انهار
انهار
مطالب خواندنی

مال مخمّس

بزرگ نمایی کوچک نمایی
سؤال:پولى که خمس آن پرداخت شده، اگر تا سال بعد بماند و به مصرف نرسد، آیا دوباره باید خمس آن پرداخت شود؟
پاسخ:لازم نیست.
سؤال :شخصى مقدارى از موجودى نقدى خود را که از سالهاى قبل جمع آورى کرده و خمس آن را پرداخت کرده، در مؤونه خود صرف کرده است، آیا مى تواند این مبلغ را از درآمدسال بعد جبران کند؟
پاسخ:نمى تواند.
سؤال:شخصى سال خمسى داشته و تعدادى سکّه طلا خریدارى کرده وخمس آنها را داده و در اثناى یک سالِ بعد، سکّه ها را فروخته و پول آنها را مصرف زندگى کرده است. آیادر این سال مى تواند از درآمد سال آنرا جبران کند؟ و آیا حکم چیزهاى در این
سال مى تواند از درآمد سال آنرا جبران کند؟ و آیا حکم چیزهاى دیگر مانند گندم، برنج و پول نقد چگونه است؟
پاسخ:بلى، مى تواند جبران کند. و در این حکم فرقى بین طلا وپول نقد و گندم و غیره نیست.
سؤال :شخص ىداراى مقدارى پول است که خمس آنها را سال قبل پرداخته است و در سال بعد مقدارى ازآن را صرف کرده است، آیا مى تواند آخر سال خمسى خود، کسرى آن مال مخمّس را جبران کند؟
پاسخ:بلى، مى تواند جبران کند.
سؤال :شخصى داراى دو نوع پول است، یکى پولى که خمس آن راقبلاپرداخته یا خمس به آن تعلّق نمى گیرد و دیگرى پولى که از درآمد سال اوست،اگر این پولها با یکدیگر مخلوط باشند، آیا مى تواند با نیّت، یکى از آنها را مشخص کند؟ مثلا از پولى که درآمد سال اوست در مؤونه صرف کند تا پول دیگر براى او باقى بماند. اگر پولهاى مذکور در بانک باشد چطور؟
پاسخ:در فرض سؤال که پولها بایکدیگرمخلوط شده اندبه مجرّد نیت نمى تواند یکى را معین کند. بلکه بایدبه حاکم شرع مراجعه کرده و مصالحه کند و در مورد بانک نیز حکم همین است. مگر اینکه در دو حساب جداگانه واریز شده باشند.
تصرف در مال متعلّق خمس
سؤال :کسانى که خمس بدهکارند وپرداخت نمى کنند، وظیفه زن و فرزند آنها چیست؟
پاسخ:اگر بدانندعین مال مورد ابتلاى ایشان متعلّق خمس است خوردن و تصرّف در آن قبل از اداى خمس جایز نیست. ولى توانند با اذن حاکم شرع خمس آنچه را مصرف کرده اند بر ذمّه بگیرند و هروقت توانستند پرداخت کنند. و اگر تعلّق خمس به عین مالى که مورد ابتلاى آنها است مشکوک باشد تصرّف در آن جایز است. و در هر صورت با وجود شرایط امر به معروف لازم است ایشان را امر به معروف کنند.
سؤال :گوسفندى را که خمس به آن تعلّق گرفته صاحب گوسفند به قصّاب فروخته است،کسانى که از گوشت آن خریدارى کرده اند بعد از اینکه علم پیدا کردند، آیا باید خمس آن را بدهند؟
پاسخ:باید خمس آن را بپردازند
سؤال :فردى نود و نه درصد احتمال مى دهد پدرش خمس نمى دهد،تکلیف پولهایى که از او مى گیرد یا غذایى که در خانه او مى خورد چیست؟
پاسخ:چنانچه اطمینان داشته باشد که موارد فوق متعلّق خمس است، باید خمس چیزهایى را که استفاده مى کند بپردازد.
سؤال:اگر کسى با پول خمس داده نشده لباس خریدارى کند و در آن نماز بخواند، حکم آن چیست؟
پاسخ:نماز او اشکال دارد.
سؤال :رفتن به منزل افرادى که انسان علم دارد خمس اموال خود رانپرداخته اند، چه حکمى دارد؟
پاسخ:اصل رفتن مانعى ندارد. خصوصاًاگر براى صله رحم و امر به معروف و نهى از منکر باشد. ولى اگر چیزى مصرف کرد که مى داند متعلّق خمس است، باید خمس آن را بپردازد.
سؤال :شخصى داراى سال خمسى است اگر در اثناى سال فوت کند، آیا ورثه اومى توانند قبل از پرداخت خمس او از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میت مصرف کنند؟
پاسخ:آنچه از درآمد سال فوت صرف مؤونه نشده، باید خمس آنپرداخت شود. و از مال خمس داده شده به مصرف تجهیز و تکفین میت برسانند و حتى کفنى را که خود میت از درآمد سال فوت خریده باید خمس آن رابپردازند.
سؤال :آیا تصرف در مال متعلّق خمس مطلقاً جایز نیست؟ حتى اگر به ارث به انسان برسد یا کسى به انسان هبه کند و یاپدرى جهیزیه دختر را با آن خریدارى کند؟
پاسخ:خیر، مطلقاً جایزنیست.
سؤال :شخصى که وجوهات و مظالم عباد وکفارات در مالش هست و مى خواهد به حج برود، آیا مى تواند فقط مخارج حج را تخمیس کندو به مکه برود و پس از مراجعت خمس تمام اموال خود را بدهد. آیا حج او صحیح است؟
