارد آن ها را به مصالح عمومی شهر از قبيل درمانگاه يا بيمارستان يا مسجد و يا امور ديگر اختصاص بدهد، در اين صورت اشکال ندارد، ولی اگر از املاکی باشد که مخصوص استفاده برای امور مربوط به شهرداری است، حق ندارد آن ها را وقف کند