پاسخ:همانطور که قبلا اشاره شد، تصرف در مال متعلق خمس قبل از اداى خمس جایز نیست و شما همین مقدار که مى خواهید از اموال خود بردارید و خمس آن را بدهید و با آن به حج بروید، تصرف در مال غیر مخمس است و جایز نیست. لذا اینکار منع از تصرف را برطرف نمى کند. بلى مى توانید مقدارى از مال را با اجازه مرجع تقلید خود جدا کنید و سپس خمس آن را بپردازید. و یا اگر اموال شما عبارت ازاشیاى مختلفه باشد، مانند خانه، باغ و غیر اینها خمس یک نوع معین را بپردازید و یااگر پول است و در بانکهاى متعدد وجود دارد خمس پول مربوط به بانک معین را بپردازیدو یا در فرض سوال  مقدارى از مال را به قصد اداى خمس به مرجع تقلید یا وکیل او بدهیدو او بعد از قبول، آن را به شما قرض بدهد و مخارج حج خود را از این پول یا پولى که اصلا خمس به آن تعلق نگرفته بدهید. در این صورت حج شما صحیح است.
سؤال :شخصى که اموال خود را تخمیس نکرده و عازم سفر عمره است، آیا مى تواند فقط مخارج عمره را تخمیس کند و بدون تخمیس بقیه اموال به عمره برود؟ و آیا عمره وى بدین صورت صحیح است؟ و در صورت عدم صحت،آیا راه حلى براى این موارد وجود دارد؟
پاسخ:تصرف در مالى که خمس به آن تعلّق گرفته، قبل از پرداخت خمس آن، جایز نیست و برداشت مخارج عمره و دادن خمس آن، تصرف در مال غیر مخمس است و جایز نیست. و این کار منع از تصرف را برطرفنمى کند. بلى مى توانید مقدارى از مال را به قصد اداى خمس به مرجع تقلید یا وکیل اوبدهید و او بعد از قبول آن را به شما قرض بدهد و شما آن را صرف مخارج عمره کنید، در این صورت عمره شما صحیح است. یا فروضى را که در مسأله قبل ذکر شده رعایت کنید. و اگر خمس ندهید گرچه تصرف در مال حرام است اما همراه داشتن پول غیرمخمس و خرج آن موجب بطلان عمره نمى شود. مشروط براینکه لباس احرام از مالى که خمس به آن تعلق نگرفته تهیه شود، یا به ذمه خریده شود، که در این صورت عمره صحیح است.
تلف شدن یا غصب مال متعلق خمس یا اصل خمس
سؤال :اینجانب از درآمد سالیانه خود زمینى براى محلّ کسب خریدارى کردم اکنون سال خمسى ام فرا رسیده و زمین مذکور در مسیرخیابان قرار گرفته است، آیا این زمین متعلّق خمس است؟
پاسخ:اگرقبل از اینکه در مسیر خیابان قرار گیرد خمس به آن تعلّق گرفته و استقرار یافته باشدو آن را نپرداخته اید، باید اکنون بپردازید، زیرا که مدیون شده اید.
سؤال :در فرض قبل اگر از طرف دولت زمینى در مقابل زمین فوق واگذار شود چه حکمى دارد؟
پاسخ:اگر خمس زمین قبلى را پرداخته اید این زمین خمس ندارد و اگر نپرداخته اید باید خمس زمین جدید را به قیمت فعلى بپردازید. مگر اینکه خمس زمین قبلى مستقر شده باشد و از خمس این زمین بیشتر باشد، که باید خمس را به قیمت زمین قبلى بپردازید.
سؤال :شخصى مقدارى پول داشته که به آن خمس تعلّق گرفته و قبل از پرداخت خمس، پولهاى مذکور مفقود شده است، تکلیف اوچیست؟
پاسخ:در فرض سوال، اگر در پرداخت خمس پولها کوتاهى کرده ضامن است و باید خمس آن را پرداخت کند.
سؤال :شخصى داراى زمینى است که دو نفر آن را غصب کرده اند بدون اینکه ازمنافع آن به مالک زمین بدهند، آیا خمس این زمین بر مالک واجب است؟
پاسخ:اگر قبل از غصب، خمس به آنتعلّق گرفته، باید خمس آن را بپردازد و مى تواند به مقدار خمس از همان زمین به مرجع تقلید واگذار کند.
سؤال :اینجانب طلبه ام،در ماه رمضان که به تبلیغ رفته بودم بعضى از مؤمنین مقدارى پول خمس جهت ایصال به دفتر حضرتعالى به من دادند، ولى متأسفانه پول مذکور در راه مفقود شد، آیا من ضامن مى باشم یا نه؟ و آیا ذمّه پرداخت کننده برئ شده است؟
پاسخ:اگردر نگهدارى و محافظت از پول کوتاهى نکرده اید ضامن نمى باشید. و نسبت به برائت ذمّه پرداخت کننده، اگر به عنوان وکالتِ شما از مرجع تقلید، پول را به شما داده است وشما نیز وکالت داشته اید برئ الذّمه شده است. و اگر فقط به عنوان واسطه در رساندن پول به شما داده است برئ الذّمه نیست و باید دوباره بپردازد.
سؤال :طلاب و اهل علمى که جهت تبلیغ و غیره به منزل افرادى مى روند که مى دانند اهل خمس نیستند و در خانه و روى فرش آنها نماز مى خوانند و ازغذاى آنها مصرف مى کنند، بفرمایید در این موارد چه وظیفه اى دارند؟
پاسخ:به طلاب و اهل علم اجازه داده مى شود که در این موارد تصرف کنند ولازم نیست خمس موارد مذکور را خود بدهند

  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

ویژه نامه ماه مبارک رمضان




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -